دكتر احمد وكيليان پژوهشگر فرهنگ عامه در گفتگو با خبرنگار فرهنگ و ادب مهر، ضمن بيان اين مطلب افزود: خرده فرهنگ ها در هر جامعه اي از اهميتي ويژه برخوردار است ولي پيش از همه بايد ببينيم خرده فرهنگ به چه معناست. وقتي نتوانيم به تعريف و معناي جامعي از فرهنگ برسيم آن گاه طبيعي است اگر دچار تنش و هرج و مرج نيز شويم.
وي تصريح كرد: با وجود اين كه انسان شناسان و محققان بيش از دو سه قرن به دنبال تعريف مفهومي واحد از فرهنگ هستند ولي همچنان هزاران معنا براي آن وجود دارد و به جرات مي توان گفت كه در اين خصوص با معاني و تعاريف چندلايه اي روبرو هستيم.
وكيليان ادامه داد: مثلا تا چند دهه پيش كه ماهواره و اينترنت و ابزارهاي پيشرفته اطلاعاتي وجود نداشتند نمي توانستيم برداشت هايي امروزي از فرهنگ ارائه دهيم.
اين محقق ادبيات و فرهنگ عامه درباره تاثير تحولات رسانه اي و اطلاعاتي بر رشد يا گسست هاي فرهنگي گفت: شكاف ميان خرده فرهنگ ها در اين وضعيت امرغريبي نيست. سير تحولات به حدي سريع است كه خرده فرهنگ ها زودتر از هميشه جاي خود را به صورت هاي فرهنگي تازه مي دهند. همين جاست كه نگراني از " از دست دادن " آنها ما را به فكر وا مي دارد.
وكيليان در تشريح اين شرايط افزود: اگر اين جابجايي و جايگزيني سير طبيعي خود را داشته باشد جاي نگراني وجود ندارد اما برخي پديده ها و اتفاقات و رفتارها موجب مي شود بسياري از خرده فرهنگ ها قبل از اين كه جانشين پيدا كنند از بين بروند.
وي ماندگاري ضرب المثل ها و عبارات و اصطلاحات فرهنگ عامه اي را منوط به عنصر زمان دانست و اضافه كرد: به عنوان نمونه ضرب المثل " هر كه دندان دهد نان دهد " در عصري كه كشاورزي رواج داشت و داشتن اولاد نيز سرمايه و پشتوانه خانواده محسوب مي شد داراي كاربرد بود اما آيا امروز با شعارهاي فرزند كمتر و دشوار شدن زندگي انسان ها نيز مي توان آنها را كاربردي دانست؟
مدير مجله " فرهنگ مردم " با اشاره به ضعف اطلاع رساني در موضوعات مربوط به فرهنگ عامه و سنن اقوام تاكيد كرد: اگر بي توجهي رسانه ها و ابزار اطلاع رساني داخلي به مقوله فرهنگ عوام و اقوام تعمدي باشد بسيار جاي تاسف و نگراني دارد. اگر به غربيان توجه كنيم آنها تلاش مي كنند فاصله اي را كه با گذشته گرفته اند كم كنند و به نوعي با آن پيوند دوباره برقرار كنند. اين در حالي است كه ما به سرعت در حال گريز از مصاديق گذشته هستيم و اين گريزمان هم تصنعي به نظر مي رسد.
وي ادامه داد: امروزه درشكه در كلان شهرها محكوم به زوال است اما اين زوال در بخش ادبيات به راحتي صورت نمي گيرد. ترانه ها، مثل ها و قصه ها مي توانند خستگي زندگي ماشيني را از ما دور كنند. اگر سعي در احيا و بقاي اين آثار نداشته باشيم جفايي عميق در حق فرهنگ صورت داده ايم.
اين پژوهشگر ادبيات عامه با اشاره به اهميت ادبيات در تلطيف زندگي انسان ها گفت: چه بخواهيم و چه نخواهيم جايگاه فرهنگساز مادربزرگ ها و پدربزرگ ها از دست رفته است. اما با از دست رفتن اين جايگاه ها ادبيات مان نبايد زايل شود. قصه هاي برادران گرين كه در قرن نوزده جمع آوري شد، امروز از پرفروش ترين آثار به حساب مي آيد و بسياري فيلم ها و كارتون ها بر اساس آنها ساخته مي شود.
دكتر احمد وكيليان در پايان تصريح كرد: آثار كهن و ملي را مي توان در قالب هاي جديد و شكل هاي تازه جاني دوباره بخشيد و در اختيار نسل امروز گذاشت. بايد از صنعت و فن آوري جديد استفاده كرد و آن را در خدمت فرهنگ خود درآورد. دور از ذهن نيست كه فرهنگ عامه و ادبيات ايراني را بتوان از طريق اينترنت و وبلاگ ها و ... حفظ كرد و انتقال داد.
نظر شما