به گزارش گروه فرهنگ و ادب مهر، تاثير انقلاب مشروطه بر مطبوعات بسيار زياد بود و سبب تغيير بنياني انديشه و تفكر مطبوعاتي در ايران شد .
مسعود كوهستاني نژاد در ابتداي اين مقاله نوشته است : اگر آغاز انقلاب فرهنگي مشروطه را از اوايل سلطنت مظفرالدين شاه قلمداد كنيم ، مديران و دست اندركاران نشريات آن دوره ( به ويژه نشريات فارسي زبان خارج از كشور ) تلاش بسياري براي گسترش ابعاد فرهنگي اين انقلاب در بين جامعه انجام دادند .
|
پيروزي انقلاب مشروطه امكان لازم و بستر اصلي را براي تغيير اساسي مطبوعات فراهم كرد |
بسياري از انقلابيون مشروطه خواه تنها وسيله مناسب براي گسترش انقلاب را در مطبوعات يافتند . بدين ترتيب از نظر كمي حجم مطبوعات چاپ شده در سال هاي 1324 ق / 1285 ش تا 1326 ق / 1287 ش افزايش يافت .
در هنگام صدور فرمان مشروطيت ( جمادي الثاني 1324 ق ) تنها 9 روزنامه و نشريه در ايران منتشر مي شد ، پس از آن در باقي مانده سال 1324 ق ، 21 نشريه شامل 64 عنوان در تهران ، 9 عنوان در اصفهان ، 6عنوان در تبريز ، 4 عنوان در همدان ، لاهيجان و اروميه هر يك 2 عنوان و كرمانشاه ، شيراز ، مشهد ، بندر انزلي و شهر ري هر كدام يك عنوان نشريه و در سال 1326 ق / 1287 ش نيز 34 عنوان نشريه در سراسر ايران منتشر شد .
ارقام مزبور به خوبي گوياي تاثير انقلاب مشروطه بر گسترش مطبوعات است .از جمله معروف ترين مطبوعات دوره مشروطه مي توان به : روزنامه مجلس ، روزنامه نداي وطن ، روزنامه انجمن تبريز ، روزنامه حبل المتين تهران ، هفته نامه روح القدس ، هفته نامه صور اسرافيل ، هفته نامه مساوات ، هفته نامه محاكمات ، زبان ملت ، اتحاد ، صبح صادق و بالاخره نشريه خير الكلام اشاره كرد .
وي در بخش ديگري از مقاله خود مي نويسد : از سوي ديگر مطبوعات نيز نقش مهمي در حفظ و حراست از دستاوردهاي انقلاب مشروطه داشتند .بدون شك طي دو سال پس از پيروزي انقلاب مزبور مطبوعات يكي از دو ركن اصلي حمايت از انقلاب در مقابل مخالفان آن بودند و از همين روي پس از به توپ بستن مجلس شوراي ملي چند تن از روزنامه نگاران شهيد ، عده اي دستگير ، عده اي مخفي و در نهايت تمامي نشريات كشور توقيف شدند .
|
حجم انبوهي از نامه ها ، تلگراف ها و در خواست هاي مردم كه از سراسر كشور براي چاپ در جرايد ارسال مي شدند |
|
|
تاسيس و گسترش قرائت خانه ها نيز يكي از پديده هاي مطبوعاتي آن دوره محسوب مي شود .قرائت خانه مكاني براي عرضه و مطالعه نشريات بود كه تاسيس آن را در ايران مي بايد رهاورد انقلاب فرهنگي مشروطه تلقي كرد .پس از پيروزي انقلاب ،روند تاسيس قرائت خانه ها در نقاط مختلف كشور رو به فزوني يافت .از جمله قرائت خانه ها ي آن زمان ، مي توان به قرائت خانه ملي (تهران ) ، قرائت خانه آزاد (بندر لنگه ) و قرائت خانه انجمن جاويد (بندرعباس ) اشاره كرد .
اين پژهشگر تاريخ مشروطه در بخش پاياني مقاله خود نوشته است : علاوه بر موارد فوق ، درهنگام بررسي وضعيت مطبوعات دوره مشروطه ، مي بايد به تصويب نخستين قانون جامع مطبوعاتي كشور در محرم 1326 ق / 1286ش نيز اشاره كرد . قانون مزبور شامل 52 ماده بود و علاوه بر جرايد و مجلات ، در مورد ديگر مطبوعه ها (كتاب ، اعلان ، چاپخانه ها ) نيز مقرراتي در آن وجود داشت .
نظر شما