امروز در تاريخ

درگذشت  دكترعلي شريعتي : 

علي شريعتي مردي -  كه بعدها نه تنها خراسان كه گستره ايران به نام او باليد - در دوم آذر ماه 1312 در كاهك  خراسان ديده به جهان گشود . اجدادش از جمله ملا قربانعلي ، شيخ محمد و پدر بزرگوارش استاد محمد تقي شريعتي همگي از عالمان دين بودند و علي ، نزد چنين ارجمنداني  پاي به هستي نهاد . مادرش اما زني  روستايي ،با همان صداقت وصفاي زنان رو ستايي ، علي را در گستره مهر خود سيراب كرد، بطوريكه شريعتي بعدها در آثار خود همواره روحيه احساسي و عاطفي اش را مديون مادر بزرگوارش دانسته است .علي چونان ديگران تحصيلات ابتدايي و دبيرستان خود را نزد معلمان مدارس دولتي سپري كرد ، اما از همان اوان ، با وجود پدري دانشمند و كتابخانه اي بزرگ بي شك ، دروس منسجم مدرسه ، روح جستجو گر او را اقناع نمي كرد . او پيش از سيزده سالگي كتب مختلف را تورق مي كرد ، اما پس از اين سن ، علاقه شديدي به بحث هاي فلسفي و عرفاني پيدا كرد و گمشده خويش را درميان اين كتاب ها يافت . وي در همان سن اندك ، با قرائت آثاري از موريس مترلينگ ، روش انديشيد ن را فراگرفت و  تفكر در باره مسايل مختلف هستي شناسانه ، به شكلي دامنگير در وجودش شكوفه زد ، احساسي كه تا آن زمان دريافت نكرده بود . در همين دوران بود كه با جنبش نوين اسلامي از طريق كانون نشر حقايق اسلامي كه موسس آن محمدتقي شريعتي بود آشنا شد . علي شريعتي در سال 1335 وارد دانشكده ادبيات ، به قصد فراگيري اين رشته با تمام وجوه آن شد . نخستين مبارزات او عليه رژيم پهلوي و استعمار انگلستان در همين سالها شكل مي گيرد . وي در همين دوره با نگارش سلسله مقالاتي 
در روزنامه خراسان به نحوي خود را در نهضت ملي شدن نفت شريك كرد اما طي همين مبارزات  در سال 1336 ، زماني كه به همراه پدر و عده اي از ياران در تظاهراتي مردمي شركت كرده بود دستگير شد و به زندان قزل قلعه منتقل گرديد  . علي شريعتي پس از هشت ماه حبس،  از تهران به مشهد رفت و در  دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه مشهد مشغول به تحصيل شد. وي  با سعي و  تلاشي كه از خود نشان داد ، رتبه اول دانشكده را كسب  كرد . طبق قانون وقت ، رتبه هاي نخست رشته هاي دانشگاهي به هزينه دولت به كشور هاي خارجي براي ادامه تحصيل به خارج كشور اعزام مي شدند ، اما رژيم پهلوي ، به دليل سابقه مبارزاتي او ، خروجش از كشور  را براي مدت دو سال به تعويق انداخت و نهايتا پس از گذشت اين دو سال ، شريعتي براي تحصيل دو رشته تاريخ و جامعه شناسي مذهبي به فرانسه رفت . اما پيش از اين با تنها مونس خود در تمام عمر يعني پوران شريعت رضوي ازدواج كرد .
شريعتي در فرانسه نيز مبارزات سياسي را رها نكرد و در اين دوره با جوانان  نهضت ملي ايران در اروپا آشنا شد . در همين زمان بود كه بعد از نخستين كنگره جبهه ملي اروپا ، در اوت 1962 در ويز بادن آلمان ، انتشار روزنامه ارگان جبهه ملي اروپا به وي واگذار شد و او در اين دوره ،  مقالات خود را با نام  مستعار شمع به چاپ مي رساند . البته پيش از اين نيز با پيوستن به سازمان آزادي بخش الجزاير،در مجله المجاهد ارگان سازمان،به نگارش مطالب تاريخي اجتماعي خود مي پرداخت . شريعتي در حين تحصيل اما از محضر استادان فلسفه ، تاريخ و جامعه شناسي اروپا نيز بي بهره نماند . لويي ماسينيون ، كه همواره در آثار شريعتي از او يادشده است ، شوارتز ، سارتر ، فيلسوف بزرگ مكتب اگزيستانسياليسم ، كوكتو شاعر بزرگ فرانسوي و بسياري ديگر ، ازجمله  كساني بودند كه شريعتي در تمام عمر آنها را مي ستود . دكتر شريعتي در سال 1343 در رشته تاريخ تمدن و جامعه  شناسي در جه دكتر اي دولتي را اخذ كرد و دوره دكتراي جامعه شناسي مذهبي را در  دانشگاه سوربون فرانسه  به انجام رساند . او در اين دوره ، پس از نخستين ترجمه اش ( ترجمه كتاب ابوذر غفاري اثر جوده السحار در سن شانزده سالگي )،  كتابهايي چون نيايش آلكسييس كارل ومغضوبين زمين اثر فراتنتس فانون را ترجمه كرد . بر گزاري كنفرانسي هاي علمي  و سخنراني درباره اسلام ، زندگي پيامبر اكرم ص ، و تاريخ اجتماعي و معاصر ايران زمين ، از ديگر كار هاي علمي وي در فرانسه بود .

شريعتي پس ازاخذ درجه دكتري به ايران بازگشت اما دربدو ورودش به كشور ، عمال رژيم پهلوي به دليل مبارزات و فعاليت هاي سياسي اش در فرانسه ،او را دستگير كرده و به مدت شش ماه به حبس افكندند . او پس از رهايي از زندان ، در سال 1345 به عنوان استاد مدعو در دانشگاه فردوسي مشهد شروع  به تدريس مي كند و از اين زمان است كه عمده فعاليت هاي علمي دكتر آغاز  مي گردد . فعاليت هايي كه دكتر در حوزه سخنراني ، تاليف كتاب و...به  بيان انديشه ها ، آراء و بسط آنها با استفاده از علم روز بسنده مي كند . استاد با حضور در حسينيه ارشاد تهران - مكاني كه بعدها تنها ياد آور نام او شد- سلسله مباحث خود در حوزه تاريخ اديان و اسلام شناسي آغاز كرد،  اما پس از مدتي ، رژيم پهلوي كه حسينيه ارشاد را مكان و منشايي براي نضج مفاهيم انقلابي عليه حكومت ستم شاهي يافت ، در سال 1351 آن را تعطيل كرد و دكتر شريعتي را به مدت هجده ماه به زندان افكند . او در سال 1353از زندان رها مي گردد اما تا سال 1356در تهران و مشهد تحت نظر ساواك قرار مي گيرد . اين نظارتها و اذيت و آزار ها تا بدانجا پيش مي رود  كه استاد براي رهايي از اين گونه آزارها  عزم سفر هميشگي به اروپا مي كند  ، اما در سال 1356 پس از ورود به لندن در صبح روز يكشنبه بيست ونهم خرداد 1355 در مرگي مشكوك به سوي ديار ابدي مي شتابد .
انديشه :
برخي ،  دورانهاي زندگي شريعتي را به شش بخش تقسيم مي كنند كه در اين ميان دوران حسينيه ارشاد  از بقيه مهمتر مي نمايد . استاد بي شك در طول تاريخ انديشه ايران به عنوان ايدئولوگ نهضت انقلابي اسلام در ايران شناخته شده است و آثار و سخنراني هاي گرانسنگ او از انديشه هاي نابش حكايت مي كنند كه در صدد جستجوي فرهنگي خودي اما آگاهانه و علمي است . او در واقع خط ارتباطي ميان مردم و روشنفكران  به  شمار مي آيد. وي  در سه حوزه اجتماعيات ، اسلاميات و كويريات به بيان انديشه هايي در متون ديني پرداخت كه تا آن زمان به لسان جامعه شناسانه بدانها  پرداخته نشده بود . رفتار او بيانگر ابعاد سه گانه اي است از عقل محض ، احساس و عمل حكايت مي كنند .
او ابتدائا به سراغ عقل مي رود و آن را مايه و پايه هر فرهنگي مي پندارد . در اين ميان هيچگاه كار سطحي و سبك را ار ج نمي نهد و با بررسي ژرف ترين انديشه هاي فلسفي و غامض ترين مباحث علمي و اجتماعي اما به زباني كه قشر دانشجوي جامعه ، حد اقل توانايي در ك آن را داشته باشد ، مباحث انديشه اجتماعي اسلام را بيان مي دارد . دكتر  در يك دياليكتيك عقلي و با گفتاري  سهل و ممتنع ،  با بكار گيري  انواع صناعات ادبي ، مقدمه شناخت را پايه ريزي  مي كند و آن را مقدمه اي براي ايمان مي پندارد  . استاد درميان آثار خود خواستار شناخت اسلام به دور از خرافه گرايي در پرتو فلسفه تاريخ بر مبناي اصول توحيدي
است . اسلامي كه سراسر در كشاكش مثلث زر وزور و تزوير گرفتار مي آيد اما سرانجام اين انديشه توحيدي كه به پيروزي مي رسد ، چرا كه نهايتا در مسير مبازره حق و با طل ، كه از منظر او با ديد طبقاتي جامعه شناسانه اش ، ملا و مترف  ومستضعفين ، نهايتا در مسير مبازره ملا شكست مي خورد  و زمين به صاحبان آن سپرده مي شود چراكه " ونريد ان نمن علي الذين استضعفوا في الارض و نجعلهم ائمه ونجعلهم الوارثين " .
از منظر جامعه شناسانه استاد ، كشمكش هابيل و قابيل  در طول تاريخ سيلان دارد ، اما اين پيامبران اند كه با ارايه انديشه هاي ناب نهايتا گروه فرعون و فرعونيان را در هم مي شكنند . استاد در ورطه تجزيه وتحليل واقعيات جامعه اسلامي و تاريخ اسلام از منظر جامعه شناسي ، نه به بيان مفاهيم مجرد - كه بسياري از دانشمندان حوزه علوم اجتماعي تنها بدين امر اكتفا مي كنند- پرداخت ، بلكه با غور در مفاهيم سنتي ، ضمن بومي كردن مفاهيم اجتماعي و از طريق توسل به تعابير فرهنگ خودي همچون توحيد ، نبوت ، امامت ، عدالت ، امت و...با تحليل هاي فلسفي ، تاريخي و جامعه شناسانه و بررسي گسترده اسلام عالمانه و عاميانه نهايتا طريق سومي با عنوان اسلام آگاهانه را به جامه ارايه داد . اسلامي كه درروش تحقيقاتي خود ابتدائا در موضوع مورد بررسي به  شك عالمانه مي رسد ، آنگاه ضمن تعاريف مفاهيم پايه اي و بي طرفي در تحقيق،  از طريق روش استقرايي به شناختي،  جزء به كل،  دست مي يابد . اسلامي كه براي شناخت ، از نقد تاريخي كمك مي گيرد و با استفاده از اصل  تضاد تاريخي ، به خلق نوعي دياليكتيك رفتاري ميان ايمان و عمل دست مي زند .
استاد در حوزه احساس نيز به عرفان روي آورده و به بحث وتعمق در باره آن مي پردازد . او عرفان را مكمل عقل و عضو متمم آن مي پندارد اما عرفاني كه نه انزوا طلب بلكه بطور سازنده اي  در مسير تعهد اجتماعي گام بر مي دارد . عرفاني كه عقل را ياوري است  در پي ريزي مدينه فاضله اي كه تنها در ميان كتب از آن بحث شده است . اما در همين مسير عرفان و طريقت ، دايره شرع را نيز زير پا نمي گذارد و اصول شرعي را برهمه چيز اولي مي پندارد ، مضافا  اينكه  از قشري گري نيز به وجه بازري مي گريزد.
در دنياي اواما،  انسان با اين دو بال احساس  و انديشه،  تنها زماني به سر منزل مقصود خواهد رسيد كه در ورطه عمل نيز آنها را بكار گيرد  . سابقه مبارزاتي او در تمام اين دوره ها از اين امر حكايت دارد كه او نه عالمي جامعه گريز ونه روشنفكري تئوريك بود ، بلكه او متفكري بود كه ميوه دانسته هاي خود در مسير مبارزه و عمل سياسي مي پروراند و به همين د ليل سالهاي بسياري از عمرارزشمند خود را درپشت ميله هاي زندان دژخيمان رژيم پهلوي گذراند . اما در عين اينكه وي از سياسي كاري مي گريخت و در حقيقت سياست گريز بود ، كار سياسي را دنبال مي كرد و سياست در نگاه او تنها به مفهوم تعهد در برابر سرنوشت مردم  ، اعتراض و مبارزه براي ازادي و برابري انسان ها  بود . لذاست  كه در قاوس او حزب و فرقه مفهومي ندارند و او تنها   به حزب به عنوان مفهوم قرآني آن مي نگرد . آثار او به تفصيل بيانگر اين معنايند .

آثار:
آثاراستاد تماما حكايت  از روح مردي اند كه در طول عمرپربر كت خويش با خلاقيت بسيار توانست با بيان ادبي زيبا و مملو از تعيبرات و مصطلحات ادبي ،  اجتماعي و علمي روز ، طريق جديدي  در نگارش و بيان مطالب علمي به جامعه معرفي كند .   سخنراني ها ، گفتگو ها ، تحليلهاي اجتماعي و آثار تاريخي او از بيش از يكصد جلد حكايت مي كنند كه تاكنون بيش از يكصد وسيزده اثر ( جزوه ، كتاب ، پلي كپي و...) بطور مجزي و نه در مجموعه ها به چاپ رسيده اند . كويريات او كه معدن واژگان و بيان روح احساسي اويند،  از جهاني حكايت مي كنند  كه سراسر دلتنگي ، عشق ، وصول ، اخلاص و بندگي است . آثار او تا امروز نيز به عنوان كتبي پر طرفدار در ميان نسل جوان و  بويژه دانشگاهي مطرح است زيرا از روح خالص او سرچشمه مي گيرند كه هر آنچه از دل برخيزد ، ناگزير بر دل نشيند .
بنابر اعلام مركز مطالعات و تحقيقات فرهنگي بين المللي ، بيش از چهل جلد از آثار دكتر شريعتي به زبانهاي آلبانيايي ، آلماني ، اردو ، اسپانيايي ، اندونزيايي ، انگليسي ، بنگالي ، تائي ، تاميلي ، تركي ، عربي ، فرانسه و كردي ترجمه شده است . به عنوان نمونه به ذكر برخي از مهمترين آثار او بسنده مي كنيم :
آري اينچنين بود برادر ، ابوذر غفاري ، اسلام شناسي در دو جلد ، كوير ، تاريخ و شناخت اديان ، تشيع علوي تشع صفوي ، تفسير سوره هاي انبيا و روم ، حج ، حسين  وارث آدم ، فاطمه فاطمه است ، شرحي بر دعاهاي صحيفه  سجاديه ، علل انحطاط مذاهب ، فلسفه نيايش و...

منابع وماخذ
سعيدي ، جعفر ، دكتر علي شريعتي از ديدگاه شخصيت ها، نشر اشراقيه ، تهران ، 1370
شجاعي ، حيدر و مير آخوري ، قاسم ، شريعتي در نگاه مطبو عات ، قلم ، تهران ، 1375
توسلي ، غلام عباس ، ده مقاله در جامعه شناسي ديني و فلسفه تاريخ با تاملي در زندگي و انديشه دكتر شريعتي ، قلم ،تهران ،  1369
شريعت رضوي ، پوران ، طرحي از يك زندگي ، چاپخش ، تهران 1374
بهشتي ، سيد محمد حسين ، دكتر شريعتي جستجو گري در مسير شدن ، بقعه ،تهران ،  1378
رضايي ، امير ، دوازد همين سالگرد هجرت و شهادت دكتر علي شريعتي ، ناشر: گرداآورنده ، تهران ، 1368

در گذشت علامه صدر كاظميني :
در چنين روزي در سال 1338 ه ق علامه بزرگوار و از علماي برجسته جهان تشيع سيد اسماعيل صدر كاظميني دار فاني را وداع گفت .  

بليز پاسكال :
در چنين روزي در سال 1623 ميلادي بليز پاسكال رياضيدان مشهور انگليسي به دنيا آمد . وي علاوه بر رياضيات در حوزه هاي فيزيك و فلسفه نيز صاحب راي   و انديشه بود .

تولد البرت هوبارد :
در چنين روزي در سال 1856 ميلادي ناشر ، و نويسنده آمريكايي متولد شد. «پيام گارسيا»  عناون مهمترين اثر اوست .

تولد اسامو دازايي :
درچنين روزي رد سال 1909 ميلادي اسامو دازايي نويسنده برجسته زاپني ديده به جهان گشود .« زوگارو »  و« بشر دواز دست »  عناوين مهمترين آثار اويند .

تولد آج نيلز بوهر :
در چنين روزي در سال 1922 ميلادي فيزيكدان بر جسته دانماركي  به دنيا آمد . وي به دليل مطالعات گسترده در حوزه انرژي هسته اي در سال 1975 موفق به در يافت جايزه نوبل شد  .

شكست چين در جنگ ترياك :
در چنين روزي در سال 1841 ميلادي چين در جنگ ترياك از انگلستان شكست خورد .  در سال 1839 ميلادي نخستين جنگ   ميان چين و بريتانيا با عنوان جنگ ترياك آغاز شد . اين جنگ زماني آغاز شد كه دو انگليسي چندين قايق ته پهن چيني را به اسارت گرفتند . دليل اصلي جنگ ترياك اين بود كه انگليسي ها قصد ورود ماده  مخدر  ترياك را به كشور چين داشتند كه اين امر با مقاومت چيني ها روبرو شد . اين جنگ كه بعدها جنگ ترياك نام گرفت ، دو سال به طول انجاميد اما در پايان جنگ به نفع انگليسي ها خاتمه يافت .

استقلال كويت :

در چنين روزي در سال 1961 ميلادي كويت استقلال خود رابراي  بار دوم از  بريتانيا به دست آورد . اين كشور بعدها مورد دستاويزي كشور همسايه خود عراق قرار گرفت . امير نشين كويت در دوم اوت سال 1990 ميلادي توسط رژيم عراق اشغال شد . عراق پس از سالها جنگ با جمهوري اسلامي ايران در بهانه اي جديد كويت را متهم كرد كه طي جنگ هشت ساله با ايران مقدار معتنابهي نفت خام به ارزش دوو نيم ميليارد دلار را از حوزه نفتي روميله به يغما بر ده است . پس از طرح ريزي چنين بهانه اي ، عراق تعداد سي هزار نفرنيروي نظامي به كشور كويت گسيل داشت و اين كشور را طي چند ساعت به اشغال خود در آورد . اما پس از اين واقعه آمريكا و همپيمانانش در اقدامي جمعي تصميم به اخراج ارتش عراق از اين كشور گرفتند . نبرد آزاد سازي كويت ساعت سه و بيست دقيقه روز پنجشنبه هفدهم ژانويه 1991 ميلادي آغاز شد و پس از 42 روز حمله متوالي هوايي و زميني به ارتش عراق ، اين كشور مجبور َشد در بيست و ششم فوريه همان سال  كويت را ترك كند . اين جنگ به "جنگ نفت" هم معروف شد. 

دوباره بر روي زمين :
در چنين روزي در سال 1963 والنتيا تشكووا ، نخستين زني كه به فضا پرتاب شده بود ، دوباره به زمين بازگشت .

سالگرد كودتادر الجزاير :

همه ساله چنين روزي به عنوان سالگرد كودتا  در الجزاير ياد مي شود  . كودتاي  الجزاير در سال 1965 ميلادي  روي داد . در اين روز سرهنگ يومدين عليه دولت احمد بن بلا در الجزاير كودتا كرد . الجزاير كشوري است در قاره آفريقا . اين كشور
 در ميان كشور هاي مراكش و تونس قرار دارد . مردم اين كشور مسلمان اند و زبان آنان عربي است .

روي كارآمدن سوموزا :

در چنين روزي در سال 1979 مجددا سوموزا در نكاراگوا روي كار آمد .  نيكاراگوا كشوري است در منطقه نيمه كوهستاني آمريكاي مركزي ، جنوب هندوراس و شمال كاستاريكا بين درياي كاراييب و اقيانوس كبير . نژاد مردم اين كشور سفيد و سرخ و دو رگه و زبان رسمي آنان اسپانيولي است . اكثر مردم اين كشور از مذهب كاتوليك پيروي مي كنند . اين كشور در سال 1838 ميلادي از اسپانيا مستقل شد و سه قرن استعماراين كشور را به دور افكند . اين كشور در بيست و چهارم اكتبر 1945 به عضويت سازمان ملل متحد در آمد . جبهه ملي سانديست‎ها به عنوان يك جبهه چپگرا تا سال 1979 مبارزه بي اماني را  عليه  رژيم خودكامه خاندان سوموزا آغاز كرد كه سرانجام اين قيام به پيروزي ساندينيست ها انجاميد . دانيل اورتگا در سال1980ميلادي حكومت سانديستي را در اين كشور تشكيل داد .