توجه فلاسفه گذشته به فلسفه موسيقي بيشتر بود

دكتر اميرحسين پورجوادي، دبير علمي همايش بين المللي قطب الدين شيرازي، در گفتگو با خبرنگار "مهر" درباره اهميت و جايگاه فلسفه موسيقي اظهار داشت: فلسفه موسيقي بحث بسيار ظريفي است، بسياري از فلاسفه ما به موسيقي نيز توجه كرده اند. اما مسئله اين است كه فيلسوفان سعي كردند موسيقي را جزو يكي از اصول چهارگانه رياضيات بدانند.

وي افزود: وقتي ما به آثار فارابي، ابن سينا و حتي قطب الدين شيرازي توجه كنيم، مي بينيم كه موسيقي را در چارچوب علم رياضي مي دانستند. اما نحوه پرداختن موضوع موسيقي در آثار فلاسفه و حكماي قديم متنوع و مختلف است. فارابي از فيلسوفان اسلامي است كه موسيقيدان نيز بوده و به طبع برخوردي كه با موسيقي داشته تجربي تر و ملموس تر است. اما ابن سينا موسيقيدان نبوده و تا جايي كه به رياضيات مربوط بوده به موسيقي توجه كرده است.

دكتر پورجوادي تصريح كرد: اگر بخواهيم درباره حكمت قدسي موسيقي صحبت كنيم اين بحث در آثاري مانند رسائل اخوان الصفا و يا رساله حسن بن احمد بن كاتب و كمال الدب الاغناء عنوان شده و البته اين آثار تحت تأثير يونان بودند و برداشت آنها مختلف بوده است.

وي تأكيد كرد: به طور كلي نمي توانيم موسيقي زمان فارابي و ابن سينا را احياء كنيم. چرا كه موسيقي از آن دوره باقي نمانده و ما با يكسري از رساله هاي نظري و تئوري ارتباط داريم. بنابراين نمي توانيم خود موسيقي را احياء كنيم.

دكتر پورجوادي درباره پيوند ميان فسلفه، حكمت و موسيقي كه نياز زمانه را تا حدودي بر طرف كند، گفت : ما در مرحله گسستگي حضور داريم. فلاسفه و حكمايي حضور داشتند و در كنار فلسفه به موسيقي نيز مي پرداختند و اين حضور تا قرن ششم و هفتم بيشتر ادامه پيدا نكرده و ما تا حدود هشتصد و نهصد سال با گسست مباحث فلسفه موسيقي مواجه هستيم و موسيقي ما ابعاد ديگري پيدا كرد و نمي دانم اين فاصله را مي توانيم به اين سادگي پر كنيم.

دكتر پورجوادي درباره قطب الدين شيرازي گفت : قطب الدين شيرازي هر چند انديشمند برجسته اي است، اما شخصيت شناخته شده اي نيست. اشخاصي كه در مورد قطب الدين كار كرده اند بسيار كم  هستند. از طرفي، قطب الدين انديشمند و حكيم جامع الاطرافي بوده، يعني در زمينه هاي مختلف فعاليت كرده است. يكي از اين زمينه ها موسيقي بوده است. اما واقعيت اين است كه قطب الدين در ميان فلاسفه و حكما، شخصيت شناخته شده تر و برجسته تري دارد و در حوزه موسيقي كار زيادي روي او صورت نگرفته است. تاكنون چند اثر از قطب الدين تصحيح و چاپ شده است. چند نفري هم پژوهشهايي درباره او انجام داده اند، ولي به هر حال نگاهي كه غربيها به تاريخ علم در اسلام داشته اند خيلي منسجم تر بوده است.