امنيت بهانه اي براي حفظ كلان سودها / تحليل مهر از علل مخالفت كشورهاي صنعتي با ايجاد فناوري هسته اي در كشورهاي جنوب /

جامعه جهاني از زمان پيدايش اولين مزيت هاي انرژي هسته اي  در سال 1909 ميلادي كه توسط ارنست رادرفورد هسته اتم را كشف كرد و با كاربردي شدن آن در زندگي روزمره در طي سالهاي دهه 60 و 70 فوايد ذي قيمت انرژي هسته اي مشخص شد . هر چند توزيع اين فوايد در سطح جوامع جهاني يكسان نبوده و حتي در راه هاي غيرصلح آميز نيز بهره برداري هايي شده است اما اهميت اين منبع هسته اي در پيشرفت و توسعه زندگي انساني شناخته شده و اكنون چالشها بر سر دستيابي به تكنولوژي و مواد اوليه اين صنعت متمركز شده است .

با كنكاش در داده هاي آماري فرآيند سهام دستيابي كشورها در توليد و مصرف اين منبع مهم انرژيك را نا برابر مشاهده مي كنيم . دولت آمريكا به تنهايي 104 نيروگاه را تا سال 1996 در اختيار دارد آماري كه مجموع كشورهاي در حال توسعه تا 15 سال ديگر نيز به آن دست نخواهند يافت . بعد از آمريكا فرانسه با 59 نيروگاه كه 78.5 درصد برق اين كشور را تامين مي كند در رتبه دوم قرار دارد . ساير كشورها غربي از جمله انگليس ، كانادا و يا كشورهاي شرقي ژاپن ، روسيه و چين نيز از پيشتازان صنعت هسته اي هستند . 

                                                   آمار نيروگاههاي هسته اي در حال كار و ساخت تا ارديبهشت 1385

از نظر توليد برق نيز سبد توليدي الكتريسيته از طريق نيروگاه هاي هسته اي در بين كشورهاي غربي و يا مدعي هسته اي كمترين سهم به كانادا اختصاص دارد كه 15 درصد از كل برق توليدي خود را از طريق نيروگاههاي هسته اي تامين مي كند و  ساير كشورها بالاتر از اين آمار قرار دارند . اين در حالي است كه كشور ايران و بسياري از كشورهاي در حال توسعه هيچ سهمي از انرژي هسته اي در توليد برق ندارند .  

با توجه به نمايه هاي ارايه شده ، آمريكا و متحدين غربي به رغم تسلط بر منابع و مصارف توليدات هسته اي با استفاده از ابزار آژانس بين المللي انرژي اتمي و شوراي امنيت ، نبض فعاليت كشورها را در كنترل خود دارند . 

نمود عيني اين موضوع در پرونده هسته اي ايران واضح است . پس از ناكامي وزراي امور خارجه شوراي امنيت در دستيابي به تفاهم در نشست روز دوشنبه ( 18 ارديبهشت ) نيويورك ، گروه 1+5 براي توقف فعاليتهاي هسته اي ايران تصميم گرفتند مشوق هايي ارايه دهند تا چرخه سوخت هسته اي متوقف ايران شود .

به گزارش مهر نكته اي كه در اينجا مطرح مي گردد اين است كه چرا آمريكا ، كشورهاي اروپايي و ساير شركاي بين المللي شان با وجود مزيت هاي فراوان انرژي هسته اي و به رغم تسلط اين طيف بر نهادهاي اتمي و امنيتي جهان با حساسيت بر عملكرد هسته اي كشورهاي در حال توسعه نظارت مي كنند . اگر استنباط بر سوء استفاده از چرخه سوخت اتمي مطرح است چرا در مقابل رفتارهاي شفاف ساز ج.ا. ايران همچنان بر عدم تجهيز ايران به چرخه فنآوري هسته اي اصرار  مي ورزند .

استنباط كشورهاي مخالف بر اين است كه ايران به دليل منابع ضعيف اورانيومي و داشتن منابع فسيلي نيازي به پيگيري برنامه هاي هسته اي ندارد و استمرار در اين راه نشانه اهداف پنهاني تهران در دستيابي به تسليحات هسته اي است .

با نگاه به آمار پردرآمدترين شركت ها و غول هاي اقتصادي جهان شركت نفتي آمريكايي اكسون موبيل را در سال مالي 2005 با 339 ميليارد دلار درآمد و 36 ميليارد دلار سود پر درآمد ترين و قدرتمند ترين شركت تجاري جهان مي بينيم .

علاوه بر اكسون موبيل به ترتيب توتال، شورون، بريتيش پتروليوم، رويال داچ شل، اني، پتروچاينا، شل، استات اويل، و كونوكوفيليپس به ترتيب 10 شركت بزرگ جهان از لحاظ مجموع درآمد و دارايي محسوب مي شوند. شركت هاي نفت و گاز مهمترين و بزرگترين شركت هاي جهان در سال 2005 بودند و 31 شركت نفت و گاز در سطح جهان جزو 250 شركت برتر انتخاب شدند. افزون بر اين، 12 شركت نخست جهان همگي در زمينه هاي نفت و گاز فعاليت دارند. 

در ميان داده ها جالب آنكه منطقه خاورميانه هيچ سهمي در بين 250 شركت برتر جهان در سال 2005 نداشته است در حالي كه چهار كشوراصلي كه بيشترين ذخايرنفت جهان را دارا هستند در اين منطقه قرار دارند .

با توجه به موضوعيت مبحث هسته اي ايران ابندا اين سوال مطرح مي شود كه چگونه كشورهاي غربي كه در مسير صنعتي حركت كرده اند در ابتدا منابع شناخته شده قابل توجهي نداشته و ندارند ولي باز در اين مسير حركت مي كنند؟ انرژي هسته اي به عنوان انرژي پاك و سودآور پتانسيل هاي بيشتري براي درآمد زايي در آينده دارد و كشورهاي در حال توسعه به تكنولوژي هسته اي با توجه به سختگيري و باجگيري كشورهاي غربي نياز دارند و تمرين ايران براي  خودكفايي در دستيابي به تكنولوژي هسته اي علاوه بر استقلال عمل و جلوگيري از خروج ارز در اين زمينه مي تواند به منبع ارزآور در 10 سال آينده تبديل شود .   

از لحاظ حقوق بين الملل نمي توان تعهدي را خارج از عرف معاهدات بين الملل بر كشوري تحميل كرد . دستيابي كشورها به مراحل توسعه براي پيشبرد رفاه عمومي مردمانشان اصلي است كه نمي تواند از طرف ديگر كشورها نقض شود و هرگونه ايجاد سد راه در اين مسير مفهومي جز دخالت در امور ساير كشورها ، زورگويي ، باج خواهي و حتي جنگ را نمي دهد .

به گزارش مهر كشورهاي غربي پس از يازده سپتامبر به شگردهاي امنيتي براي كنترل جهان بيش از گذشته همت گمارده اند . پس از فروپاشي نظام جنگ سرد در نظام بين الملل خلاء تئوريك براي كنترل امور ساير كشورها به بهانه هاي امنيتي وجود داشت . اين بهانه در اوايل قرن بيست و يكم با تروريسم و كشورهاي پشتيبان تروريسم تراشيده شد و اكنون كشورهاي غربي به بهانه تهديد آميز بودن فعاليت هاي هسته اي ايران براي صلح بين المللي بر آن هستند تا فعاليتهاي هسته اي ايران و ساير كشورهاي جهان را براي حفظ كلان سودهاي خود كنترل كنند و انحصار تكنولوژيهاي برتر را همچنان در اختيار داشته باشد .