دكتر "محمدرضا محمدحسني" فوق تخصص قلب در گفتگو با خبرنگار دانشگاهي مهر، درباره خصوصيات سلول هاي بنيادي گفت: همه سلول هاي بنيادي دو خصوصيت منحصر به فرد دارند، قدرت تكثير بالا و قدرت تمايز. "قدرت تكثير" اين سلول ها به اين معنا است كه از يك تخم يك سلولي مي توانند يك فرد كامل را با تمام اندام ها و بافت هاي مختلف آن به وجود بياورند و "قدرت تمايز" نيز يعني اينكه هر يك از اين سلول ها مي توانند به هر يك از اندام ها، بافت ها و اجزاي يك انسان كامل تبديل شوند.
|
"قدرت تكثير" سلول هاي بنيادي به اين معنا است كه از يك تخم يك سلولي مي توانند يك فرد كامل را با تمام اندامها و بافت هاي مختلف آن به وجود بياورند |
وي اضافه كرد: سلول بنيادي به دو نوع جنيني و بالغ تقسيم مي شوند. سلول هاي بنيادي جنيني ظرفيت و توانايي بالايي براي تمايز به انواع و اقسام بافتها دارند. از اين سلولها مي توان "بافت" يا يك "اندام" (مثل قلب، چشم و ...) انسان را ساخت. دكتر "محمدحسني" در مورد خصوصيات سلول هاي بنيادي بالغ گفت: سلول هاي بنيادي بالغ نيز سلول هايي هستند كه پيشتر تمايز يافته اند. به عنوان مثال وقتي اندامي مثل قلب شكل مي گيرد براي ترميم برخي از ضايعات آن مي توان از اين نوع سلول ها استفاده كرد.
وي با اشاره به چگونگي كاربرد سلول هاي بنيادي در درمان بيماري هاي قلبي و عروقي گفت: براي اولين بار در سال 2004 ميلادي، در كنگره انجمن قلب آمريكا عنوان شد كه مي توان در ترميم بافت آسيب ديده قلب در جريان سكته قلبي از سلول هاي بنيادي استفاده كرد و اين موضوع نويد بخش استفاده از اين تكنولوژي در درمان نارسايي قلب بود.
|
"قدرت تمايز" سلول هاي بنيادي نيز يعني اينكه هر يك از اين سلولها مي‌توانند به هر يك از اندامها، بافتها و اجزاي يك انسان كامل تبديل شوند |
اين فوق تخصص قلب با تأكيد بر اين نكته كه امروزه بيماري هاي قلبي و عروقي در اكثر كشورها نخستين عامل مرگ و مير است، گفت: كشور ما نيز از اين قاعده مستثني نبوده و آمار اين گونه بيماران هر روز رو به افزايش است، البته خوشبختانه براي بيشتر بيماري هاي قلبي امكانات درماني كافي و پيشرفته در كشور وجود دارد.
وي به روش هاي درماني متعددي كه براي انواع بيماري هاي قلبي وجود دارد، اشاره و خاطرنشان كرد: اختلالات ريتم قلب با درمان هايي همچون كار گذاشتن باتري و يا "دفيبريلاتور" داخل بدن اصلاح مي شود، نارسايي دريچه هاي قلب را نيز با ترميم يا جايگزيني آن با دريچه مصنوعي بهبودي مي يابد، براي درمان تنگي يا انسداد در عروق كرونر از استنت و يا جراحي قلب باز كمك بگيريم، اما در اين ميان براي نارسايي قلب كه بسيار ناتوان كننده است و تعداد بيماران مبتلا به آن رو به افزايش است راه درماني مناسبي كه در موارد پيشرفته اين بيماري بتواند مشكلات اين بيماران را به سادگي مرتفع كند، يافت نشده است.
دكتر "محمدحسني" تأكيد كرد: در حال حاضر براي درمان نارسايي قلب در مراحل پيشرفته از عمل پيوند قلب استفاده مي شود كه در جريان آن قلب شخصي كه دچار مرگ مغزي شده به شخص بيمار پيوند مي شود، البته اين كار نيازمند تيم جراحي با مهارت بالا و امكانات ويژه بوده كه عليرغم گذشت سالها از انجام اولين پيوند در كشور ما هنوز مراكز محدودي قادرند اين نوع درمان را به بيماران نيازمند ارايه دهند .
وي اضافه كرد: از طرفي پيوند قلب علاوه بر هزينه بالا و عوارض خاص در اغلب كشورها با محدوديت ذخاير اهداء كنندگان عضو نيز روبرو است و روش هاي درماني ديگر هم تاكنون نتوانسته پاسخگوي مشكلات اين بيماران باشد. از همين رو بهره گيري از سلول هاي بنيادي به عنوان يكي از روش هاي درماني جديد در درمان نارسايي قلب مورد توجه قرار گرفته است.
اين فوق تخصص قلب با اشاره به تاريخچه كاربرد سلول هاي بنيادي در درمان بيماري ها در ايران، گفت: به دنبال اعلام انقلاب بيوتكنولوژيكي سلول هاي بنيادي در عرصه طب در محافل علمي كشور ما هم پزشكان بر آن شدند كه به تكنولوژي درمان بيماري هاي قلبي و پيوند سلول هاي بنيادي دست پيدا كنند.
|
ايده كاربرد سلول هاي بنيادي در درمان نارسايي قلبي در سال 1382 براي اولين بار مطرح شد و تيم تحقيقاتي توانست نخستين پيوند سلول هاي بنيادي را در خردادماه سال 1383 در بيمارستان امام خميني (ره) به انجام برساند |
وي افزود: كسب اين فرآيند شامل دو بخش است، يك بخش دسترسي به دانش فرآوري سلول هاي بنيادي مناسب كه در حيطه كار پزشكان باليني نبوده و بايد توسط متخصصين علوم آزمايشگاهي و مهندسين پزشكي بافت و رشته هاي وابسته انجام مي شد، بخش دوم نيز پيوند اين سلول ها به قلب فرد بيمار با شيوه ها مناسب و پيگيري آثار درماني آن بود كه بايد توسط پزشكان باليني انجام مي شد.
دكتر "محمدحسني" ياد آور شد: اين ايده در سال 1382 براي اولين بار توسط شادروان دكتر "سيدحميد ميرخاني" در بيمارستان امام خميني (ره) مطرح و پس از بررسي كارشناسي پروژه مشتركي ميان بيمارستان امام حميني و مركز پيوند مغز استخوان بيمارستان شريعتي طراحي شد و اين تيم تحقيقاتي توانست نخستين پيوند سلول هاي بنيادي را در خردادماه سال 1383 در بيمارستان امام خميني (ره) به انجام برساند.
وي گفت: سلول هاي بنيادي در اين روش از مغز استخوان خود فرد جداسازي مي شود و پس از فرآوري، توسط پزشك از طريق روش آنژيوپلاستي به داخل رگ و يا از طريق روش جراحي به عضله قلب بيمار پيوند زده مي شود و بيمار به مدت 6 ماه تحت كنترل و مراقبت قرار مي گيرد.
اين فوق تخصص قلب هدف از اين شيوه درماني را ترميم بافت آسيب ديده در جريان سكته قلبي (انفاكتوس ميوكارد) دانست.
وي با اشاره به توليد علم در زمينه سلول هاي بنيادي در ايران، گفت: در حوزه علوم كاربردي سلولهاي بنيادي متخصصين گوناگوني چون متخصصين بيولوژي، جنين شناسي، مهندسي بافت، پزشكان باليني نقش عمده اي دارند و بنظر مي رسد كه در ايران به طور جدي نيازمند تحقيقات پايه اي در زمينه سلول هاي بنيادي و به طور كلي زمينه هاي بيوتكنولوژيك هستيم.
|
ايران به طور جدي نيازمند تحقيقات پايه اي در زمينه سلول هاي بنيادي و به طور كلي زمينه هاي بيوتكنولوژيك است |
دكتر "محمدحسني" اظهار داشت: براي اين منظور لازم است هماهنگي كلي در سطح كشور وجود داشته باشد و بودجه كافي در اختيار محققين براي تحقيق و توليد علم در اين زمينه قرار گيرد. وي در خصوص اثرات تبليغات رسانه اي در خصوص سلول هاي بنيادي و نتايج تحقيقات در اين زمينه در درمان بيماري ها اضافه كرد: بديهي است اطلاعاتي كه رسانه ها در اين زمينه در اختيار مردم قرار مي دهند اگر چه ممكن است گاهي انتظارات غير واقعي در برخي بيماران ايجاد كند ولي از سوي ديگر موجب افزايش آگاهي عمومي و گرايش بيشتر انديشمندان جوان را به اين رشته نوپاي علمي فراهم مي كند.
نظر شما