به گزارش خبرگزاري مهر، به نقل از منابع اينترنتي، هنراسلامي از لحاظ جغرافيايي در مناطق متعددي توليد مي شود كه از لحاظ فرهنگ با تعدد و از لحاظ دين با وحدت رو به رو هستند.
در كتابهاي هنر معمولا به ممنوعيت شمايل نگاري در توصيف ويژگيهاي يك سبك اشاره شده است. دين اسلام ارائه تصاوير از صورت پيامبران و معصومين را ممنوع اعلام كرده بنابراين به طور طبيعي نسبت هنرهايي كه دربرگيرنده شمايل نگاري هستند به مسلمانان صحيح نيست.
يك فرهنگ تازه
اسلام به عنوان يك جنبش ديني در اوايل قرن هفتم در عربستان آغاز شد و به سرعت در سراسر خاورميانه گسترش يافت. پيش از آغاز قرن هشتم و در اواخر قرن هفتم مسلمانان بيزانس، ايران و قسمتهايي از آسيا، آفريقا و اروپا را فتح كرده بودند. در طول شش قرن بعدي تا زماني كه مغول ها بغداد را در سال 1258 تسخير كردند، امت اسلام بزرگترين امپراطوري جهان و مركز شكوفايي فرهنگ و تمدن فوق العاده بود.
تركيب فرهنگهاي مختلف
فرهنگ اسلامي براي اولين بار در تاريخ مردم تبارها، قوميتها و فرهنگهاي بسياري را چون اسپانيولي، آفريقايي، ايراني، ترك، مصري و هندي را با يكديگر مرتبط كرد. اتحاد فرهنگهاي متعدد تحت يك پرچم و يك دين داراي مزاياي بسياري بود كه اين مزايا در سراسر امپراطوري مسلمانان اشاعه يافت. ساخت كاغذ از چين، اعداد عربي از هندوستان، ترجمه علم و فلسفه از يونان در عالم اسلام گسترش يافت، مسلمانان در پزشكي نيز به واسطه تجارب باليني از يوناني ها پيشي گرفتند و علم و دانشي كه در عرصه هاي فيزيك، شيمي و رياضيات توسط پيروان اسلام به وجود آمد هنوز هم قابل توجه است. اين در شرايطي است كه تنوع فرهنگي ميان پيروان دين اسلام در هنر اسلامي تأثير بسزايي گذاشت.
سهم اسلام در عرصه هاي مختلف هنري
معماري
معماري اوليه مساجد به توسعه و گسترش طاق هاي تيز، گنبد آجري و طاق هاي آجري نسبت داده مي شود، اما معماري مناره هاي اسلامي در اين هنر بي همتاست. مناره هايي كه بانگ اذان و فراخوان به نماز از آن بلند مي شود. داخل و خارج عمارت مساجد گاهي با آجر و يا سيمان به نوعي تزئين مي شود كه رنگ ديوارها ابلق به نظر مي رسيد.
براي مثال آرامگاه سلطان سليمان در استانبول نمونه خوبي براي سفال كاري و تزئين ديوارها به صورت ابلق به شمار مي رود.
استفاده از متن در طراحي
درست به همان صورتي كه زبان عربي به ادغام اين فرهنگهاي متعدد و وحدت آنها كمك قابل توجهي ارائه داد، استفاده از متن به عنوان پايه اصلي يك كار هنري معرف هنر مسلمانان در يك سبك مجزا بود. مسلمانان براي زبان عربي به عنون زبان قرآن و زباني كه خداوند به واسطه آن با آخرين پيامبر خود سخن گفته اهميت و جايگاه خاصي قائل هستند و خوشنويسان همواره از احترام خاصي نسبت به ديگر هنرمندان برخوردار بودند. دو سبك اصلي كه در تزئينات مورد استفاده قرار مي گيرد سبك كوفي و نسخي است.
ابريشم
نساجي اسلامي به ويژه ابريشم در سراسر جهان از شهرت بسياري برخوردار است اين پارچه هاي غني كه به واسطه بافت، رنگ و الگوي بافت آنها شناسايي مي شوند بعضاً دربرگيرنده خوشنويسي طرحهاي كوچك و گاهي طرحهاي پيچيده هستند. رشته هاي طلا و نقر نيز اغلب نقش مهمي در بافت پارچه ابريشم بر عهده دارند.
ممنوعيت شمايل نگاري
احاديث و سنتهاي اسلامي مسلمانان را از استفاده از چهره انساني در هنر ديني باز داشته است و هنرمندان اسلامي به جاي آن مي توانند از الگوها و طرح هاي موزوني از متون، طرح هاي هندسي و اشكال گلدار سود ببرند.
سبك و ظاهر
اغلب نقش و نگارهاي شهير اسلامي، نقش و نگار پيچيده اسلامي نسخه صاحب سبك تزئينات كلاسيك و تزئينات به شكل برگ آكانتوس در معماري يوناني محسوب مي شود. يك راه براي استفاده از طرح گياهان در هنر مسطح كردن آن و استفاده از الگو و راه ديگر استفاده خيالي از تصاوير گياهان محسوب مي شود، هنرمند بايد يك بخش از گياه را مجسم كرده كار هنري خود را آنقدر تكرار و تصحيح كند تا به طرح دلخواه دست يابد.
قالي
قالي هاي مناطق اسلامي به علت زيبايي و شگفتي تكنيكي آن از مشهورترين قالي هاي دنيا به شمار مي روند. در ابتدا اين هنر كه به روستائيان اختصاص داشت تنها براي پوشاندن سطح زميني به كار نمي رفت بلكه گاهي به از ديوارآويخته مي شود و در برخي مواقع به عنوان كيف، كوسن، پتو، سجاده مورد استفاده قرار مي گرفت.
فلزكاري
صنعتگران مسلمان در عرصه فلزكاري جعبه ها، جامها و قدح هاي بسيار چشمگيري ساخته اند كه به سبك آرابسك (نقش و نگار هندسي و پيچيده اسلامي) ، خطاطي منقوش شده و با بهره گيري از برنج و برنز ، ميناكار با طلا، نقره و مس ساخته مي شود، مهارت بسياري داشته اند.
سراميك
سفالگران مسلمان زماني كه وارد چين شدند در سبك و تكنيك سفالگري از اين كشور پهناور آسيايي پيشي گرفتند. متأسفانه به دليل فقدان خاك رس مناسب ساخت سراميكهاي ظريف را ميسر نكرد. علي رغم اين نقص مسلمانان در ساخت سفالها و سراميكهاي بسيار زيبا موفق شدند و تكنيكهاي زينتي بسياري پايه گذاري كردند كه در آن ميان مي توان به لعاب كاري و شيوه سفال گري با استفاده از چندين رنگ كه ميناكاري نام دارد اشاره كرد. اين بخش از هنر اسلامي به نحوي گسترش يافت كه در پوشاندن سقفها و ديوارها با كاشي مورد استفاده قرار گرفته و مسلمانان دراين صنعت بسيار موفق شدند.
تقارن
يكي از آخرين ويژگي هاي هنر اسلامي كه منحصر به اين هنر نيست اما با اينحال بسيار درخور توجه است، استفاده از تقارن هندسي است. هنرمندان مسلمان اصول اين تقارن را به شدت رعايت مي كنند. هنرمند براي اينكه به اين تقارن دست يابد همه عناصر را در هر دونيمه يك اثر هنري تكرار مي كند و يك طرح ثابت در يك فضاي گسترده يا حول يك طرح مدور تكرار مي شود.
هنر متواضع
طرح هاي اسلامي بسيار متواضع خلق مي شوند تا به غناي يك محيط، يا زيبايي يك شيء بيفزايد. هنر اسلامي در راستاي ارتقاء هنر تلاش مي كند تا تسلط بر آن. هنرمندان مسلمان در تلاش براي ارائه شخصيت خود نيستند . اين هنر در مقابل دين نقش فرعي را ايفا مي كند و الله شخصيت و مركزيت هنر اسلامي است .
نظر شما