خبرگزاری مهر- گروه استان ها- مریم ذوالفقاری منظری: بنا بر گفته کارشناسان جامعه شناسی انسان ها سرشت پاکی دارند و فی نفسه پدیده های زیبا را دوست دارند اما این موضوع که چگونه این زیبایی ها، نیکی ها و پاکی ها را به آن ها در جامعه باید آموزش داد و چرا گروهی از افراد جامعه سعی در دین گریزی دارند سوالی است که با تعدادی از کارشناسان به گفت و گو نشستیم.
وجود فاصله بین الگوی رفتاری افراد جامعه و فرهنگ مذهبی
مدیر پژوهش مؤسسه آموزش عالی علمی- کاربردی جهاددانشگاهی مشهد با اشاره به وجود شکاف بین فرهنگ آرمانی و فرهنگ موجود در جامعه اظهار کرد: در جوامع مذهبی یکی از وجوه اصلی فرهنگی پیوند با مذهب است که این مذهب می تواند در تبدیل شدن فرهنگ جامعه به فرهنگ آرمانی نقش بسزایی داشته باشد.
سعید شریعتی در گفت و گو با مهر با بیان اینکه فرهنگ واقعی همان فرهنگ بالفعل و فرهنگ بین شیوه های اندیشه ای و رفتاری مردم در جامعه است، افزود: صاحبنظران تلاش دارند تا شکاف بین فرهنگ موجود را با فرهنگ آرمانی تا حد ممکن کاهش دهند تا بتوانند جامعه مطلوب را بسازند.
وی بیان کرد: یکی از الگوهای رفتاری برای قشر بانوان جامعه حضرت زهرا(س) است که متاسفانه در حال حاضر بین فرهنگ این گروه از افراد جامعه با الگوی اصیل خود فاصله زیادی وجود دارد.
استقلال فرهنگ با مداخله سیاست از دست می رود
عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی مشهد با اشاره به اینکه علاوه بر نظام اصلی فرهنگ ساز در جامعه، خانواده و گروه های دوستی نیز در تداوم و یا انتقال یک فرهنگ خاص اثرگذار هستند، تاکید کرد: متاسفانه متولیان فرهنگی رسمی کشور نتوانسته اند جامعه را به الگوی مطلوب نزدیک کنند هر چند همه ساله فعالیت های فرهنگی گسترده ای در سطح کلان ملی در کشور صورت می گیرد اما این فعالیت ها آنقدر سطح پایین و ضعیفی دارند که نمی توانند اثر مطلوب را داشته باشند.
وی فرهنگ را دارای استقلال، جایگاه و موقعیت ویژه و خاصی دانست و تصریح کرد: برنامه ریزی در حوزه فرهنگ در جامعه ما به مداخله و سلطه سیاست بر فرهنگ تبدیل شده است و همین مسئله نتیجه عکس را در فرهنگ سازی در جامعه داشته است.
شریعتی ادامه داد: سیستم سیاسی تصور می کند که توانسته است مردم را با فرهنگ اصیل اسلامی هم سو کند اما وظیفه این دستگاه ها آن است که بستر را برای فعالیت نخبگان در حوزه فرهنگ فراهم آورده تا نخبگان با نگاه عالمانه و محققانه و فارغ از دغدغه های قدرت طلبانه به رشد فرهنگ کمک کنند.
این جامعه شناس با ابراز تاسف سلطه قدرت بر فرهنگ در جامعه خاطرنشان کرد: این مهم رویکرد اشتباهی است که در جامعه روز به روز گسترده تر می شود.
وی یکی از علل شکاف بین فرهنگ موجود و فرهنگ آرمانی را مسائل اقتصادی دانست و افزود: وقتی جامعه دغدغه معیشتی داشته باشد فضا برای فعالیت های فرهنگی محدود می شود چرا که مسئله اصلی مردم معیشت است.
برخوردهای سخت گیرانه مذهبی باعث دین گریزی می شود
مدیر پژوهش مؤسسه آموزش عالی علمی- کاربردی جهاددانشگاهی مشهد با اعتقاد بر اینکه درباره واژه دین گریزی باید با احتیاط صحبت کرد، گفت: دین داری سطوح مختلفی دارد که یک بخش از آن جنبه های نمادین و بخش دیگر آن معنویات درونی است.
شریعتی تاکید کرد: دولتی شدن فرهنگ تاثیر بسیاری در فاصله گرفتن الگوی پوشش یک فرد با الگوی مطلوب آن که حضرت زهرا(س) است، دارد.
وی بیان کرد: با ورود به زندگی بسیاری از مردم درخواهیم یافت که آن ها به باورها، مناسک دینی و ابعاد اخلاقی پایبند هستند اما برخوردهای سخت گیرانه باعث شده است تا از فرم پوشش مطلوب جامعه فاصله بگیرند.
این جامعه شناس با تاکید بر اینکه جامعه پادگان نیست تا با زور مردم را دین دار و باحجاب کرد و افزود: حوزه فرهنگ حوزه ای درونی است که برای تقویت فرهنگ دینی مردم درون آن ها را تقویت کرد.
وی ادامه داد: با این حال جامعه شناسان منکر روش های مراقبتی و کنترلی در حوزه فرهنگ سازی دینی نیستند و زمانی این گونه فرهنگ سازی جوابگوی نیاز جامعه خواهد بود که توجیه فرهنگی درستی از آن صورت گیرد، نه اینکه حوزه فرهنگ صبغه سیاسی به خود بگیرد و تا زمانی که این ذهنیت اصلاح نشود حوزه فرهنگ نیز درست نخواهد شد.
ضعف در نشان دادن الگوهای حسنه علت دین گریزی در جامعه
یک استاد دانشگاه نیز در این رابطه گفت: یکی از دلایل دین گریزی اکثر گروه های جامعه را ضعف در نشان دادن الگوی مناسب دانست و اظهار کرد: ما در جامعه الگو زیاد داریم اما آنچه برای ما مهم است داشتن الگوی حسنه است.
جواد معین افزود: انسان ها سرشت پاکی دارند و فی نفسه پدیده های زیبا را دوست دارند، اینکه چگونه این زیبایی ها، نیکی ها و پاکی ها را به آن ها نشان دهیم مهم است.
وی با اشاره به اینکه متاسفانه تاکنون متصدیان امور فرهنگی عملکرد ضعیفی در این بخش داشتند، گفت: علاوه بر جامعه در سطح کلان خود، خانواده نیز به عنوان جامعه کوچک در شناخت ائمه اطهار و جامعه آرمانی قرآنی و دینی عملکرد ضعیفی داشته است.
این کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث با اشاره به اینکه افراط و تفریط ها در معرفی الگو نتیجه عکس می دهد، خاطرنشان کرد: معرفی الگو نباید براساس ذوق و سلیقه شخصی باشد بلکه باید براساس آموزه های دینی و قرآنی صورت گیرد.
وی بیان کرد: شهید مطهری در کتاب «علل گرایش به مادی گرایی» علت دین گریزی مسیحیان را ضعف عملکرد اربابان کلیسا در معرفی الگوها می داند.
اصلاح فرهنگ دینی در جامعه نیازمند ایجاد تلنگر در خانواده است
معین با بیان اینکه برای اصلاح هر امری در سطح جامعه باید از زیربنای آن یعنی از سطح خانه و خانواده آغاز کرد، تصریح کرد: در شناسایی و معرفی الگوی حسنه نیز باید خانواده ها را به تحرک واداشت تا نتیجه آن در جامعه مثمر ثمر واقع شود.
وی با ابراز تاسف از سطحی و ظاهری کار کردن بر روی الگوهای دینی در مدارس و مراکز آموزشی جامعه تاکید کرد: در مدارس به همان اندازه که تفریحات و آموزش علوم مختلف برای دانش آموزان لازم و ضروری است، فعالیت های دینی، تربیتی و مذهبی نیز ضرورت دارد.
این کارشناس فقه و مبانی حقوق اسلامی ادامه داد: متاسفانه والدین به میزانی که به عملکرد درسی فرزندانشان در مدارس اهمیت می دهند به عملکرد دینی آن ها توجه ندارند.
معین خاطرنشان کرد: گاهی امکانات برای گرایش به دین در جامعه وجود دارد اما پیگیری ها ضعیف است و گاهی نیز پیگیری ها از سوی مردم وجود دارد اما امکانات وجود ندارد.
یکی ازدلایلی که توجه مردم را به مسایل دینی در جامعه کاهش داده است عملکرد ضعیف متولیان فرهنگی در جامعه است که متاسفانه با منزوی کردن نخبگان در امر فرهنگ، استقلال فرهنگ را به خطر انداخته است.
نظر شما