خبرگزاری مهر - علیرضا نوری کجوریان -گروه استانها: زنگ خشک‌سالی از سالها پیش در مازندران به صدا درآمده است و خشک‌سالی کابوس پرآب‌ترین استان کشور شده است. کم‌توجهی به مدیریت منابع آب درده‌های اخیر از یکسو، وجود چاههای غیرمجاز و هدر رفت آب‌های سطحی و زیرسطحی سبب شده تا خشک‌سالی بر مازندران نیز سایه افکند.
پایش ها نشان می دهد کاهش آب‌های سطحی و عدم توسعه کشاورزی باعث شده استفاده از آب‌های زیرزمینی به‌صورت بی‌رویه‌ای افزایش پیدا کند و سفره‌های آب‌های زیرزمینی پایین‌تر رود. همچنین آمارهای کشوری نشان می‌دهد در سال‌هایی که میزان بارندگی کم بوده است آب موردنیاز با حداکثر برداشت از منابع زیرزمینی تأمین‌شده است و درواقع ما بدون تغییر در شیوه آبیاری با الگوی کشت و درست در دوره‌های خشک‌سالی، بیشترین فشار را به منابع آب زیرزمینی، رودخانه‌ها و تالاب‌ها وارد کرده‌ایم.
به تأکید کارشناسان، تخریب جنگل‌ها و قطع درختان موجب کاهش جدی سطح آب‌های زیرزمینی شده و اگر این روند ادامه پیدا کند در سال‌های آینده همین ذخیره‌های آب‌های زیرزمینی را هم از دست خواهیم داد.
یک استاد دانشگاه رشته علوم کشاورزی در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه نگهداری آب یکی از اثرات مهم جنگل‌ها و مراتع است و اگر جنگل‌ها و مراتع از پوشش گیاهی خوبی برخوردار باشند آب حاصل از بارندگی در زمین نفوذ کرده و موجب تغذیه آب‌های زیرزمینی می‌شود.
بحران آب که علت آن کاهش بارندگی‌ها و درنتیجه تخریب طبیعت و قطع درختان است باعث شده که استان مازندران شرایط خوبی ازلحاظ منابع آبی نداشته باشد
محمد امامی با اشاره به تأثیر جنگل بر اقلیم منطقه، تأمین آب و بحران آب داستان افزود: بحران آب که علت آن کاهش بارندگی‌ها و درنتیجه تخریب طبیعت و قطع درختان است باعث شده که استان مازندران شرایط خوبی ازلحاظ منابع آبی نداشته باشد.
وی به نقش جنگل‌ها در تأمین آب اشاره و بیان کرد: ریشه درختان جنگلی باعث حفظ منابع آب زیرزمینی و جلوگیری از فرسایش خاک می‌شود و این نشان از اهمیت بسیار بالای جنگل‌ها و لزوم حفظ آن‌ها دارد.
امامی بیان کرد: پوشش گیاهی و خاک‌برگ‌ها نقش مهمی در جلوگیری از فرسایش خاک بر عهده‌دارند، گیاهان از برخورد مستقیم قطرات باران با زمین جلوگیری کرده و باران به‌آرامی به زمین‌بر خورد می‌کند و این نقش هم در جذب آب و هم درجلو گیری از فرسایش خاک مؤثر است.
۸۵ هزار چاه آب در مازندران حفرشده است که درصد قابل‌توجهی از آن غیرمجاز است و این چاه‌ها با سرعت تمام، سفره‌های زیرزمینی را در حال مکیدن هستند. هوشنگ پاشا معاون بهره‌برداری آب منطقه‌ای مازندران با اشاره به شناسایی ۱۶ هزار چاه غیرمجاز و بابیان حضور فعال ۴۸ گروه گشت و بازرسی و آماربرداری منابع آب در استان گفت: همه تلاش ما این است که تا پایان سال از همه منابع آبی استان بخصوص چاه آماربرداری داشته باشیم تا بتوانیم آب قابل‌برنامه‌ریزی را در سطح استان بخصوص دشت‌ها شناسایی تا ضمن حفاظت، بهره‌برداری مناسبی از آن‌ها داشته باشیم.
وی در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: یکی از مشکلات اساسی ما در بخش مدیریت منابع آب آمار دقیق و صحیح است که امیدواریم با کمک همه به‌ویژه کشاورزان و ذینفعان و تلاش و همراهی شما مدیران این مهم در زمان و مکان مقرر محقق شود.
اجرای طرح احیا و تعادل بخشی منابع آبی
معاون بهره‌برداری شرکت از طرح احیاء و تعادل بخشی به‌عنوآن‌یکی از برنامه‌های اقتصاد مقاومتی یاد و تصریح کرد: کنتور دار کردن چاه‌ها، نصب تجهیزات اندازه‌گیری آب برای تحویل، انسداد چاههای غیرمجاز، آگاهی‌رسانی و آموزش به مخاطبین، ایجاد تشکل آب بران که از اجزای این طرح هستند نقش مؤثر در بهره‌وری آب ایجاد خواهد کرد.
در حال حاضر در مقطعی از زمان و در مرحله‌ای از توسعه پایدار قرار داریم که تحت هر شرایطی پرداختن به موضوع کم‌آبی را باید جدی گرفت و فنون و مهارت‌های ویژه شیوه‌های آبیاری، نوع کشت نباتات و گیاهان و سایر راهکارها را باید اجرایی کرد. در این میان توجه ویژه و نظارت بیشتر به حفر چاههای غیرمجاز و استفاده بیشتر از چاههای مجاز می‌تواند به مدیریت بیشتر این منابع آبی کمک کند.
در این میان حفر چاههای غیرمجاز هم به دغدغه‌ای مهم در مدیریت منابع آب‌های زیرزمینی تبدیل‌شده است و اکنون ۸۵ هزار حلقه چاه در بخش‌های کشاورزی، صنعت، خدمات شهری و روستایی استان وجود دارد که سالانه بیش از یک میلیارد مترمکعب از آن‌ها برداشت می‌شود، طبق آمارها، بیش از ۹۶ درصد چاههای مازندران در بخش کشاورزی است و بیش از ۳۰ درصد این چاه‌ها غیرمجازند.
مدیرعامل آب منطقه‌ای مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه به‌منظور مدیریت بهتر مصرف آب با حفر کنندگان چاههای غیرمجاز در استان برخورد قانونی می‌شود تأکید کرد: نباید در این بخش حالت انفعالی داشته باشیم و همه باید قانون را بالای سر خود ببینند.
محمدابراهیم یخکشی ادامه داد: هزاران حلقه چاه غیرمجاز در استان وجود دارد که تداوم و استمرار آن به سفره‌های آبی ما آسیب می‌رساند و بهتر است ضمن ساماندهی چاههای کشاورزی، سوخت کشاورزان تأمین شود تا مشکلی در این بخش به وجود نیاید.
به علت نزدیکی دشت‌های مازندران به ساحل، به ازای برداشت هر مترمکعب آب شیرین زیرزمینی بیش از ۴۰ مترمکعب آب‌شور دریا جایگزین می‌شود و به تأکید کارشناسان، با این روند و نیز استفاده از آب‌های زیرزمینی آلوده در مزارع، شاهد شور شدن زمین‌ها و در آینده غیرقابل کشت شدن مزارع و باغ‌ها خواهیم بود.
همچنین از ۶۰۰ هزار چاه آب موجود در کشور ۲۰۰ هزار چاه غیرمجاز است که تعطیلی و برخورد با ادامه این روند ضروری است
علی نبیان معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مازندران نیز در جلسه حفاظت از منابع زیرزمینی بابیان اینکه یکی از مهم‌ترین مسائل استان بحث آب است افزود: اگر برنامه‌ریزی و نظام مناسبی برای حفظ، بهره‌برداری از این منابع نداشته باشیم چالش ما روزبه‌روز در این بخش افزایش‌یافته و دچار مشکل جدی خواهیم شد.
وی با اشاره به اهمیت اقتصاد آب به‌ویژه قیمت‌گذاری آن‌یکی از چالش‌های آب استان را حفر چاه غیرمجاز و اضافه برداشت از آب زیرزمینی برشمرد و گفت: انسداد چاههای غیرمجاز باید بر اساس یک برنامه زمان‌بندی‌شده در طول سال به‌ویژه در فصل غیر زراعی صورت گیرد.
وی با تأکید ضرورت تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام به‌ویژه احداث سدهای گلورد، هراز، کسیلیان و زارم رود خواستار توجه بیشتر وزارت نیرو در این زمینه شد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد روند تغییرات آب زیرزمینی ازلحاظ کمی و کیفی به‌ویژه در بخش مرکزی و شرق استان نزولی است، همچنین پیشروی آب دریا به‌ویژه در دشت‌های ساحلی استان به‌عنوآن‌یکی از تهدیدات آب زیرزمینی است و اگر روند حفر چاه غیرمجاز و اضافه برداشت از آب زیرزمینی ادامه یابد با مشکل پیشروی آب‌شور دریا و افت آب زیرزمینی مواجه خواهیم شد.
هم‌جواری سفره‌های زیرزمینی با آب‌شور دریای خزر سبب می‌شود تا در صورت حفر غیراصولی و غیر کارشناسی چاه، لوله‌های چاه به قسمت فسیلی آب‌شور هدایت‌شده و سبب واردکردن خسارت به اراضی کشاورزی شود.
نظر شما