به گزارش خبرنگار مهر، عصر ديروز در نخستين نشست تخصصي سمينار فلسفه ميان فرهنگي و عالم معاصر دكتر محمد جواد صافيان، عضو هيئت علمي گروه فلسفه دانشگاه اصفهان، به بحث درباره رهيافت هرمنوتيكي شرط امكان فلسفه ميان فرهنگي و برقراري مناسبات عادلانه ميان فرهنگها پرداخت.
صافيان در ابتدا پرسيد: آيا فلسفه ميان فرهنگي امكان دارد؟ در صورت امكان، شرط امكان آن چيست؟ پاسخ به اين دو پرسش مستلزم طرح پرسش از نسبت ميان فلسفه و فرهنگ است كه گرچه واجد اهميت به سزايي است از آن مي گذريم و ضمن فرض امكان فلسفه ميان فرهنگي تنها به يكي از شرايط اساسي امكان آن يعني رهيافت هرمنوتيكي مي‌پردازيم.
صافيان در تعريف رهيافت هرمنوتيكي اظهار داشت: منظور از رهيافت هرمنوتيكي نوع خاصي از تقرب به پديده ها و طرح و بررسي پرسشها و مسائل اساسي است با ديدي باز و مشربي وسيع. البته هرگونه نگرش يا رهيافت هرمنوتيكي لزوماً مفيد بينش مشربي وسيع نخواهد بود. بنابراين رهيافت هرمنوتيكي خاصي مي‌تواند موجب ظهور فلسفه ميان فرهنگي و از آنجا گفتگو تعامل و تعاطي ميان فرهنگ ها شود.
عضو هيئت علمي دانشگاه اصفهان تصريح كرد: براي بررسي دقيق‌تر موضوع بايد معلوم شود كه وضعيت رهيافت غير هرمنوتيكي چگونه است و چرا كمكي به ايجاد فلسفه ميان فرهنگي نمي‌كند. رهيافت غير هرمنوتيكي نگاهي تك ساختي، جزمي و مطلق انگار به موضوع دارد و به همين جهت خود را برحق، كامل و مطلق و ديگري را باطل و ناقص مي انگارد و لذا آن را يا اساساً به چيزي نمي گيرد يا ناقص و رشد نيافته مي داند. نمونه بارز چنين رهيافتي را مي‌توان در فلسفه‌هاي مدرن غربي و افكار و انديشه‌ها و فرهنگ و خرده فرهنگهاي ناشي از آن ديد.
صافيان افزود: فلسفه و فرهنگ مدرن غربي كه در قرن نوزدهم در اوج قدرت بود به همه فرهنگها و تمدنهاي ديگر به چشم حقارت مي نگريست و آنها را مشحون از خرافه ها، ياوه ها، افسانه ها و يا حداكثر رشد نيافته و كودكانه مي انگاشت. به نظر مي‌رسد شرط خروج از اين وضعيت اتخاذ رهيافتي هرمنوتيكي است.
صافيان در پايان گفت : به نظر مي‌رسد در صورتي كه رهيافت به مسائل به اين معنا و با اين شرايط، هرمنوتيكي باشد مي توان فلسفه اي بين فرهنگي داشت، فلسفه اي كه در عين دوري از قوم مداري به ريشه ها توجه مي كند و در عين تأكيد بر نقاط اشتراك، تفاوت‌ها را مورد نظر قرار مي دهد. چنين رهيافتي مي‌تواند به برقراري مناسبات عادلانه ميان فرهنگها ياري و مدد رساند.
نظر شما