شناسنامه بناهاي تاريخي ايران در حال مخدوش شدن است ! / بررسي مهر از تخريب آثار تاريخي كشور به بهانه هفته ميراث فرهنگي

به گزارش خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر ، سرزمين ايران با قدمت چند هزار ساله و دارا بودن آثار تاريخي بي شمار ، يكي از 10 كشور نخست دنيا در زمينه وجود آثار تاريخي و باستاني است اما مديريت هاي مختلف در حوزه گردشگري و ميراث فرهنگي ، هرگز نتوانسته از اين امكان در راه شناسايي فرهنگ ايراني و جذب توريست و سرمايه گذار بهره مند شود.

بر اساس آنچه كه برخي صاحب نظران و كارشناسان حوزه ميراث فرهنگي و تاريخي اعلام مي دارند ، نداشتن اطلاعات لازم باعث شده ايرانيان در مقايسه با كشورهاي ديگر و همچنين نسبت به گذشته ، از حساسيت و توجه كمتري براي حفاظت از ميراث فرهنگي و آثار تاريخي خود برخوردار باشند.

همچنين گفته مي شود ، تحولات ورود به عرصه فراصنعتي ، پيشرفت تكنولوژي و فن آوري اطلاعات در جامعه باعث ايجاد شكاف ميان نسلها شده و فرهنگ و گذشته ايرانيان را تحت تاثير قرار داده است. لذا ، اين تحولات باعث شده مردم نسبت به آثار تاريخي و هويت گذشته خود حساسيت چنداني نداشته و در مقابل تخريب اين آثار از سوي سودجويان و قاچاقچيان اقدام خاصي انجام ندهند و همين امر حساسيت يونسكو را نيز نسبت به ازبين بردن آثار تاريخي و فرهنگي ايران بر انگيخته است.

هر روز اخبار متعددي از گوشه و كنار كشور مي شنويم مبني بر اينكه فلان آثار تاريخي مربوط به هزاره ... در معرض تخريب و نابودي قرار دارد و اين در حالي است كه ساير كشورها ، روز به روز نسبت به اين موضوع حساس تر شده و همواره در صدد برآمده اند از آثار تاريخي كشور خود ، الگو سازي كرده و در معرض ديد گردشگران درآورند. موضوعي كه علاوه بر شناساندن قدمت تاريخي يك سرزمين به ديگران ، مي تواند به جذب بيشتر گردشگر نيز كمك كند.

به گزارش خبرنگار مهر ، حمام خانعلي از بناهاي قديمي دوره سلجوقي واقع در مركز شهر سميرم از توابع استان اصفهان ، نقش جهان اصفهان ، پل هاي تاريخي و هزاران اثر تاريخي ديگر كه هر يك در گذر عمر و تنها به دليل سهل انگاري در حفظ و نگهداري آنها ، در معرض نابودي قرار دارند و اين موضوع به معناي نابودي فرهنگ جامعه خواهد بود.

رئيس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران معتقد است كه اين سازمان فقط از اماكن تاريخي و محوطه هاي باستاني كه شناسايي يا ثبت شده ، حفاظت و نگهداري مي كند و هيچ مسئوليتي در قبال آن دسته از آثار تاريخي بدون شناسنامه ندارد.

جالب است بدانيم كه فقط در استان تهران از 1800 اثر و ابنيه تاريخي شناسايي و مستند سازي شده وجود دارد كه از ميان آنها فقط 600 اثر به ثبت رسيده است و چنانچه 1200 اثر ديگر مورد سوء استفاده افراد سودجو قرار گيرد ، هيچ كس پاسخگو نخواهد بود و مسئوليتي نخواهد پذيرفت !

نكته قابل توجه اينكه ، مسئولان ميراث فرهنگي كشور در حوزه حفاظت از آثار تاريخي نيز چندان موفق عمل نكرده اند . به طوري كه براي حفاظت از 600 اثر تاريخي ثبت شده در استان تهران فقط 70 نفر مسئوليت حراست را عهده دار هستند و اين نمي تواند مطلوب باشد.

البته اين مشكل فقط متوجه تهران نيست و چه بسا كه وضعيت حراست از آثار تاريخي استان تهران به مراتب بهرت از ساير استانهاي كشور باشد. زيرا ، در استان خراسان جنوبي با وجود صدها اثر تاريخي با ارزش و قابل حفاظت ، به تازگي 40 نفر عهده دار حراست از ميراث ماندگار كشور شده اند.

اين يگان مسئوليت جلوگيري از حفاري هاي غيرمجاز در مناطق تاريخي و برخورد با ساخت و سازهاي غيرمجاز در ريم بافت هاي تاريخي را برعهده دارد.

خراسان جنوبي به عنوان يكي از مناطق بالقوه در حوزه گردشگري و جذب توريست ، از كمبود شديد امكانات و تجهيزات رنج مي برد ، به طوري كه تاكنون فقط 200 ميليون ريال براي مطالعه و مستند سازي آثار تاريخي بيرجند اختصاص يافته و اين مبلغ هرگز نمي تواند تامين كننده نيازهاي منطقه باشد.

بر اساس اظهارات يك مسئول در حوزه ميراث فرهنگي و گردشگري ، بايد به دنبال اين باشيم كه بيشتر بر روي مسئله حفاظت از آثار اقدام كنيم ، چرا كه حفاظت مهم تر از مرمت است و حتي هزينه اي كه صرف مرمت مي كنيم بسيار بيشتر از هزينه هاي نگهداري است.

خبر مي رسد كه در استان اردبيل ، تاكنون بيش از 1700 اثر تاريخي و باستاني شناسايي شده كه از اين تعداد فقط 232 اثر به ثبت ملي رسيده و براي نگهداري از اين آثار نيز 11 پايگاه حفاظتي با دارا بودن 60 نفر مامور در 9 شهر استان فعال است كه به صورت شبانه ‌روزي در امر حفاظت و نگهداري از آثار باستاني و تاريخي مشغول هستند.

همچنين است شهرستان مراغه كه با داشتن بيش از 300 اثر تاريخي ، طبيعي و فرهنگي ، جزء 10 شهر صاحب بافت تاريخي كشور محسوب مي شود و براي گردشگران بسيار حائز اهميت است ، امروز به دليل بي توجهي در حفظ ، نگهداري و مرمت آنها و همچنين عدم هماهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري با شهرداري مراغه ، برخي از اين آثار در معرض نابودي قرار دارد.

به گزارش خبرنگار مهر ، نام مراغه هميشه با نام رصد خانه خواجه نصيرالدين طوسي همراه است اين رصد خانه كه در سال 657 هجري قمري به همت خواجه نصيرالدين طوسي در مدت 15 سال بنا شد ، يكي از بزرگترين رصد خانه هاي جهان به شمار مي رفته كه امروزه از اين مركز پژوهشي و نجومي چيز زيادي باقي نمانده و قرار است در آينده نمايشگاهي از آثار و ابزار آلات نجومي در آن برپا شود...

در سال 2005 گردشگري در دنيا به ركورد جديدي دست يافت ، به طوري كه 880 ميليون نفر را تحت پوشش قرار داد و اين نشان دهنده رشد 5/5 نسبت به سال 2004 بود و اين تعداد توريست بيشتر از 500 ميليارد دلار درآمد زايي داشته اند اما سهم ايران كه جزو 10 كشور داراي آثار تاريخي دنيا است ، در اين بين كمتر از يك درصد بوده و اين موضوع نشان از عدم توجه جدي مسئولان و متوليان امر به مقوله گردشگري و ارتباط آن با حفظ و احياي آثار تاريخي دارد.

قرار گرفتن ايران بر روي خط زلزله ، باعث شده هر از چند گاهي زمين لرزه اي در يكي از مناطق مختلف كشور رخ دهد و بر اثر آن ، آثار تاريخي آن منطقه نيز به تله اي از خاك تبديل شود. نمونه بارز و آشكار اين قبيل رخدادها ، تخريب ارگ بم بود كه همچنان نيز در اذهان تداعي مي كند.

لذا ، عدم توجه به حفاظت از اثار تاريخي ، همواره تهديدي براي نابودي فرهنگ ريشه دار ايران محسوب مي شود. به طوري كه در زلزله اخير لرستان نيز 31 بناي تاريخي تخريب شد. از ميان آثار تخريب شده ، مسجد جامع بروجرد ، مسجد امام بروجرد و امامزاده جعفر بيش از ساير آثار تخريب و خسارت به آنها وارد شده است.

به گزارش مهر ، معاون رئيس جمهوري و رئيس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ، در اولين روزهاي انتخاب خود در اين سازمان اعلام داشته بود كه تملك و آزادسازي 14 هزار اثر تاريخي در كشور ، نيازمند 600 ميليارد تومان اعتبار است.

به گفته يك كارشناس ارشد توريسم ، ورود هر توريست به ايران 7 تا 10 شغل ايجاد و 800 تا 1000 دلار درآمد ارزي به همراه دارد.

اين در حالي است كه مسئولان و متوليان امر نسبت به اين اعداد و ارقام وافق بوده و مي دانند در صورتي كه در جهت جذب گردشگر و توريست ، اقدامات قابل ملاحظه اي صورت گيرد ، ايران طي يك دهه آينده مي تواند به يكي از 10 كشور اول دنيا در جذب توريست تبديل شود.