به گزارش خبرنگار پارلماني "مهر"، سعيد زاهد كه در دومين روز همايش بزرگداشت يكصدمين سالروز نهضت مشروطه درباره جريانات سياسي چهار دوره نخست مجلس مشروطيت سخن مي گفت، اظهار داشت: اقتدار مراجع و علما در دوره مشروطه از طريق مساجد، مدارس مذهبي، محاكم شرعي و انجمن ها و اجتماعات مردمي حاصل مي شد.
وي افزود: انتخاب مراجع تقليد از روي اخلاص و عقيده و سرپرستي مراجع از روي ايمان و دانش، پاسخگوي مسائل زندگي مردم را داد، اما طرح دولت هاي ملي كه ازطريق غرب به شيوه تبادل فرهنگي يا استعمار نو غالب شده بود، تحولات جديدي را رقم زد.
اين استاد جامعه شناسي دانشگاه شيراز، اخذ مختارانه تمدن جديد و تنظيم آن براساس قواعد شرعي و پذيرش تحميلي آن را دو چالش مهم و اصلي ميان روشنفكران و نخبگان خواند و گفت: عقلا راه اول را انتخاب كردند و براي تهديد سلطنت به دنبال تحقق عدالتخواه بودند.
زاهد تاكيد كرد: علما براي دستيابي به عدالت خانه نياز به ايجاد دستگاهي اجتماعي داشتند كه آنها را به اين هدف برساند و به خاطر تجربه چنين موضوعي رو به سوي الگوهاي تجربه شده غربي آوردند و نظام پارلماني وارد ساختار سياسي كشور شد.
وي توجيه روي آوردن علما به مجلس را به وجود آوردن نظامي در حد مقدور و مطلوب عنوان و اضافه كرد: عمر مجلس اول با به توپ بستن آن توسط حاكميت پايان يافت و بعد از پايان مجلس نخست، تلاش زيادي براي به انفعال كشيدن عقلانيت ملي به عمل آمد.
اين محقق و پژوهشگر، جريانات سياسي شاخص در جريان مجلس دوم را به دور از عقلانيت ملي و بومي دانست و گفت: اين گروه پيش از آنكه به روحانيت توجه داشته باشد به تجدد مي انديشيدند، از انگلستان تبعيت مي كردند.
زاهد با اشاره به تاسيس احزاب دموكرات و اعتدالي در جريان فتح تهران خاطرنشان كرد: اين دو در جريان مجلس دوم با تشويش اذهان عمومي در راستاي از ميدان به در بردن رقباي خود، كوشيدند فضاي ملتهبي را به وجود آورند.
وي همچنين با اشاره به فعاليت يكي از سفارتخانه هاي خارجي بعد از مجلس دوم اظهار داشت: احزاب بعد از اين دوره عقلانيت ملي را كنار گذاشتند و با خارجي ها ارتباط داشتند.
زاهد در پايان تصريح كرد: در جريان مجلس چهارم احزاب حاضر در پارلمان دامنه روابط با سفارتخانه هاي خارجي را تا آنجا وسعت بخشيدند كه حتي خود را جزو متفقين يا متحدين در جنگ جهاني اول مي دانستند.
نظر شما