حميد سفيدگر استاد مردم شناسي و فرهنگ عامه در گفتگو با خبرنگار فرهنگ فرهنگ و ادب مهر، ضمن بيان اين مطلب افزود: اقدامي كه رضاخان در راستاي يكسان سازي ديني و زباني كشور كرد و سعي در نابودي خرده فرهنگ ها داشت اقدامي نابخردانه و كوته نظرانه بود كه انجام آن در ايران غيرممكن بوده و همچنان خواهد بود.
اين محقق ادبي و فرهنگي اضافه كرد: مسائل و تنش هايي كه طي مدت اخير در آذربايجان پيش آمده ماجراي تازه اي نيست و ريشه آن به بعد از انحلال قاجاريه ومسائل بين المللي و داخلي آن دوران بازمي گردد.
وي تصريح كرد: اين كه رضاخان قصد داشت مملكتي با يك زبان و با يك مليت و قوميت ذيل اطلاق ميهن و وطن ايجاد كند امري غيرممكن بوده است و بانيان آن از اين نكته غافل بوده اند كه كشوري با اقوام و آداب و سنت هاي متفاوت و متكثر محال است گذشته قومي خود را به اين سهولت فراموش كند.
اين مدرس دانشگاه ادامه داد: حتي آتاتورك هم با آن شدت و حدتي كه داشت نتوانست اين اتفاق را در تركيه محقق كند و ترك ها هيچ گاه خود را فراموش نكرده و هميشه خواستار حقوق قوميتي خود بوده اند. اين كار در ايران شدني نبوده و اگر نگاهي به كتاب هاي عصر قاجار بيندازيم مي بينيم كه همواره از لفظ " ممالك محروسه ايران " نام برده مي شده نه "مملكت ".
دكتر سفيدگر گفت: متاسفانه هر گاه حرفي از قوميت به ميان بيايد فورا برچسب تجزيه طلبي به صاحب سخن الصاق مي كنند. ايران در ابتدا شامل چند مملكت در يك واحد سياسي بوده است بنابراين نمي توان عامل زباني و ديني و فرهنگي را عامل يكپارچگي دانست بلكه بيشترعامل سياسي دخيل بوده است.
اين دكتراي فولكلور از دانشگاه دولتي جمهوري آذربايجان ادامه داد: اختلاف ها و تفاوت هاي فرهنگي ميان اقوام وخرده فرهنگ ها هر ميزان كه ناديده گرفته شوند خطرسازتر و نگران كننده تر است و متاسفانه دولت هاي پس از انقلاب نيز همچون دوران گذشته در حاتل تكرار اشتباهات فراواني از سر نا آگاهي هستند. بحث حقوق قوميت هاي آذربايجان و كردستان و بلوچستان و ... نبايد به معناي استقلال خواهي تعبير شود.
وي در تشريح اين مساله گفت: مثلا چه ايرادي دارد اگر آذري ها شبكه تلويزيوني و كتاب هاي درسي به زبان هاي خودشان را هم در كنار شبكه ها و كتاب هاي رسمي فارسي زبان داشته باشند؟
سفيدگر با اشاره به وضعيت كنوني دنيا و رصد شدن وقايع و رخدادهاي دروني كشورها توسط ساير ملل، اضافه كرد: فرهنگ مردم را نبايد ناديده گرفت و در برابر بروز آنها از زور استفاده كرد. هر چه فشارها و لاپوشاني ها بيشتر شود آنان قوه گريز از مركز پيدا مي كنند وعاقبت اين نگاه معلوم نيست به كدام سمت مي رود.
اين محقق فرهنگ عامه آذربايجان به راهكارهايي در حوزه هاي آموزش و پرورش و صدا و سيما براي تقويت توجه به اقوام اشاره كرد و يادآور شد: به اعتقاد من جاي گرفتن زبان هاي بومي و منطقه اي در كتاب هاي هر منطقه، موجب تضعيف زبان ملي فارسي نمي شود. ضمن اين كه كشورهاي متعددي در دنيا از هند گرفته تا سوئيس و كانادا و ... داراي چند زبان رسمي هستند. بد نيست بدانيد دولت سوئيس موظف است به هر زباني كه كودكان شهروند سوئيسي - اعم از سوئيسي و غيرسوئيسي - تكلم مي كنند تدريس كند. زبان فارسي به اين شيوه كمرنگ يا تضعيف نمي شود.
وي با تاكيد بر اين كه هر قوم ابتدا بايد زبان و ادبيات قومي خود را بياموزد افزود: افراد اگر فرهنگ خود را نشناسند چگونه مي توانند علايق مهم تر و ملي پيدا كنند؟ اكثر جنايات و بزهكاري هاي تهران را مهاجرين شهرستاني انجام مي دهند. آنان چون زبان و فرهنگ و رسوم شان ناديده گرفته شده، احساس بي ريشه گي مي كنند در حالي كه اگر تكريم و توجه شوند ديگر در مقابل فارس تهراني موضع نمي گيرند و خود را از پيش باخته فرض نمي كنند.
دكتر سفيدگر تاكيد كرد: زبان فارسي، محرم، نوروز ونظاير آن عناصر مشترك فرهنگ هاي ايراني است كه در قالب ها و اشكال گوناگوني بروز مي يابند. محرم را همگان پاس مي دارند ولي هر قوم به سبك و سياق خودش. نمي توان به همه آنها يك رنگ را زد و آنان را يكدست ساخت و اقوام را بي هويت كرد.
اين محقق فرهنگي به كم كاري هاي صدا و سيما در توجه به اقوام و نيز لزوم قوت بخشيدن شبكه هاي استاني اشاره كرد و ادامه داد: از آن جايي كه همه چيز در ايران دولتي است تا دولت نخواهد هيچ كاري انجام نمي شود. دولت به بخش خصوصي هم در اين باره بي توجه است. طومارهاي زيادي براي تخصيص يافتن كرسي زبان تركي و كردي در دانشگاه نوشته شده است. آيا غيرمنطقي است كه اين اقوام با ميليون ها جمعيتي كه دارند كرسي زبان خود را داشته باشند؟ اگر به اين خواسته ها اهميت داده نشود چه انتظاري داريم كه اقوام به باكو و تركيه و ... روي نياورند.
دكتر حميد سفيدگر تصريح كرد: شبكه هاي تلويزيوني نسبت به اقوام كوتاهي هاي زيادي داشته و بعضا تحقيرآميز برخورد مي كنند و شبكه هاي استاني هم ضعيف و غيركارشناسي عمل مي كنند. بايد ببينيم چرا آذري ها به خاطر يك كاريكاتور اين همه سروصدا به راه مي اندازند. آيا دليل آن تنها يك كاريكاتور بوده است؟ ماجرا ريشه دار تر از اينها است و بايد مسائل ريشه يابي شود و از همين امروز فكري به حال فرهنگ هاي ايراني كرد.
نظر شما