دكتر "بابك نوري نير" - فوق تخصص گوارش و كبد كه در خصوص درمان بيماري نارسايي كبد با سلول هاي بنيادي در مركز تحقيقات گوارش و كبد دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي به فعاليت مي كند، در گفتگو با خبرنگار دانشگاهي مهر گفت: كاري كه در مركز تحقيقات كبد و گوارش انجام گرفته در چارچوب يك طرح تحقيقاتي است كه شامل جداسازي سلول هاي بنيادي از مغز استخوان از نوع مزانشيمال است و تزريق اين سلول ها به بيماراني صورت مي گيرد كه داراي نارسايي مزمن كبد بصورت پيشرفته بوده و كانديد پيوند كبد هستند اما به دلايل متعددي امكان پيوند ندارند و در صورتي كه پيوند نشوند اميد به زندگي در آنها كمتر از 6 ماه خواهد بود.
وي افزود: در اين مركز به بيماران پيشنهاد مي كنيم كه چنين درماني تنها به صورت تحقيقاتي و تجربي وجود دارد كه البته براي بيمار تشريح مي شود كه عوارض احتمالي و درجه بهبودي در صورت استفاده از اين نوع درمان هنوز ناشناخته است.
| افرادي كه روي سلول هاي بنيادي كار مي كنند بايد مطمئن باشند كه آنچه به بيمار تزريق مي كنند سلول هاي تغيير يافته به سطح مورد نظر است و براي اين كار تكنيك كار و روش آزمايشگاهي بسيار مهم است |
| دكتر "بابك نوري نير"فوق تخصص گوارش |
"نوري نير" ياد آور شد: يك بحث اين است كه افرادي كه روي سلول هاي بنيادي كار مي كنند مطمئن باشند كه آنچه به بيمار تزريق مي كنند سلول هاي تغيير يافته به سطح مورد نظر است و براي اين كار تكنيك كار و روش آزمايشگاهي بسيار مهم است.
وي اضافه كرد: بيان اينكه Stem Cell جداكرديم، كشت داده و آن را به بيمار تزريق كرديم يك بحث است و نشان دادن و اثبات اينكه واقعاً آنچه به بيمار تزريق شده سلول هاي بنيادي بوده اند كه در مسير درستي تمايز داده شده اند بحث ديگري است كه موجب مي شود اما و اگرها در مراكز تحقيقاتي آغاز شود.
دكتر "پدرام خرازي ها" - پزشك بيوتكنولوژيست نيز كه در اين طرح تحقيقاتي همكاري دارد، در خصوص تكنيك و روش مورد استفاده گفت: بيمار پس از مراجعه مورد مشاوره قرار مي گيرد و در صورت پذيرش و امضا رضايت نامه كتبي از سوي بيمار، در طرح تحقيقاتي وارد مي شود. از مغز استخوان بيمار عمل جداسازي انجام شده و پس از تكثير به سلول هاي بنيادي به سلول هاي كبدي تمايز داده مي شوند و از طريق راهنمايي سونوگرافي به داخل وريد "پورت" تزريق شده و وارد كبد مي شوند و در نهايت بيمار تحت نظر يك پايش آزمايشگاهي و باليني قرار مي گيرد.
وي اضافه كرد: تحقيقات در زمينه Stem cell در تمام دنيا هنوز مراحل ابتدايي خود را مي گذراند و به مرحله باليني و درمان قطعي با استفاده از اين تكنولوژي نرسيده است. تحقيقات سلول هاي بنيادي در ايران به دليل قوانين موجود راحت تر از كشورهاي اروپايي و آمريكايي انجام مي شود اين به دليل نبود دانش كافي در آن كشورها نيست بلكه قوانين آن كشورها محدوديت هايي در بخش سلول هاي بنيادي براي آنها ايجاد مي كند.
"خرازي ها" تأكيد كرد: كار تحقيقاتي درمان نارسايي كبد توسط سلول هاي بنيادي هنوز به صورت مقاله ارائه نشده و دليل اين امر نيز اين است كه تعداد بيماران بايد به حد قابل قبولي برسد و پس از آن نتايج به جامعه علمي ارائه شود.
وي در خصوص سابقه باليني كاربرد سلول هاي بنيادي در نارسايي كبد در ساير كشورها گفت: در
| تحقيقات در زمينه Stem cell در تمام دنيا هنوز مراحل ابتدايي خود را مي گذراند و به مرحله باليني و درمان قطعي با استفاده از اين تكنولوژي نرسيده است |
|
دكتر "پدرام خرازي ها" پزشك بيوتكنولوژيست |
دكتر "بابك نوري نير" - فوق تخصص گوارش و كبد نيز در خصوص سابقه كاربرد سلول هاي بنيادي در درمان نارسايي كبد خاطرنشان كرد: تمايز سلول هاي بنيادي به سلول هاي كبد و تزريق آن به كبد، از دو دهه پيش آغاز شده اما محدوديت تكنولوژيك متعدد و نتايج غيرقابل قبول داشته اما همچنان اين روش به عنوان يك ايده اي كه مي تواند جايگزيني براي درمان نارسايي كبد و پيوند كبد كامل باشد، مورد توجه است.
وي با اشاره به دلايلي كه موجب مي شود تا سلول هاي بنيادي جايگزين خوبي براي درمان بيماري هاي مختلف باشند، گفت: اگر بتوانيم نشان دهيم كه سلول هاي بنيادي موثر بوده و محدوديت تكنولوژيك ندارند، در تئوري مي توانند فرد را از شيمي درماني بي نياز كنند، از خود فرد قابل استحصال خواهند بود و توانايي قابل توجهي براي تكثير دارند.
فوق تخصص گوارش و كبد خاطرنشان كرد: اما در واقعيت هزار و يك مورد اتفاق دانسته و ندانسته در بدن فرد يا محيط آزمايشگاه رخ مي دهد. اما با اين وجود همه اين موارد اميدهايي است كه مي تواند به صورت بالقوه جايگاه خوبي در پزشكي داشته باشد.
وي در خصوص اطمينان از نتايج تحقيقات سلول هاي بنيادي در درمان بيماري نارسايي كبدي گفت: پس از تزريق سلول هاي بنيادي تمايز يافته به بيمار، مي توان اظهار نظر كرد و در حال حاضر هيچ فردي نمي تواند اظهار نظر قطعي داشته باشد. علاوه بر اين مسئله در ديگر مراكز با تكنيك متفاوت تزريق به وريد محيطي عمل شده و اطمينان كامل از نوع سلول هاي بنيادي كه بدست آمده وجود ندارد و محققان نيز نتوانسته اند ماركر سلول هاي بنيادي را نشان دهند.
|
مراكز تحقيقاتي نبايد اطلاعاتي كه در هنوز در مرحله اوليه يك طرح است را به گونه اي مطرح كنند كه بيش از اندازه بزرگ نمايي شود |
| دكتر "بابك نوري نير"فوق تخصص گوارش |
وي با انتقاد از نحوه اطلاع رساني در زمينه كاربرد سلول هاي بنيادي در درمان بيماري ها، بخشي از اين نقص را متوجه مراكز تحقيقاتي و محققان دانست و گفت: مراكز تحقيقاتي نبايد اطلاعاتي كه در هنوز در مرحله اوليه يك طرح است را به گونه اي مطرح كنند كه بيش از اندازه بزرگ نمايي شود و پيش از آنكه محقق اطلاعات خود را از نظر علمي تجزيه و تحليل كند با شواهد ديگري در جامعه روبرو شود.
اين پژوهشگر با ابراز تأسف از جو موجود در بخش تحقيقات كشور گفت: متاسفانه در كشور افراد مختلف و خبرگزاري ها مي خواهند اطلاعات خود را بدست بياورند و در مقابل برخي از محققان و مراكز تحقيقاتي نيز كارهاي نكرده، كارهايي كه قرار است انجام دهند و كارهايي كه هنوز تأثيرات آنها مشخص نيست را گزارش مي دهند و به گونه اي در اين موارد تبليغ مي كنند كه در بيشتر مواقع با احساسات بيماران بازي مي شود.
وي با اشاره به اطلاعات نامناسبي كه در خصوص درمان نارسايي كبد توسط سلول هاي بنيادي ارائه شده بود، گفت: به دليل نحوه غلط اطلاع رساني برخي از بيماران تصور مي كردند درماني قطعي و بهتر از پيوند كبد براي درمان نارسايي كبد كشف شده و زماني كه بيماران مراجعه مي كردند و پزشكان به آنها توضيح مي دادند كه اين امر هنوز در مرحله تحقيقات قرار دارد و تأثيرات آن مشخص نيست، بيمار نااميد مي شد و ضمن اينكه اعتبار محققان زير سئوال مي رفت بيمار عنوان مي كرد پس اخبار خبرگزاري ها و ديگر رسانه ها تا چه اندازه صحيح است؟
فوق تخصص گوارش و كبد با ابراز نگراني از وقوع اميد كاذب در ميان بيماران دردمند، تأكيد كرد: هيچ گروهي در كشور نتوانسته است درمان قطعي از طريق سلول بنيادي ارائه دهد و اگر فعاليتي تاكنون انجام شده در حد تحقيقات بوده و هنوز هيچ كس نتايج قابل چاپي ندارد و نتوانسته اين موارد را در يك مجموعه بين المللي معتبر ارائه دهد كه مورد قبول قرار گيرد بنابراين هياهو در مورد كارهايي كه براي جامعه علمي ثابت نشده از نظر اصول اخلاقي جامعه پزشكي و علمي پذيرفته نيست، مگر مسائل غير علمي مورد توجه باشد كه محققان مركز تحقيقات گوارش و كبد از اين امر دوري مي كنند.
وي همچنين خواستار صبر و تحمل بيشتر از سوي رسانه ها براي انعكاس اخبار مربوط به كاربردهاي سلول هاي بنيادي در درمان بيماري ها شد.
|
هيچ گروهي در كشور نتوانسته است درمان قطعي از طريق سلول بنيادي ارائه دهد و اگر فعاليتي تاكنون انجام شده در حد تحقيقات بوده و هنوز هيچ كس نتايج قابل چاپي ندارد و نتوانسته اين موارد را در يك مجموعه بين المللي معتبر ارائه دهد كه مورد قبول قرار گيرد بنابراين هياهو در مورد كارهايي كه براي جامعه علمي ثابت نشده از نظر اصول اخلاقي جامعه پزشكي و علمي پذيرفته نيست |
| دكتر "بابك نوري نير"فوق تخصص گوارش |
وي سياستگذاري صحيح و در مسير درست حركت كردن را از مهمترين نيازهاي بخش هاي تحقيقاتي دانست و گفت: با وجود اينكه جهت گيري خوبي را در ميان مسئولان شاهد هستيم اما برخي اوقات قوانين دست و پا گير ممكن است ذهن محقق را به خود مشغول كند كه اين امر هم قابل حل است. نكته مهم اين است كه مسايل فردي را نبايد وارد نارضايتي در سطح كلان كرد.
اين پژوهشگر خاطرنشان كرد: خوشبختانه تحقيقات ايران در زمينه سلول هاي بنيادي پابه پاي دنيا انجام مي شود. بسياري از قوانين كشور ما چندان دست و پاگير نيست و در ايران از نظر قوانين مذهبي مخالفتي نيست و مسايل اخلاقي با تسامح بيشتري ديده شده اين در حالي است كه در كشورهاي غربي چند سال براي تصويب تحقيق در زمينه سلول هاي بنيادي زمان مي برد.
وي در خصوص جايگاه علمي ايران در ميان كشورهاي دارنده فناوري سلول هاي بنيادي و ميزان انتشار مقالات در ISI گفت: هدف از انتشار نتايج كارهاي تحقيقاتي اين نيست كه مراكز تحقيقاتي امتياز بياورند هدف اين است كه كار در اختيار ديگران قرار گيرد و با تبادل اطلاعات در خصوص قابل قبول بودن نتايج يك تحقيق نظر داده شود. قضاوت در مورد خوب يا بد بودن يك تحقيق بر عهده جامعه علمي است.
فوق تخصص گوارش و كبد اضافه كرد: چاپ مقالات در ISI در ايران يك امتياز است و تاكنون سياست بدي نبوده و محققان نيز تلاش كرده اند تا نتايج تحقيقات و مقالات خود را در يك مرجع معتبر به چاپ برسانند.
وي خاطرنشان كرد: در ايران بايد خود را با كشورهاي منطقه مقايسه كنيم با توجه به تعداد مقالات و پژوهش هاي انجام گرفته در حال حاضر از كشور تركيه عقب تر و از كشور عربستان و كشورهاي حاشيه شمالي وضعيت بهتري داريم. روند علمي نيز مانند رشد اقتصادي مي ماند و بايد با يك سرعت ثابت به حركت خود ادامه دهد اما در مجموع حركت كشور رو به جلو نشان مي دهد.
"نوري نير" آينده را زمان مناسبي براي نشان دادن وضعيت و جايگاه كشور در ميان كشورهاي دارنده فناوري سلول هاي بنيادي دانست.
نظر شما