متون مقدس بنيادين از سراسر جهان

خبرگزاري مهر - گروه دين و انديشه : مجموعه چهار جلدي كتاب "متون مقدس بنيادين از سراسر جهان " اثر ميرچا الياده كه در سال 1967  توسط  انتشارات هارپركالينج منتشر شده بود به تازگي از سوي صالحي علامه منتشر شده است. 

مطالب عمده اين كتاب  كه گزيده  و گردآوري  از متون مقدس سراسر جهان است اين موضوعات را در بر دارد: توصيف خدايان اساطير آفرينش و پيدايش جهان، زندگي پس از مرگ، ارتباط انسان با عالم مقدسات و ماوراء، آيينها و مناسك ديني، ادعيه و سروده هاي مقدس. 

همچنين الياده از كتاب هاي مقدس سراسر جهان از جمله : قرآن، ريگ ودا، گيتا، سرودهاي هومري و از روايات شفاهي بوميان آمريكا، آفريقا، استراليا و شمن هاي آسياي مركزي استفاده و توضيحاتي نيز ارائه كرده است.  

منابع مورده استفاده الياده درباره اسلام  نيز از قرآن و تاريخ طبري بوده است.

در جلد نخست اين مجموعه اين مطالب منتشر شده است : ايزدان، ايزد بانوان و موجودات مافوق طبيعي، خدايان خاور نزديك باستان، اساطير آفرينش و پيدايش گيتي، اساطير توفان و سيل بزرگ، اساطير خاستگاه و منشاء مرگ.

همچنين در جلد دوم مجموعه "متون مقدس بنيادين از سراسر جهان" به اين مطالب مي پردازد: دنياي مقدس، زندگي مقدس، زمان مقدس، منشاء و مقصد روح و قدرتهاي رواني، انواع قرباني، دعاها و سرودها، نمونه هاي مراسم تشرف. 

ميرچا الياده را مي توان از مهمترين دين پژوهان دانست. الياده در تفسير و تاويل پديده‌هاي ديني روش و نگرش تازه‌ اي داشت و بر آن بود كه نمادپردازي ديني، بهترين جلوه پاسخ خلاقانه‌اي است كه انسان به هيبت هستي و حضور در كيهان ناپيدا كران مي‌دهد. انسان نهايتا با كيهان همسو و همساخت (همان هماهنگي و همساني جهان صغير با جهان كبير كه ريشه در انديشه‌هاي ديني و عرفاني كهن دارد) و اساطير كهن كه حكم صور ازلي يا اعيان ثابته را دارند، هنوز و همچنان در ذهن و زندگي انسان جديد نفوذ دارند. وي بر آن بود كه تاريخ و تحقيق اديان، همدلي و انسان‌دوستي به بار مي‌آورد كه بسي فراتر و اصيل‌تر از اومانيسم غيرديني غربي است.

روش و نگرش الياده در اتمام آثارش، تلفيقي و كثرت‌ گرايانه و همراه با وسعت مشرب است و آميزه ‌اي از مردم‌شناسي، پديدارشناسي به شيوه هوسرل، ساخت‌گرايي و تاويل و كشف معناي باطني يا هرمنوتيك  است. اين نكته هم به عنوان بخشي از نگرش او قابل ذكر است كه او تقدس يا امرقدسي، يعني جوهر مشترك همه جلوه‌هاي حيات و فرهنگي ديني را امري اصيل، بسيط، واحد و تحويل‌پذير و غيرقابل تجزيه و تحويل به حقايق، امور، عناصر، تجارب و معارف ديگر مي‌داند.

به اعتقاد الياده، حوزه‌ دين را بايد به طور مستقل در نظر گرفت. دين را نبايد به امور ديگري مانند جامعه‌شناسي، روان‌شناسي و فيزيولوژي، اقتصاد، زبان، هنر و غيره تحويل داد، يعني ماهيت دين را نبايد با اين امور تبيين كرد. پديده دين را بايد حوزه مستقلي درنظر گرفت و آن را بدون فروكاستن به ديگر حوزه‌هاي معرفت بشري تبيين كرد. تبيين دين براساس مقولات ديگر نظير آنچه ذكر شد، همان تحويل‌گرايي است.