يكصد و پنجمين نشست كتاب ماه ادبيات و فلسفه برگزار شد

به گزارش خبرنگارادبي "مهر" در ادامه سلسله نشست هايي كه در خانه كتاب برگزار مي شود ،   روزگذشته  دكتر " اميرعلي نجوميان " به سخنراني در مورد ترجمه ازديدگاه " والتر بنيامين " و" ژاك دريدا "  پرداخت.
نجوميان در ابتداي سخنان  خود با طرح مباحث و نظريه هاي مختلف در حوزه ترجمه  و همچنين رويكرد برخي زبانشناسان از جمله ياكوبسن  در اين باره گفت : از منظر ياكوبسن ،  نوع ترجمه  به سه گونه وجود دارد ، ترجمه به درون زبان ، ترجمه به زبان ديگر و ترجمه به زبان غير كلامي ( صوتي و تصويري ) . او آنگاه با اشاره به رهيافت هابرماس از مقوله ترجمه  ، به بازتاب انديشه هاي او از" گفتمان فلسفي مدرنيته"  پرداخت و گفت : از منظر هابر ماس نقد هراثر هنري در واقع يك كنش ترجمه وار را انجام مي دهد . از اين ديد در واقع نقد ،  اثر هنري را به زبان عادي وا مي دارد .
 وي با اشاره به ديدگاه هابر ماس در باره مقوله ترجمه خاطر نشان كرد :  از ديد او ترجمه نوعي خوانش متن است و مترجم اساسا خواننده متن است . او متن را بر اساس دريافت ها درك مي كند و بر اين اساس  ، مباحث تاويل كلام در اين  حوزه مطرح است . اين استاد دانشگاه آنگاه با اشاره به رويكرد فرا ساختارگراها به  مقوله ترجمه  ، خاطر نشان كرد:  از ديد اين افراد هر ترجمه ممكن است ترجمه غلطي باشد .
وي آنگاه با اشاره به نظريه هاي ديگر در اين  خصوص گفت :هر خواننده يا مترجم ، متن را با استفاده از ديگر متون مي خواند لذاست كه هر متن با متن هاي پيشين خود احاطه شده است .  او آنگاه با اشاره به انديشه هاي سنتي در باره  ترجمه تاكيد كرد : در انديشه سنتي كنش ترجمه كنشي روبه زوال است زيرا به قول اين  عده ترجمه معصوميت متن را از بين مي برد .
نجوميان سپس به بيان انديشه هاي خاص والتر بنيامين و ژاك  دريدا در اين باب پرداخت و تاكيد كرد : نوشته هاي بنيامين با اينكه بيش از هشتاد سال از زمان تولد آنها گذشته است هنوز رنگ كهنگي به خود نگرفته اند . وي آنگاه با اشاره به سخني از پلدمان زبان شناس مشهور ،  خاطر نشان كرد : در مورد ترجمه ابتدا با يد وضعيت خود را با بنيامين شروع كنيم . بنيامين نقطه آغازين  نظريات ترجمه است .
وي با اشاره به ادعاي  بنامين در سال 1923 در مقاله " وظيفه  مترجم " در باره  مهمتربودن وظيفه مترجم از نويسنده تاكيد كرد : بر اساس نظر بنيامين نيت شاعر آني ، نخستين و ترسيمي است اما نيت مترجم ، تقليدي  ، نهايي و نظري است. او ترجمه كردن را والاتر از نوشتن متن اصلي مي داند و مي گويد ترجمه بازگشت به زبان والاتر است .
اين استاد دانشگاه آنگاه به تحليل محتواي نظريات بنيامين در اين باره پرداخت و گفت: بنيامين بر اساس  سفر پيدايش عهد عتيق سه مرحله تاريخ زبان را مورد بررسي قرار مي دهد : خداوند انسان را مي آفريند و از انسان مي خواهد كه نامي بر او بنهد  ، هبوط انسان از باغ عدن و داستان برج بابل و پراكندگي انسان و زبان .
نجوميان مرحله نخست را نام نهادن انسان ذكركرد و گفت در اين مرحله انسان نخستين مترجم خداوند است .  وي مرحله دوم زبان را از ديد بنيامين ، وسيله اي براي ارزش و قضاوت ارزيابي كرد و گفت : زبان باغ عدن زباني بي واسطه و خالص است و زبان پس از هبوط زبان با واسطه اي است و مرحله سوم نيز كه فرو ريختن برج  بابل و پراكندگي زبانهاست . 
دكتر امير علي نجوميان با اشاره  به نظر بنيامين در اين باره تاكيد كرد:  مترجم در واقع مسير هبوط  سه گانه را باز مي گردد . وي سپس با شاره به اينكه از منظر اين زبانشناس،  ترجمه بجاي بيان معني بايد متن اصلي و متن ترجمه را به هم  پيوند دهد و آن را به زبان كلان سوق دهد گفت : ترجمه رابطه دوستانه ميان زبانها را به ما مي شاساند .
 او سپس به بيان نظريات در يدا در اين باره پرداخت و گفت دريدا در واقع دو مضمون اصلي را از مقالات بنيامين اخذ كرده است و آن دو مقاله درباره خويشاوندي زبانها و بقاي  ترجمه است . نجوميان در ادامه به تحليل نظريات دريدا در مقوله ترجمه پرداخت و گفت : به نظر دريدا اگر چند گانگي موجود در يك متن را به يك متن تبديل كرده و آن را به موجوي تك  صدايي كنيم در واقع متن را ازبين برده ايم . به گفته دكتر نجوميان دريدا  دراين مقوله نيز مانند هميشه يك چرخش دارد و مي گويد : "هر ترجمه بطور گريز ناپذيري به زنده بودن متن اصلي مي انجامد و در نتيجه متن دائما در حال زايش است . متن اصلي تقاضاي ترجمه مي كند در واقع سرنوشت متن با نياز به ترجمه شدن گره خورده است .متن اصلي اولين مديون است  و با تقاضاي تر جمه شدن باز مي گردد ."
اين استاد دانشگاه آنگاه به داستان برج بابل از منظر ژاك دريدا اشاره و تاكيد كرد :" از منظراو خراب شدن برج بابل در واقع استعاره اي است به سوي كثرت زبانها و نياز به ترجمه متن . از منظر او نفس ساختن برج بال حركت به سوي زباني جهاني و يگانه بوده است و خراب كردن آن رفتن  به سوي ترجمه است . اما در اين زمان نيز خداوند در كتاب مقدس از اين برج به  عنوان برج "بابل"  ياد مي كند و در برابر ترجمه اسم خاص بابل مقاومت مي ورزد . زيرا اسم خاص در هرحال قابل ترجمه نيست . وبنابراين يگانگي اسم خاص را محترم مي شمارد . "
  دكتر نجوميان  آنگاه به امكان تر جمه مجدد از نگاه اين دو استاد اشاره و تاكيد كرد :" بر اساس  نظريه بنيامين ترجمه متن را تك صدايي مي كند و در واقع اين متن ترجمه شده راه را بر تاويل مي بندد . در واقع براي بنيامين متون ترجمه خود غير قابل ترجمه اند ." وي ديدگاه دريدا را اين باره عكس ديدگاه بنيامين دانست گفت:  از منظر او ترجمه هاي مجددد  ضروري اند . مثلا اسم خاص ، كارت پستال ، و امضا همه به ضرورت تكرار يك حادثه واحد هستند .
وي سپس به بيان ديگر ديدگاه هاي بنيامين درباره ترجمه اشاره كرد و گفت : "بنيامين معتقد است متن اصلي وقتي ترجمه مي شود داراي حيات خواهد بود و در واقع متن اصلي در موقع ترجمه بالغ و نو مي شود . او ترجمه را يك جابجايي شاعرانه مي داند . "
دكتر نجوميان در ادامه به بررسي نظريات دريدا در مقاله "ادامه حيات ، مرزها" ي او پرداخت و گفت :" متن يك موجود بسته نيست و مي تواند مرزها را بشكند . به نظر او متن همه محدوده ها را در مي نوردد و از امضاي مولف ، عنوان و حوزه ارجاعي فراتر مي رود .متن يك نوشته تمام شده نيست . متن نه به  تمامي غايب ، نه به  تماي حاضر است بلكه در درون حيات و مرگ جريان دارد . به نظر دريدا يك متن تنها زماني زنده است كه به حيات خود ادامه دهد و زماني به حيات خود ادامه مي ددهد كه قابل ترجمه يا غير قابل ترجمه باشد .   "
در پايان اين نشست برخي از حاضران به طرح سوالات خود درباره مباحث مطروحه دراين نشست پرداختند .