خط "كرشمه " به مثابه سماع درويشان است

" احمد آريا منش " - هنرمند خوشنويس و مبدع خط كرشمه در گفتگو با خبرنگار تجسمي مهر، با اعلام اين مطلب گفت : بعد از خط نستعليق كه چيزي حدود پانصد سال ازابداع آن مي گذرد ، موفق به ابداع خط كرشمه شدم .من سال ها به فعاليت و پژوهش درحيطه خط نستعليق پرداختم . درواقع نسبت به اين خط اشراف كامل داشته وبعد به خلق خط " كرشمه " پرداختم.

وي افزود : واقعيت اين است كه من هميشه نسبت به خط نستعليق  دغدغه داشتم و فكرمي كردم اين نوع خط به اندازه كافي سخت بوده است ونمي توان آن را تمام كرد . بنابراين به ابداع خطي سهل وقلندربه نام " كرشمه" پرداختم . خط نستعليق همواره به مثابه گروهان رژه اي مي ماند كه بسيارمنظم و ريتميك عمل مي كند . اما خط كرشمه به رقص سماع درويشان شباهت دارد كه از محدوديت هاي گروهان رژه درآن خبري نيست . درحقيقت كاركردهاي خط كرشمه مانند حركات ماهي روان و راحت است . گويي درحين نوشتن اين نوع خط ، قلم برروي كاغذ مي لغزد .

" آريا منش " گفت : من تصور مي كنم هنرمند بايد آزادانه با تخيلات خود ارتباط برقراركند و موفق به خلق اثر شود . مشروط به اين كه اين تخيلات قانونمند وقاعده مند باشد . خط كرشمه خطي است كه ريشه درخط ميخي دارد ، بي آن كه ذره اي ازردپا وكاراكترهاي عربي درآن نمايان شود .

اين هنرمند افزود : اولين بارقه هايي كه باعث شد به ابداع خط كرشمه بپردازم مشاهده سنگ نوشته هاي دوران هخامنشي بود كه منبع الهام من شد و با اين مقدمه به تشكيل خط كرشمه پرداختم . خط كرشمه كه درسال 1371 توسط من ابداع شد ، دومين خطي بود كه درايران پس از به وجود آمدن خط نستعليق خلق شده است.

" آريا منش " درخصوص برگزاري انگشت شمار نمايشگاه هاي خوشنويسي نيز گفت : متاسفانه امروز برخي هنرمندان  خوشنويس ما پيش از آن كه صاحب انديشه باشند  مقلد هستند . يعني از تفكر و نو آوري بي بهره اند . من فكرمي كنم درعالم هنر مسئله اي به نام چارچوب وجود ندارد . در دنياي هنر مي توانيد به تمام ايده هايي كه به آن فكر مي كنيد رنگي از عمل و واقعيت بخشيد . بنابراين دررشته خوشنويسي  مي توان به اين روال عمل كرد و به نوآوري رسيد .

وي ادامه داد : جايي كه قاعده اين هنر را ياد گرفتيم ، شاگردي اش را كرديم اما نمي توانيم تمام عمر دركسوت يك شاگرد باقي مانده و به تبع از شيوه استادان خود كاركنيم . وقتي هنرمندي اهل مطالعه نباشد ، طبعا تمام فعاليت هاي هنري اش محدود به كارهاي تكراري مي شود. حس پذيري و تاثير گرفتن درآثار چنين هنرمندي راه نمي يابد و به جاي جستجو براي خلق تكنيك جديدتر ، كارهاي خود را به همان المان ها و عناصرقديمي وامي دارد .

 " احمد آريا منش " درپاسخ به اين پرسش  كه فكر مي كنيد اگر خوشنويسي به عنوان رشته اي جداگانه وبه شكل آكادميك دردانشگاه هاي هنريا ادبيات تدريس مي شد مي توانست حرفي براي گفتن داشته باشد يا نه نيز گفت : پرسش شما حرف دل هنرمندان اين حوزه است كه سال ها به قوت بخشيدن وشكل علمي و دانشگاهي دادن اين رشته اصرار داشته اند . من دربرهه اي از زمان نسبت به  هنرهاي سنتي بي توجه و تعصب بوده ام ، تا اين كه در يكي از نمايشگاه هاي نقاشيخط كه در اروپا داشتم يك خارجي از من پرسيد چرا از هنرهاي تجسمي ايراني در آثار شما به چشم نمي خورد . اين سوال مرا برآن داشت و دريافتم هنرهاي سنتي ما مانند خط ، سفال ومينياتور درواقع هويت هاي ما هستند .

وي اضافه كرد : تصور مي كنم وقت آن رسيده است انجمن خوشنويسان كار آموزشي را رها كرده ونيروي خود را صرف حمايت از هنرمندان كند . متاسفانه هنوز اين انجمن با نسخه دوره قاجار به دانش آموختگان ، آموزش خط مي دهد . روي اين اصل است كه كلاس هاي درس انجمن روزبه روز خلوت مي شود وحوزه خوشنويسي دراين مراكز روبه افت است . دليلش هم اين است كه شيوه هاي درسي دراين انجمن به روز عمل نمي كند .تخصيص بودجه به هنر خوشنويسي ، برگزاري بي ينال هايي دراين خصوص مي تواند ازاصلي ترين دغدغه  هاي انجمن باشد . اما امروز انجمن با پرداختن به مسائل حاشيه اي از فعاليت هاي اصلي دورشده است . فعاليت هاي انجمن خوشنويسان درحالي به دوراز اطلاعات روز صورت مي گيرد كه اگر تدبيري انديشيده مي شد و به عنوان مثال ، تايپوگرافي و كاليگرافي به عنوان رشته هاي درسي دانشجويان گنجانده مي شد مي توانست نسلي از متخصصان طراحي حروف و خط شناسان بنام را عرضه كند .

اين خوشنويس تصريح كرد : امروز با اندكي تفحص متوجه مي شويم برخي از خطاطان بي آن كه از دانش ادبيات يا هنربهره اي داشته باشند تنها به نوشتن صرف بسنده مي كنند.اين اشكالات نيز به سيستم غلط آموزشي امان دراين زمينه برمي گرد.

" آريا منش "  درپاسخ به اين پرسش كه آيا مي توان درحوزه خوشنويسي به نوآوري درمحتوا نيز دست يافت گفت : چرا كه نه . اما دقت داشته باشيد كه محتوا بايد حتما با افكار هنرمند سازگاري وخوانش داشته باشد . برخي از هنرمندان اين رشته با ارائه محتواهاي گوناگون ، آشفته بازاري درنمايشگاه هاي خود فراهم مي كنند. درحالي كه اگر يك محتوا با انسجام ووحدت  دنبال شود طبعا بازخورد مطلوب تري درپي دارد .

وي كه اخيرا كتاب " كرشمه " وي به چاپ چهارم رسيده است اين روزها به خلق وابداع خط ديگري به نام " سفير" پرداخته است . اين خط كه ظاهرا شاخه اي از خط كرشمه محسوب مي شود وبيشتر به كاركتابت مي آيد جنبه پيام رساني اش برفرم وگرافيك آن ارجحيت دارد .

نمايشگاه آثار " آريا منش " روز شنبه 23 ارديبهشت ماه درگالري آثار افتتاح مي شود و به مدت يك هفته ادامه خواهد داشت . چهل اثر با درونمايه خط كرشمه و نقاشيخط وچند اثرنستعليق ، دستاورد چند ساله  " احمد آريامنش " است كه دراين نمايشگاه انفرادي به معرض نمايش گذاشته مي شود .