نقش موثر سلول هاي بنيادي در ترميم قرنيه چشم / عدم وجود محدوديت براي تحقيقات سلول هاي بنيادي در ايران

دكتر "خسرو جديدي" جراح و فوق تخصص قرنيه چشم در گفتگو با خبرنگار دانشگاهي مهر، افزود: اگر چشمي آسيب جدي ببيند تا اندازه اي كه سلول هاي بنيادي آن از ميان برود در صورت پيوند قرنيه، پيوند پس زده مي شود. بنابراين گام اول جايگزيني سلول هاي بنيادي آسيب ديده چشم با سلول هاي سالم است. ديده شده كه وجود سلول هاي بنيادي در پيوند قرنيه و عمل جراحي آن نقش مهمتري ايفا مي كنند.

اين فوق تخصص قرنيه چشم كه در يك طرح تحقيقاتي سلول هاي بنيادي چشم را به چند جانباز شيميايي پيوند زده است، با تشريح روش اين كار گفت: در ابتدا سلول هاي بنيادي چشم از دهنده زنده (برادر و خواهر فرد مورد پيوند) گرفته شد و به جانبازان شيميايي كه سلول هاي بنيادي چشم خود را در اثر گاز خردل از دست داده بودند، پيوند زده شد. سلول هاي بنيادي مورد نظر در پاتولوژي ثابت شد و پيوند ها نيز تا حدود بسيار زيادي موفقيت آميز بود.

رئيس بسيج جامعه پزشكي  با اشاره به نحوه تأمين سلول هاي بنيادي چشم گفت: در ابتداي اين طرح تحقيقاتي اين سلول ها از دهنده زنده (برادر و خواهر) تأمين مي شد اما پس از مدتي با همكاري دانشگاه علوم پزشكي ايران و پژوهشكده رويان زمينه كشت سلولي فراهم شد.

وي افزود: در حال حاضر سلول از خود فرد گرفته مي شود، در محيط آزمايشگاه كشت داده شده و پس از آن پيوند زده مي شود. نكته مهم اين است كه اين روش در دنيا و ايران به تازگي شروع شده و نمي توان با قطعيت در خصوص موفقيت اين طرح اظهار نظر كرد و براي بررسي نتايج آن نيازمند زمان هستيم. نتايج اين تحقيقات در مجلات داخلي به چاپ رسيده و به تازگي پس از پايان يافتن مراحل تحقيقاتي و بررسي نتايج بر روي بيماران مقاله براي چاپ در مجلات خارجي نيز فرستاده شده است.

"جديدي" با اشاره به سابقه كاربرد سلول هاي بنيادي در درمان برخي از ضايعاتي كه چشم با آن مواجه شده تأكيد كرد: موضوع سلول هاي بنيادي به طور كلي از دهه 90ميلادي آغاز شده است و كشورهاي مختلفي از جمله ايتاليا، در زمينه درمان برخي از ضايعات چشم با سلول هاي بنيادي فعاليت كرده اند اما هيچ كدام از مواردي كه اين كشورها كار كرده اند ضايعات ناشي از گاز خردل نبوده است.

وي ياد آور شد : نكته مورد ذكر در اين تحقيق اين است كه سوختگي ناشي از مواد شيميايي، قليايي و يا بيماري هاي چشمي قديمي تر را براحتي نمي توان با استفاده از سلول هاي بنيادي درمان كرد و نتايج بسيار پائيني بدست مي آيد.

اين پژوهشگر با تأكيد بر ضرورت اطلاع رساني صحيح از سوي رسانه ها در خصوص كاربردهاي درماني سلول هاي بنيادي و ايجاد توقع در بيماران گفت: بسياري از كساني كه سلول هاي عصبي چشم آنها آسيب ديده است انتظار دارند كه از اين طريق درمان شوند كه بايد گفت سلول هاي بنيادي چشم در اين زمينه كاربرد ندارند. يك فعاليت تحقيقاتي را نبايد بلافاصله اعلام كرد. در حاليكه براي توليد يك دارو  سالها زمان صرف مي شود، كسب نتيجه در تحقيقات سلول هاي بنيادي نيز نيازمند صبر و طمأنينه از سوي رسانه ها بخصوص رسانه هاي تصويري است.

وي در خصوص تجهيزات مورد نياز براي انجام اين تحقيقات اظهار داشت: تجهيزات كشور در زمينه جراحي چشم و قرنيه مطلوب است اما در بخش هاي علوم پايه به دليل برخي تحريم ها بعضي مواد در اختيار پژوهشگران ايراني قرار نمي گيرد.

وي تعداد نيروي انساني متخصص در ايران را مطلوب ارزيابي كرد و گفت: وجود اين نيروها يكي از زمينه هاي مثبت تحقيقات سلول هاي بنيادي در ايران است. همچنين تعداد بالاي بيماران موجود در كشور موجب مي شود تا تحقيقات در اين خصوص ارزش سرمايه گذاري داشته باشد.