به گزارش خبرگزاري "مهر"، علم سياست يكي از سخت ترين ناشناخته ترين رشته هاي آكادميك در بخش علوم انساني است. روش شناسي و سازمان بندي در علم سياست با تخيري چند دهه اي نسبت به ديگر علوم انساني به وقوع پيوست اما اين بدان معنا نيست كه علم سياست به سختي سازمان پذيرفته است. سياست نيز يك دانش سازمان يافته و منسجم است كه قواعد خاص و ثابت خويش را دارد. سياست گستره اي وسيع را در بر مي گيرد و صرفا به حوزه دولت مربوط نمي شود بلكه به مطالعه منظم و قانونمند كليه گروهها و نهادها متمركز مي شود.
سياست تمام روابط سياسي را درجامعه در تمامي سطوح بررسي مي كند. فهم سياسي كه نتيجه رعايت اصول و قواعد علم سياست است ما را به درك واقعيت نزديك تر مي كند گر چه ما هيچ وقت نمي توانيم ادعاي فهم تمام واقعيت را داشته باشيم.
در بررسي علم سياست بايد توجه داشته باشيم كه دولت محوري ترين موضوع مورد بررسي است اما واقعيت نهايي اين است كه سياست فرآيند منازعه و همكاري در مورد منابع ضروري براي ادامه حيات است كه مديريت اين فرآيند را در اكثر جوامع دولت برعهده دارد. در اين فرآيند گاهي منازعه گاهي همكاري بروز مي كند. در حالت اول جنگ، خشونت و انقلاب به وجود مي آيد و در حالت دوم نظم، آرامش و البته در صورت مديريت هدفمند دولت توسعه رخ مي دهد. آنچه علم سياست را معتبر مي كند همان ساختار سازي وچارچوب بندي داده هاي سياسي است. علم سياست در پي آن است كه مواد خام سياسي را با كاهش تاثيرات شخصيتي و عقيدتي به بهترين نحو سازمان بندي كند تا بتواند واقعي ترين راهكار حل مسائل سياسي را ارائه كند.
علمي بودن حوزه مطالعاتي سياسي با چند ويژگي شناخته مي شود. اولين اصل همان نسبي بودن شناخت و تحقيق است كه از سازمان بندي داده ها و مطالعات به دست مي آيد.دومين اصل بحث منحصر به فرد بودن اموراست يعني اينكه ما بايد توجه داشته باشيم كه علم سياستع هر پديده سياسي را به صورت خاص بررسي مي كند و همه اتفاقات را با يك اصول عام بررسي نمي كند.
هر پديده شرايط و نتايج خاص خويش را دارد. زمينه هاي بررسي پديده هاي سياسي هم متفاوت و متكثر است. دانشمند علم سياست از تعميم و كلي گويي در مورد جريانات سياسي پرهيز مي كند و سعي مي كند از هر نوع شناختي خاص آن به دست آورد. البته اين بررسي منحصر به فرد زماني اصول كلي علم سياست نيست بلكه نشانه اين است كه علمي صحبت كردن با كلي گويي و تمام نگري تناقض دارد سياست نيز به عنوان يك علم از با قواعد و اصول خاص خويش تلاش دارد كه علمي ترين نظر را كه همان نزديك ترين نظر به واقعيت است را ادامه دهد.
به گزارش "مهر"، سومين اصل سومين اصل مطرح براي علم سياست اين است كه پديده هاي سياسي را در زمينه هاي اجتماعي، فرهنگي واقتصادي هر جامعه بررسي مي كند. سياست در پي آن است كه تاثير ساختارهاي اجتماعي- فرهنگي را بر تحولات سياسي داخلي و بين المللي دريابد. هيچ اتفاق سياسي نمي تواند بدون زمينه هاي ساختاري رخ دهد. بررسي پديده ها بدون توجه به اينكه علل و ريشه هاي اجتماعي آن چيست يك كار غير علمي و حتي غير عقلاني است.
چهارمين اصل بحث واقع گرايي و مشاهده محوري در سياست است. دانشجوي سياسي بايد امور سياسي را با مشاهده مستقيم و ارتباط واقعي بررسي كند. البته همين مسئله به عنوان چالش اساس علم سياست هم مطرح مي شود. زيرا پديده ها از جمله مسائلي هستند كه در خيلي از مواقع واقعيت آنها در ساليان بعد مشخص مي شود. سياست ماهيتي دارد كه خيلي از اسناد و مدارك آن در حوزه امور پنهاني باقي مي ماند و بررسي به موقع آن تقريبا غير ممكن است.
به تحليل "مهر"، پنجمين اصل كه در اينجا آن را به عنوان آخرين اصل مطرح مي كنيم بحث علمي و كابرد محوري شناخت سياسي است. علم سياست بايد به گونه عمل كند كه با هر شناخت بتواند راهگشاي مسائل باشد. به عنوان مثال بررسي علمي مسئله هسته اي ايران در رشته سياست در روابط بين الملل بايد ما را به حل اين مسئله برساند ما بايد اين مسئله را به عنوان پديده اي خاص در چارچوب اجتماعي، تاريخي، سياسي و فرهنگي ايران بررسي مي كنيم و براساس اصول عقلانيت و كارآمدي در روابط بين الملل و در نظر داشتن قواعد رفتار سياسي و منافع ملي، شناخت و راهكاري را ارائه دهيم كه با واقعيات مسئله سازگار باشد. رفتارها و پديده هاي سياسي به درجه اعلي از پيچيده ترين رفتارهاي انساني هستند وچون رفتارهاي سياسي تاثيرات زيادي را مي پذيرند بررسي و شناخت انها تخصص، توانايي و انباشت فكري ومطالعاتي زيادي را طلب مي كند پذيرش اين امر كه سياست كه يكي از تخصصي ترين حوزه هاست خود هموار كننده مسير درست علم سياست در ايران است.
بررسي ويژگيهاي شناخت سياسي درايران را به مطلب بعدي واگذار مي كنيم.
نظر شما