خبرگزاری مهر-گروه استانها: ماجرای مرگ گوزن باردار ازآنجا شروع شد که در روز هجدهم فروردین‌ماه امسال در باغ‌وحش خرم‌آباد یک رأس گوزن زرد ایرانی جان خود را از دست داد، موضوعی که آن‌قدر دردناک بود که خیلی زود به سر خط رسانه‌ها رفت.
خبرگزاری مهر در گزارش اولیه‌ای که منتشر کرد علت مرگ را به نقل از مسئولان محیط‌زیست «استرس» ناشی از ازدحام بازدیدکنندگان اعلام کرد و علی‌رغم پیگیری در همان روز و تماس تلفنی با مسئولان دامپزشکی نتوانست اظهارنظر مسئولان این اداره کل را دریافت کند.
تغییر اظهارات مدیرکل ظرف ۲۴ ساعت
دو روز بعد مدیرکل دامپزشکی در مصاحبه‌ای با خبرنگاران رسانه‌های مختلف دلایل دیگری برای مرگ این‌گونه اعلام کرد و در اظهار نظری عجیب مدعی شد که پرتاب سنگ توسط یکی از بازدیدکنندگان منجر به استرس گوزن زرد شده و وی خود را به فنس باغ‌وحش کوبیده و گردنش شکسته است.
پس‌ازاین اظهارنظر به دنبال بی‌توجهی و کج‌سلیقگی برخی رسانه‌ها در تیتر زنی و اطلاق عنوان «سنگسار» موج خبری جدیدی در فضای مجازی و شبکه‌های پیام‌رسان شکل گرفت که البته بخشی از این موضوع را می‌توان ناشی از اظهارنظر قابل‌تأمل و غیردقیق مدیرکل دامپزشکی دانست.
به دنبال این امر و واکنش عمومی نسبت به مرگ گوزن زرد مدیرکل دامپزشکی لرستان در کمتر از ۲۴ ساعت اظهارات قبلی خود را تکذیب کرد تا طبق معمول توپ در زمین رسانه‌ها بیفتد و کسی دنبال مسئول اصلی اظهارنظر نرود.
مدیرکل دامپزشکی لرستان که با فشار افکار عمومی و مسئولان ارشد استان مواجه شده بود راه‌حل را در تکذیب خبر منتشرشده به نقل از وی در رسانه‌ها دید، این در حالی است که انتظار می‌رود مسئول موردنظر به‌جای فرافکنی مسئولیت خود را در اعلام نظر اشتباه و غیراصولی بپذیرد و از مردم استان عذرخواهی کند.
سوالات بدون جواب
و اما به‌دوراز حاشیه‌سازی‌های صورت گرفته چندین سؤال اساسی اذهان مردم و رسانه‌ها را درگیر کرده است، سؤالاتی که همچنان پاسخی برای آن‌ها پیدا نشده است.
اولین نکته این است که مدیرکل غیربومی دامپزشکی لرستان چرا ابتدا در اظهارنظری نسنجیده توپ کوتاهی و قصور خود درزمینهٔ نگهداری مناسب گونه‌های باغ‌وحش را در زمین بازدیدکنندگان و مردم انداخته و دلیل مرگ را استرس ناشی از پرتاب سنگ اعلام و سپس در فاصله کمتر از ۲۴ ساعت حرف‌های قبلی خود را تکذیب کرده و ازدحام بازدیدکنندگان را علت مرگ اعلام می‌کند؟
نکته دیگر اینکه گوزن موردنظر سال‌هاست در باغ‌وحش خرم‌آباد نگهداری می‌شود و روزهای احتمالاً پرازدحام‌تری نسبت به‌روز چهارشنبه ۱۸ فروردین‌ماه را تجربه کرده است، چرا پیش‌ازاین دچار استرس نشده است؟
این سخنان در حالی مطرح می‌شود که همچنان پاسخی برای یک سؤال اساسی وجود ندارد، سؤالی که الهام برنا معاون محیط‌زیست لرستان آن را مطرح کرده است: این گوزن در روزهای آخر بارداری خود به سر می‌برده چرا در شرایطی نگهداری شده که به آن استرس وارد شود.
وی با یادآوری اینکه دامپزشکی در این رابطه کوتاهی کرده و این گوزن باردار را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار داده است، معتقد است که فضای باغ‌وحش کاسیت خرم‌آباد برای نگهداری گونه‌ها در آن نیز مناسب نیست.
متخصصان:مرگ حیوانات بر اثر ازدحام و استرس غیرممکن است
ابهام در این زمینه تا جایی است که ایمان معماریان دامپزشک کلینیک حیات‌وحش سازمان محیط‌زیست و باغ‌وحش تهران در واکنش به این ادعا می‌گوید: اصولاً مرگ حیوانات باغ‌وحش براثر ازدحام بازدیدکنندگان و استرس وارده از این طریق غیرممکن است و اگر این‌طور بود حیوانات باغ‌وحش تهران هرروز باید براثر استرس از بین می‌رفتند!
وی در ادامه اظهاراتش عنوان می‌کند: چنین موضوعی که جانوری در باغ‌وحش براثر استرس ناشی از جمعیت زیاد بازدیدکنندگان از بین رفته باشد به‌هیچ‌عنوان مبنای درست و علمی ندارد، مگر آنکه جانور تحت تعقیب، دوندگی، تقلا و فعالیت شدید بدنی قرار بگیرد.
معماریان که پیش‌ازاین نیز برای نجات یک قلاده پلنگ به لرستان سفرکرده و فعالان محیط‌زیست لرستان با وی آشنایی دارند در حرف‌هایش به تصاویر منتشرشده در رسانه‌ها درزمینهٔ مرگ این گوزن اشاره‌کرده و می‌گوید: اظهارنظر قطعی در مورد علت مرگ گوزن زرد خرم‌آباد منوط به انجام کالبدگشایی است که متأسفانه پس از مرگ گونه‌های جانوری حتی گونه‌های شاخص و حمایت‌شده کشور انجام نمی‌شود اما آنچه از روی تصاویر مشخص است، این گوزن دچار بیماری مزمن نبوده و علت مرگ آن براثر یک بروز مشکل حاد بوده است.
تا اینجای ماجرا فرض نخست یعنی پرتاب سنگ توسط بازدیدکنندگان توسط خود مسئولان دامپزشکی رد شده و فرض دوم یعنی استرس نیز توسط متخصصان امر زیر سؤال می‌رود؛ حال به نظر می‌رسد باید پرونده مرگ گوزن زرد را از زاویه دیگری بررسی کرد.
فرض سوم در این زمینه که توسط رسانه‌ها به آن پرداخت‌شده احتمال داشتن بیماری تب برفکی این‌گونه است که این فرض هم توسط دامپزشکی و هم مسئولان باغ‌وحش خرم‌آباد رد شده است.
ماجراهای سریالی باغ وحش خرم‌آباد
در پرونده مرگ گوزن زرد باغ‌وحش خرم‌آباد طی روزهای اخیر گمانه‌زنی‌های مختلفی توسط خود مسئولان مطرح و سپس توسط خود آن‌ها تکذیب شده است تا ماجرا پیچیده‌تر شود و حالا این استاندار لرستان است که وارد عمل شده و بررسی موضوع را به اداره کل بازرسی استانداری سپرده است.
بد نیست برای واکاوی بیشتر ماجرا سراغ دیگر رخدادهایی که تاکنون باغ‌وحش خرم‌آباد را به سرخط رسانه‌ها برده است برویم.
سال ۹۳ بود مرگ یک رأس گوزن زرد در این باغ‌وحش موجب نگرانی فعالان محیط‌زیست شد، همان روز نیز اظهارنظرها در مورد دلیل مرگ از طاعون شروع شد و حتی به مرگ براثر شلیک گلوله رسید، حالا مسئولان می‌گویند علت مرگ آن گوزن مارگزیدگی و سپس پرتاب از ارتفاع بوده است!
گوزن زردی که سال گذشته در باغ وحش خرم‌آباد تلف شد
در آن زمان مدیر دیده‌بان محیط‌زیست و حیات‌وحش ایران از شلیک گلوله به گونه در معرض انقراض گوزن زرد ایرانی در باغ‌وحش خرم‌آباد خبر داد و مدتی بعد مدیرکل دفتر تنوع زیستی و حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: بر اساس گزارش اداره کل «دامپزشکی استان لرستان» ، پس از رادیوگرافی و کالبدشکافی توسط دامپزشکی استان، علت سوراخ شدگی در ناحیه کتف گوزن نر در اثر نزاع با گوزن‌های دیگر بوده و متعاقب آن به علت پرت شدن از صخره حیوان به‌شدت آسیب‌دیده و باوجود درمان‌های انجام‌شده براثر خونریزی داخلی تلف‌شده است.
اما این روزها که مرگ گوزن زرد دوباره به سر خط رسانه‌ها رفته مسئولان امر می‌گویند که گوزنی که سال گذشته نیز جان خود را از دست داد به دلیل مارگزیدگی تلف‌شده است.
با این تفاسیر به نظر می‌رسد اظهارات متناقض مسئولان امر مسبوق به سابقه است و حالا پرده دیگری از این اظهارات را شاهد هستیم، متولیانی که حالا برای فرار از پاسخ‌گویی شفاف به افکار عمومی گاه توپ قصور خود را به زمین مردم و گاه رسانه‌ها می‌اندازند.
سوء تغذیه حیوانات در باغ وحش خرم‌آباد
شاید اگر در بررسی علت مرگ گوزن اول و اوضاع باغ‌وحش خرم‌آباد حساسیت جدی‌تری به خرج داده می‌شد حالا در مورد مرگ گوزن دوم حاشیه‌سازی‌های دامن مردم لرستان را نمی‌گرفت.
کمی عقب‌تر برویم، انتشار فیلم‌هایی از باغ‌وحش خرم‌آباد که خرس‌ها در آن با نان خشک تغذیه می‌شدند بازهم صدای حامیان حیات‌وحش را بلند کرد، موضوعی که در رسانه‌های مختلف و فضای مجازی بارها دست‌به‌دست شد، شیرهایی که در یک فضای محقر مجبور بودند با «پای مرغ» روزگار سر کنند و حالا دچار سوءتغذیه شده بودند!
یک سرچ اینترنتی با کلیدواژه باغ‌وحش عجیب رکوردهایی را برای باغ‌وحش خرم‌آباد نشان می‌دهد، جایی که متولی آن دامپزشکی لرستان است و تاکنون در نوبه‌های مختلف با اظهار نگرانی فعالان محیط‌زیست به سرخط رسانه‌ها رفته است.
حقیقت ماجرا چیست؟
اما حقیقت ماجراهای باغ‌وحش خرم‌آباد چیست؟ موضوعی که مدیرکل محیط‌زیست لرستان در گفتگو با مهر وعده داده است که با ورود استاندار و بررسی جدی مشکل توسط اداره کل بازرسی استانداری به‌زودی برای مردم و افکار عمومی روشن شود.
مهرداد فتحی بیرانوند معتقد است که یا باید این باغ‌وحش به بخش خصوصی و شهرداری تحویل داده شود و یا اگر قرار است با همین وضعیت، فعالیتش ادامه یابد بهتر است توسط مسئولان تعطیل شود، تا بار دیگر شاهد وقوع چنین رویدادهایی در این زمینه نباشیم.
رسانه‌ها انتظار دارند هرچه سریع‌تر اظهارات متناقض متولیان امر بررسی‌شده و اگر قصور و کوتاهی در این زمینه مسجل شود ضمن برخورد با خاطیان از مردم لرستان و افکار عمومی عذرخواهی شود که این امر درگرو جدیت بیشتر استاندار لرستان در بررسی موضوع و گزارش دهی به مردم است.
نظر شما