به گزارش مهر ، در ابتداي اين نشست حسن بلخاري دربارة بنيان‌هاي عرفاني رنگ اظهار داشت: در نگارگري ايراني رنگ از عالم واقع تبعيت نمي‌كند. رنگ و بازي نور در نگارگري ايراني متأثر از نگاه‌ها و نظريه‌هاي عرفاني است . وقتي نگارگري ايراني را بررسي مي‌كنيم، مي‌توانيم به تئوري‌هايي برسيم كه اين پيوند را به خوبي تبيين مي‌كنند، در صورتي كه ممكن است به صورت خاص نگفت كه فلان نگارگر از فلان عارف تأثير گرفته است .
وي افزود: مباني عرفاني رنگ در قرآن و حديث ريشه دارد. در قرآن آيه‌اي داريم كه به طرز مشخصي حاكي از اثر رواني رنگ است. در حديث نبوي هم به رنگ‌ها و تأثيرات آنها اشاره شده است. حتي احاديثي از اميرالمؤمنين داريم كه به رنگ‌ها توجه مي‌كنند.
بلخاري ادامه داد: علاءالدين كبري كه يكي از عرفاي بزرگ است براي هفت مرحله سلوك هفت رنگ مشخص كرده است كه هر رنگ نمادي از مسير انسان سالك است. در قرن چهارم و پنجم عرفاي زيادي منازل عرفاني را با رنگ تميز مي‌دادند. بنابراين نسبتي پنهاني ميان رنگ و عرفان از زمان‌هاي قديم وجود داشته كه اين نسبت به نگارگري هم آمده و مورد استفاده قرار گرفته است.
وي گفت: مثلاً رنگ كبود نشانگر نفس لوامه بوده است كه اگر با آتش دل همراه شود به سرخي مي‌گرايد و از ظلمت كاسته مي شود. اين سرخي به زردي و چون ظلمت نفس از بين رود به سفيدي مبدل مي گردد. صفاي دل اين سفيدي را سبز و آبي تبديل مي‌كند و در نهايت رنگ ها از دل سالك مي‌روند و رنگ وجود نخواهد داشت.
بلخاري گفت: حتي در عرفان از نور سياه يا نور تاريك نيز نام برده شده است. وي در پايان خاطر نشان كرد: نگارگري ايراني در استفاده متفاوت از رنگ‌ها از متون عرفاني تأثير گرفته است. بنابراين با نقد مدرن نمي‌توان به اين آثار پرداخت بلكه اين آثار صرفا تأويل پذيرند كه حتما تاويل‌گر بايد مراحل عرفان را بشناسد و با متون عرفاني آشنا باشد .
مجيد مهرگان نيز در اين نشست اظهار داشت: در نگارگري ايراني طبيعت وجه دلخواه هنرمند در وجود خودش طبيعت را مي‌نگرد و به هيچ عنوان از زاويه خاصي به آن نگاه نمي‌كند. وي افزود: در هنر كلاسيسم اروپا، زاويه ديد يكي است. يعني هنرمند از يك زاويه ديد مشخصي به طبيعت نگاه مي كند در صورتي كه در نگارگري ايراني ناظر در يك نقطه نايستاده است. موضوعيت هنر در ذهن نگارگر ايراني است.
مهرگان اضافه كرد: متأسفانه اين موضوع از جانب كساني كه با هنر اروپايي آشنا هستند مورد توجه قرار نمي‌گيرد.
وي گفت: متأسفانه معراج نامه مستقلي نداريم و تمام اين اسناد مربوط به معراجع پيامبر در كتاب‌هاي گوناگون آمده است. يك نكته در اين ميان مهم است و آن عدم انتقال اين هنر به عصر حاضر است.
به گزارش مهر ، محمدمهدي هراتي نيز در اين نشست به سخنراني پرداخت و گفت: نگارگري مثل شعر زبان خاصي دارد. براي آشنايي بانگارگري ايراني بايد زبان آن را بياموزيم. به عبارت ديگر اين معراج نامه‌ها نوعي تصويرگري رازهاي گمشدة انسانها هستند.
وي افزود: واقعيت اين است كه تمامي اسناد مربوط به معراج نامه‌ها در خارج از ايران نگهداري مي‌شوند و تنها يك نمونه از معراج نامه ها در ايران باقي مانده است.
هراتي اضافه كرد: معراج نامه‌ها گنجينه‌هايي از هنر، توانايي و معرفت ايرانيان هستند. در اين معراج نامه ها كه متن‌ها در كنار تصوير ديده مي‌شوند، همه چيز به صورت نمادين به كار رفته است. وي در پايان گفت: در اكثر معراج نامه‌ها طلا به كار رفته است كه نشاني از نور است. اين نور در دست فرشتگاني است كه مي‌خواهند نور را هديه دهند .
نشست بررسي معراج نامه‌ها و هنر قدسي با حضور مجيد مهرگان ، محمدمهدي هراتي و حسن بلخاري در سراي اهل قلم نوزدهمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران برگزار شد .
کد خبر 323105
نظر شما