انجمن بین‌المللی غارهای توریستی تنها دو عضو ایرانی دارد

جواد نظام‌دوست رئیس سابق انجمن غار و غارشناسی ایرانیان به خبرنگار مهر گفت: غار علیصدر همدان چند ماه پیش و غار کتله‌خور زنجان سه سال پیش جزو انجمن غارهای توریستی جهان شده اند. این اتفاق بسیار خوبی است اما همه حرکت‌ها برای معرفی غارهای ایران در سطح جهان آهسته انجام می‌شود.

وی گفت: برای غارنوردان معمولا چند تعریف وجود دارد یکی غارگرد است که افراد مدت طولانی از سر کنجکاوی به غارها برای پیدا کردن گنج می‌رفتند غارنوردان محدودتر از غارگردها هستند و معمولا با علم بر دوره‌های علمی و تکنیکی ورود به غار آشنا بوده و با هدف حفاظت از غار وارد آنها می‌شوند. این افراد معمولا عضو گروه‌های کوهنوردی و غارنوردی نیز هستند. گروه سوم که تعدادشان بسیار محدودتر است ولی فنی‌تر کار می‌کنند غارشناسان هستند. آنها درس‌های آکادمی خوانده‌اند و با علم پیمایش غار آشنا می شوند و با هدف گسترش علم و مسائل دیگر وارد غار شده و با کمترین خسارت، بیشترین اطلاعات را از غارها استخراج می کنند.

نظام دوست بیان کرد: غارهای زیادی در ایران وجود دارد که می‌تواند هر یک از این گروه‌ها را به سمت خود جذب کند مانند غار «یخ مراد» در البرز و یا غار نمکی قشم که طولانی‌ترین غار نمکی در جهان است و به تازگی برای ثبت جهانی آن اقدام شده است.

وی گفت: متاسفانه روی غارهای ایران مطالعات زیادی انجام نشده اما کشوری مانند ترکیه که در کنار ما و همسایگی ایران است روی غارها مطالعه کرده و اکنون تعداد غارهایی که در معرض نمایش گذاشته بسیار بیشتر از ایران است. با این وجود نمی‌توان مقایسه کرد چرا که در ایران غارهای قابل طرح زیادی داریم که اگر مطالعه می شدند می توانستند در سطح جهان معرفی شوند. کشوری مانند کره و یا ژاپن غارهای کشف شده زیادی دارد اما در ایران شاید بیش از دو هزار غار در کوه‌های زاگرس وجود داشته باشد که هنوز کشف نشده اند.

وی به کارگروه غارشناسی کشور اشاره کرد و گفت: یکی از وظایف کارگروه غارشناسی کشور که زیر نظر سازمان محیط زیست به عنوان رئیس کارگروه و ۱۳ وزارت خانه و NGO اداره می شود، این است که روی غارها مطالعه و آنها را معرفی کند. اما متاسفانه این کارگروه هنوز به جایگاه واقعی خود نرسیده است. همچنین این کارگروه می بایست بتواند برای غارهای ایران پرونده تشکیل داده و آنها را به مجامع جهانی عرضه کند.

این غار نورد گفت: هر استان از طریق کارگروه‌های استانی می‌بایست اقدام به کشف و بررسی غارها، مستندسازی و تهیه شناسنامه کنند تا در اصل یک اطلس دو زبانه برای همه غارها تهیه شود. این اطلس باید بتواند به شکل مجازی و یا چاپی در اختیار همه قرار گیرد اما کسی به فکر تهیه آن نیست.  

وی درباره اینکه انجمن غار و غارشناسی کشور چقدر در حفاظت از غارها و معرفی آنها سهم دارد گفت: این انجمن تنها برای یک غار فعال نیست. ما اگر از آسیب‌های که به غارها وارد می‌شود، مطلع شویم حتما برای جلوگیری از آن تا جایی که از دستمان برآِید اقدام می‌کنیم. اکنون مدیریت جدید انجمن نبز می‌بایست همین حساسیت‌ها را داشته باشد. مدتها پیش از تخریب غار قلایچی بوکان باخبر شدیم و توانستیم آن را نجات دهیم. ما چند بار می‌توانیم جلوی یک کار را بگیریم؟ این اقدامات مستلزم حمایت سازمانهای متولی نیز هست.

این غارنورد بیان کرد: ایران با وجود آنکه یکی از جاذبه‌های ماجراجویانه برای گردشگران داخلی محسوب می‌شود، اما حتی در میان گردشگران ایرانی نیز جایگاهی ندارند. آماری که سالانه ارائه می‌شود این است که در سال تقریبا ۱۰ تا ۱۵ تور داخلی  ۱۰ تا ۲۰ نفره  ممکن است تقاضای ورود به یکی از غارهای گردشگری را داشته باشند.

نظام‌دوست درباره اینکه چرا تاکنون هیچ تبلیغاتی برای ورود گردشگران خارجی به غارهای ایران نشده است گفت: شاید در سال یک یا دو تور خارجی برای غارنوردان برگزار شود، آن هم برای انجام مطالعات و یا کارهای آموزشی است. در سال‌های اخیر یک گروه برای غار نمکدان قشم و دیگری برای آموزش غارنوردی دعوت شده بودند. کسی حاضر نیست برای سرمایه‌گذاری در تور گردشگران خارجی فعالیت کند. با این وجود یکی از کارشناسانی که برای بررسی ثبت جهانی غار نمکدان قشم به ایران آمده بود در تقویم ۲۰۱۶ اتحادیه غارشناسی اروپا سه عکس از غار نمکدان را منتشر کرد که اتفاق بسیار خوبی برای معرفی غار نمکدان بود. همچنین گزارشی را در معتبرترین مجله غارنوردی دنیا منتشر کرده است. این تنها تبلیغاتی بود که برای غارهای ایرانی در سطح دنیا انجام شده است.

این غارنورد از ظرفیت ورود غارنوردان جهان به ایران سخن گفت و ادامه داد: حداقل نیم میلیون غارنورد در دنیا فعال هستند. اگر بتوانیم تنها ۱۰ درصد از آنها را به ایران جذب کنیم، می‌توانیم تورهای تخصصی غارنوردی را به ایران بیاوریم، اما دلیل اینکه نتوانسته‌ایم در این بخش موفق شویم این است که هم برای غارهای ایران تبلیغ نشده و هم تا اسمی از زیرساخت می‌آید، سرمایه‌گذاران فکر می‌کنند که باید دهانه غار را باز کنند و یا تله‌کابین ایجاد کنند.