به گزارش خبرنگار مهر، زندگي سياسي نيازمند انديشه سياسي است . انديشه سياسي نيز تحت تأثير تغييرو تحولات اجتماعي - اقتصادي ماهيتي متغير دارد. به قول برخي از انديشمندان ايرانيان بعد از دوره ميانه و عصر زرين تمدن اسلامي - ايراني و بعد از حمله مغول با نوعي امتناع تفكر و انديشه مواجه شدند. اين وضعيت كم و بيش تا نيمه دوم قرن نوزدهم ادامه دارد. در نتيجه تحولاتي كه منجر به انقلاب مشروطه شد، تفكر سياسي در ايران نيز با يك چالش جدي مواجه شد.
چالش بين دنياي مدرن و دنياي سنتي ، انديشه تجدد و آنچه كه سنت خوانده مي شود. در مقابل انديشه مدرن ، علماي ديني به عنوان حاميان انديشه سنتي به شكلهاي مختلفي صف آرايي كردند. برخي از علما با تكيه بر اصل اجتهاد تلاش كردند ضمن بازسازي سنت طبق شرايط جديد ، بحران ايجاد شده را به نوعي از سر بگذارنند.
كتاب "اسلام ، سنت ، دولت مدرن" نوشته سيد علي ميرموسوي كه توسط نشرني به چاپ رسيده است در جهت تبيين همين بحران تفكر سياسي است. كتاب در يك مقدمه ، شش فصل و يك خاتمه تنظيم شده است.
فصل نخست كتاب به بررسي و تأمل درباره چارچوب نظري و روش شناسي اختصاص دارد . نويسنده با معرفي روش هاي مختلف رويكرد خود را تحليل گفتماني مي داند . با تكيه بر همين رويكرد فصل دوم گفتمان اجتهاد را با نظريه ساختار قدرت پيچيدگيهاي آن مورد بررسي قرارمي دهد. ساختار شكني دو گانه قدرت در دوران معاصر موضوع فصول سوم و چهارم است .
شالوده شكني ساختار قديم قدرت موضوع بحث فصل سوم است. طي اين فصل ضمن توصيف بنيادهاي نظري و مفهومي سلطنت قديم، ويژگيهاي نهاد دولت گفته شده و فرايند فرو پاشي آنكه طي مشروطه انجام شده، به تفضيل بيان مي شود. موضوع تجربه تجديد و دولت مدرن در ايران و غرب و بيان تفاوتهاي آنها فصل چهارم كتاب را شكل مي دهد.
بخش سوم كتاب نيز در دو فصل به بررسي دستاوردهاي گفتمان اجتهاد شيعه اختصاص دارد. فصل پنجم انديشه سياسي در دوره مشروطيت تحت گفتمان اجتهاد شيعي را مد نظر دارد و فصل ششم نيز به تحول انديشه سياسي شيعه در دوران جمهوري اسلامي اختصاصي دارد.
پژوهش حاضر نيز اگر چه با وام گيري از مفاهيم نوشته هاي گذشته برخي انديشمندان نوشته شده است اما در نوع خود چشم انداز ديگري از منطق تحول انديشه سياسي معاصر شيعه را نشان مي دهد. از نظر شكلي نيز علاوه بر نمايه اشخاص و مكانها، فهرستي از منابع فارسي ، عربي و انگليسي در پايان كتاب فراهم آمده كه براي مطالعه بيشتر مي تواند مورد استفاده خوانندگان قرار بگيرد.
نظر شما