به گزارش خبرگزاري "مهر"، اولين تلاشها در امور فرهنگي درعرصه بين المللي به سالهاي 1913 بر مي گردد. دولت هلند در اين سال از دولتها براي شركت در يك كنفرانس بين المللي در باب آموزش و پرورش دعوت كرد اما با شروع جنگ اول جهاني اين كنفرانس تشكيل نشد. بعد از جنگ جهاني اول و با تشكيل جامعه ملل بحث تشكيل يك كميسيون فرهنگي وعلمي وابسته به مجمع عمومي جامعه مطرح شد كه البته تشكيل نشد تااينكه در سال 1924 فرانسه دست به تشكيل مؤسسه بين المللي همكاري علمي زد. روند همكاريهاي فرهنگي تا جنگ دوم جهاني به صورت پراكنده ادامه داشت تا اينكه در سال 1945 با تشكيل يك كنفرانس بين المللي در لندن بنياد يونسكو با تصويب اساسنامه آن نهاده شد.
سازمان آموزش، علمي و فرهنگي ملل متحد United Nation Education ,Scientificand Cultural organizization - Unesco در 4 نوامبر 1946 براي ايجاد همبستگي معنوي ، فرهنگي ،فكري و علمي ميان بشر به وجود آمد تا بتواند نقشي در ايجاد صلح و امنيت جهاني داشته باشد. يونسكو يك مؤسسه اجتماعي، فرهنگي، ارتباطي،تربيتي و علمي است كه درگستره فرهنگها و ملتها فعاليت مي كند و سعي آن بر اين است كه در وضعيتي دوگانه هم در مسائل ملي و كلان ملتها و دولتها تلاش كند و هم از خرده فرهنگها و خرده زبانها و گروههاي فرهنگي كوچك حمايت نمايد. يونسكو به دنبال حفظ ميراث فرهنگي ، تاريخي و علمي بشراست.
براساس ماده يك اساسنامه سازمان،هدف يونسكو ياري رساندن به صلح و امنيت بين المللي از طريق تشويق و پيشبرد همكاريهاي فكري وفرهنگي ميان ملتها بويژه به وسيله امور آموزش و پرورش است. يونسكو در پي آن است كه فرهنگ صلح را توسعه دهد.
يونسكو با ارج گذاشتن به گروههاي فرهنگي مختلف به دنبال تقويت احترام جهاني به عدالت، حاكميت قانون، حفظ حقوق بشر و آزاديهاي اساسي ، بهبود تعليم و تربيت براي همه،حفاظت از ميراث فرهنگي و طبيعي جهاني، دفاع ازآزادي اطلاعات و ارتباطات و برقراري شالوده هاي علمي وتكنولوژيك درجهت دستيابي به مديريت مناسبتر محيط زيست است.
به تحليل "مهر"، يونسكو ارزشهاي ملي قومي و فرهنگي ملتها را ارج مي نهد تا نسل بشر با استفاده از ابزارها و تكنولوژي جديد ضمن نوسازي محيط زيست و حيات خود،هويت و تنوع فرهنگي ، قومي و زباني خويش راحفظ كند. بر طبق منشور اهداف سازمان ملل و نهادهاي وابسته به آن مي بايست درخدمت تمامي مردم جهان بدون تمايز از حيث نژاد ، جسن ، زبان يا مذهب باشد. بر همين مبنا يونسكو يك موسسه بين المللي است كه در پي آن با درنظر داشتن تفاوتهاي بشري اهداف خودرا پياده كند. حتي اساسي ترين برنامه هاي يونسكو حفظ همين تفاوتهاي بشري است.
عمده ترين فعاليت يونسكو درزمينه آموزش و پرورش است كه سازمان سعي مي كند با كمك به آموزشهاي پايه اي منطبق با نيازهاي كنوني بشر،گسترش آموزش عالي تربيت معلمان، مديران و برنامه ريزان آموزش وحتي كمك مالي در جهت ساخت تأسيسات آموزش اهداف خود را در اين زمينه به پيش برد.
يونسكو درمورد علوم اجتماعي و انساني به مسائل حقوق بشرو دموكراسي ، مبارزه با انواع تبعيض بهبود جايگاه زنان و پيشگيري و كنترل بيماري ايدز و حمايت از جوانان توجه مي كند.
برنامه هاي يونسكو چون يك مؤسسه بين المللي است درمواردي مورد سوء استفاده قرار مي گيرد بويژه اينكه يونسكو از لحاظ مالي و سياسي و حتي مديريتي به مراكز قدرت و مالي جهان وابستگي دارد.
يونسكو داراي سه ركن اساسي است: كنفرانس عمومي، شوراي اجرايي و دبيرخانه كنفرانس عمومي كه عاليترين مرجع تصميم گيري سازمان است مركب از نمايندگان تمامي كشورهاي عضو است. اين كنفرانس هردو سال يكبار تشكيل مي شود و خط مشي، سياستها و بودجه سازمان را مشخص مي كند.
هيئت اجرايي يا شوراي اجرايي كه منتخبي از كنفرانس عمومي است شامل 51 نماينده كشور عضو است. يكي از مشكلات يونسكو درهمين شوراي اجرايي است كه به جاي اينكه مجمعي از روشنفكران ، دانشمندان و شخصيتهاي علمي برجسته جهاني باشد جايي براي حضور نمايندگان دولتها با منافع مختلف است. برطبق اساسنامه اوليه يونسكو قرار بود اعضاي شوراي اجرايي نماينده دولتها نباشند اما در سال 1954 با فشار آمريكا اين وضعيت تغيير كرد .اساسيترين وظيفه شوراي اجرايي مديريت اجرايي برنامه هاي مصوب كنفرانس عمومي هستند.
سومين ركن يونسكو دبيرخانه است كه مديركل يونسكو رياست آن را بر عهده دارد. مديركل به پيشنهاد شوراي اجرايي و تصويب كنفرانس عمومي انتخاب مي شود.
يونسكو به منظور افزايش كارآيي خويش و كاستن از تمركز اداري دفاتر منطقه اي ايجاد كرده است كه در چهار منطقه آسيا - اقيانوسيه ( بانكوك) ، كشورهاي عربي ( بيروت) آفريقا ( داكار) و آمريكاي لاتين ( سانتي گوي شيلي ) هستند.
كميسيونهاي ملي يونسكو نيز دركشورهاي عضو تشكيل مي شوند. اين كميسيونها مسئول پيگيري اهداف و برنامه هاي يونسكو در سطح كشور عضو هستند و داراي صلاحيتي جغرافيايي محدود ملي اند. اين كميسيون از حالت دولتي ، نيمه دولتي تا مستقل وجود دارد. ايران در سال 1958 به عضويت يونسكو در آمد و كميسيون ملي در سال 1328 تأسيس شد.
نظر شما