شليك خنده تا انفجار تماشاخانه ؛ نقد مهر از نمايش "دو متر در دو متر جنگ"

به گزارش خبرگزاري "مهر"، تماشاگران هنگام ورود به تماشاخانه چهار انسان را مي بينند كه بادگير پوشيده اند و روي سكويي نشسته اند. نور مي رود و لحظه اي بعد دوباره پديدار مي شود. دو بازيگر بالاي سكوها مي روند و دو بازيگر ديگر با خاك كلماتي را روي زمين مي نگارند. اين كلمات عبارت است از: 1- تولد، 2- كودكي، 3- خانه، 4- آموزش، 5- ارتباط، 6- زن.

هنگام نگارش، بازيگران بالاي سكو نوشته ها را تائيد مي كنند. دو بازيگر آخرين كلمه اين عبارت (جنگ) را مي نويسند و ميان بازيگران مشاجره اي روي مي دهد. بازيگران آبي پوش كه لحظاتي پيش نوشته ها را تائيد مي كردند، سعي مي كنند كلمه جنگ را پاك كنند و تصوير يك قلب را روي صحنه بكشند. اما بازيگران سرمه اي پوش تاكيد مي كنند كه بايد واژه جنگ نوشته شود. لحظاتي بعد جنگ آغاز مي شود.

نمايش "دو متر در دو متر جنگ" بر اساس يك بيان تصويري شكل مي گيرد.

كارگردان به اقتصاد صحنه توجه بسياري نشان مي دهد و هر شيء و هر حركت علاوه بر شكل حقيقي خود معنايي در پشت خود دارد. كارگردان در يك فضاي بسيار كوچك به ساختن فضاي صحنه اي دست مي زند. به عنوان مثال، عنصر خاك را در نمايش "دو متر در دو متر جنگ" مورد بررسي قرار مي دهيم.

منتقد "مهر" در ادامه مي‌نويسد: "خاك" زماني مانند يك قلم در دست بازيگر قرار مي گيرد تا با استفاده از آن اشخاص نمايش مفاهيم ذهني خود را به يكديگر انتقال دهند. به عنوان مثال، كلماتي كه بازيگران روي مي نويسند: خاك گاهي مرزهاي يك كشور را ترسيم مي كند و گذر از آن به معناي تجاوز به سرزمين ديگران است. زماني خاك معناي سرزمين را به خود مي گيرد و زماني ديگر خاك اشارتي است به فاني بودن انسان خاكي. بازيگران با ترسيم خطوط (خاك) روي زمين محل قرارگيري اجساد خود را نشانه گذاري مي كنند.

خاك از سويي محدوديت را نيز در پي دارد. زيرا بازيگران در ميان خطوطي كه با خاك ترسيم مي كنند به سر مي برند. اين محدوديت علاوه بر آنكه بر اسارت آنها دلالت مي كند، معناي گسترده تري هم دارد: "انساني كه با رفتار نابخردانه خويشتن را به نابودي مي كشاند".

نمايش "دو متر در دو متر جنگ" آينه اي از نابخردي انسان را پيش چشمان او مي گذارد تا انسان با نگريستن به اين آينه به حماقت خويش بخندد.

در نمايش "دو متر در دو متر جنگ" متفاوت شكل مي گيرد:

1- خنده ساده لوحانه: بازيگران با گفتن كلمات خنده دار سعي دارند تماشاگر را سر ذوق آورند و لبخندي بر لبان او بنشانند. اما گفتار بازيگران تنها باعث خنديدن تماشاگران مي شود و كوچكترين تاثيري در پيشبرد نمايش ندارد. اما متاسفانه با گذشت زمان اين نوع خنده در نمايش انتشار مي يابد و به اثر آسيب مي رساند.

2- خنده متفكرانه: دهقان يك كارگردان طراح است. او تعمدا فضاي محدودي را براي نمايش خود برمي‌گزيند، اما اين محدوديت خلاقيت او را فراهم مي آورد.

به بخش هايي از نمايش توجه كنيد: در نمايش "دو متر در دو متر جنگ" اشخاص بازي به دو گروه دونفري تقسيم مي شوند و هر گروه با گروه ديگر به نبرد مي پردازد. اما به علت مساحت اندك صحنه هر دو گروه در فاصله بسيار نزديكي از يكديگر قرار مي گيرند. اما هيچكدام از آنها نمي دانند كه گروه ديگر در چند قدمي آنها حضور دارد، زيرا دچار توهم شده اند و تصور مي كنند در زمين وسيعي حضور يافته اند. اشخاص بازي دچار اين اشتباه شده اند ك فاصله بسياري با دشمن دارند. اما نمي دانند كه دشمن در نزديكي آنهاست. اين توهم هنگامي شكل كميك به خود مي گيرد كه اشخاص بازي متوجه خطاي خود نمي شوند و مي كوشند با ابزار پيچيده دشمن را شناسايي كنند.

اين توهم از حماقت و ناداني آنها سرچشمه مي گيرد، زيرا اشخاص بازي با تمام حماقت خود را مظهر دانايي مي دانند و توهم خود را به جاي حقيقت قرار مي دهند. تماشاگر با ديدن رفتار اشخاص بازي مي خندد، اما در خنده تماشاگر انديشه موج مي زند زيرا تماشاگر اين نكته را درمي يابد كه حماقت و ناداني بشر موجب شده او در يك موقعيت بحراني قرار بگيرد كه نتيجه اي جز نابودي و ويراني در پي ندارد.