خبرگزاری مهر ، گروه جامعه - بابک نگاهداری*: «ساختمان‌های سبز» مقوله‌ای است که به عنوان یک رویکرد مؤثر برای نیل به توسعه پایدار شهری و اجتناب از چالش‌های محیط زیستی در شهرهای بزرگ دنیا و نیز کاهش میزان سرانه مصرف انرژی مطرح شده و مورد توجه قرار گرفته است. به زبان ساده ساختمان سبز ساختمانی است که در طول چرخه عمر آن از ساخت، بهره‌برداری، تخریب و نوسازی موجب کمترین آلودگی و تخریب محیط زیستی گردد. علاوه بر این کاهش مصرف حامل‌های انرژی، کاهش مصرف آب و بهبود کیفیت هوای داخل ساختمان از سایر ویژگی‌های ساختمان سبز به شمار می‌آیند.
چگونگی تولید و استفاده از حامل‌های انرژی در بخش‌های مختلف مصرف‌کننده، از عوامل مؤثر در ایجاد آلودگی محیط‌زیست در مقیاس محلی، منطقه‌ای و بین‌المللی می‌باشد. بر همین اساس توجه به میزان انتشار گازهای آلاینده و گلخانه‌ای و بررسی روند تغییرات آن‌ها طی دوره‌های زمانی مختلف، ابزاری مناسب را جهت برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری لازم برای کاهش آثار و تبعات منفی مصرف انرژی فراهم می‌آورد. پیشرفت تکنولوژی و گسترش شهرنشینی علاوه بر مزایای آن و افزایش سطح رفاه زندگی بشر، موجب افزایش آلودگی‌ها و افزایش مصرف انرژی شده است. از طرفی سهم ۳۵ درصدی بخش ساختمان در مصرف انرژی کشور، بیانگر لزوم توجه به کاهش مصرف انرژی و آلودگی‌های زیست‌محیطی ناشی از آن در این بخش می‌باشد.
این امر موجب مطرح شدن مفهوم کاهش مصرف ویژه انرژی و "توسعه پایدار" شده است که توسعه جامع و همه‌جانبه را با در نظر گرفتن نیازها و جنبه‌های مختلف زندگی بشر مدنظر قرار داده است. در فضای شهری توسعه پایدار به دنبال گسترش معماری پایدار و انجام ساخت‌وساز به‌گونه‌ای است که به‌صورت بهینه و مناسب از منابع طبیعی بهره گرفته و کمترین اثرات و جنبه‌های منفی را برای محیط‌زیست موجب گردد. در این راستا بازنگری رویکردها و روش‌های ساخت‌وساز مرسوم ضرورتی اجتناب‌ناپذیر به شمار می‌آید. از سوی دیگر بایستی توجه نمود که در حال حاضر شهر تهران درگیر مشکلات متعدد زیست‌محیطی مانند تولید روزافزون پسماند خانگی، تولید پسماند ساختمانی در حجم بالا، آلودگی هوا، بحران مصرف آب و مصرف بی‌رویه گاز، برق و سایر حامل‌های انرژی، می‌باشد. از این‌رو ضرورت بهره‌گیری از رویکرد و نگرش توسعه پایدار جهت کاهش اثرات مخرب زیست‌محیطی مرتبط با ساخت و بهره‌برداری از ساختمان‌ها در شهر تهران، بیش‌ازپیش آشکار می‌گردد.
ساختمان سبز ساختمانی است که با محیط‌زیست و حفظ منابع زمین در طول عمر ساختمان سازگار بوده و کل چرخه حیات آن از مکان‌یابی تا طراحی، ساخت‌وساز، بهره‌برداری، نگهداری، نوسازی و تخریب با محیط‌زیست همگام باشد. محورهای مهم در احداث ساختمان سبز شامل بهره‌وری آب، انرژی، مدیریت پسماند، کیفیت هوای داخل ساختمان، مصالح ساختمانی، سایت‌های پایدار و آموزش و آگاه‌سازی می‌باشند. مطالعات انجام یافته در دیگر کشورها نشان می‌دهد، احداث و توسعه ساختمان‌های سبز به‌واسطه نوع طراحی و تجهیزات و مصالح به کار رفته در آن می‌تواند باعث کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی، کاهش پسماند به‌ویژه پسماندهای ساختمانی، حفظ و احیای محیط‌زیست، کاهش مصرف آب، کاهش مصرف انرژی و ذخیره آن در ساختمان‌ها و در مجموع ارزش افزوده ... اقتصادی و زیست‌محیطی گردد. در حقیقت هدف از طراحی، احداث و توسعه ساختمان‌های سبز، کاهش اثرات سوء بر محیط‌زیست همگام با اهداف توسعه پایدار است.
علیرغم مزایا و جذابیت‌های زیاد، متأسفانه قیمت تمام شده ساختمان‌های سبز نسبت به روش‌های مرسوم ساخت‌وساز بالاتر بوده و در نتیجه این رویکرد نوین در ساخت‌وساز هنوز دارای توجیه اقتصادی (به خصوص در افق کوتاه مدت) نمی‌باشد. همچنین به نظر می‌رسد که در حال حاضر مکانیزم‌های قانونی و حمایتی کافی برای الزام و تشویق فعالان صنعت ساختمان به این رویکرد نیز وجود نداشته باشد. از این‌رو سازندگان و شرکت‌های ساختمانی تمایل چندانی به سرمایه‌گذاری در این حوزه ندارند. بنابراین نهادهای مسئول بایستی ضمن تبیین ابعاد ساختمان سبز از جنبه‌های مختلف فنی، تکنولوژیکی و اقتصادی، با پیشنهاد بسته‌های حمایتی و ضوابط قانونی پشتیبانی کننده، زمینه افزایش جذابیت‌های اقتصادی و توسعه ساخت‌وسازهای سبز در فضای شهر تهران را فراهم کنند.
*رئیس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران
نظر شما