توسعه روابط آمريكا و ايران معادلات بين مسكو و تهران را تغيير مي دهد / روسيه به منافع استراتژيك خود با تهران مي نگرد

به گزارش خبرگزاري "مهر"، انستيتو سياست خاورنزديك واشنگتن ( Washington Institute for Near East Policy ) در تحليلي نوشت : روسيه و ايران كشورهاي همسايه هستند. از اين رو وضعيت روابط دوجانبه آنها شكل مهم و دائمي از سياست هاي خارجي آنهاست. در دوران اتحاد جماهير شوروي، تهران و مسكو همكاري خود را بر پايه نگرش "استراتژيك" آغاز كردند.

"برندا شافر"( Brenda Shaffer ) نويسنده اين تحليل خاطرنشان مي كند : در حال حاضر، روسيه و ايران به رابطه همكاري خود به عنوان يك ابزار مهم در رسيدن به سه هدف مي نگرند : جلوگيري از هژموني آمريكا در امور جهان، حفظ آنچه كه تهران و مسكو به آن به عنوان يك جهان" چندقطبي" اشاره مي كنند، و تضعيف تلاش هاي آمريكا براي به حاشيه كشاندن و يا تحريم هر يك از آنها.

نويسنده مي افزايد: در واقع از زمان فروپاشي اتحاد جماهير شوروي، مسكو به رابطه خود با تهران به عنوان مظهر استقلال خود از غرب نگريسته است. روسيه با نگرانيهاي آمريكا در مورد ايران شريك نبوده ، اما بيشتر به ايران به عنوان يك شريك استراتژيك ، به ويژه در آسياي ميانه و قفقاز مي نگرد. از سوي ديگر، ديدگاه مسكو نسبت به حفظ روابط و همكاري با ايران به معناي اطمينان از اين مسئله است كه منافع روسيه در خاورميانه و مناطق درياي خزر لحاظ مي شود.

به گزارش مهر، در ادامه اين تحليل آمده است: روسيه معتقد است كه داراي منافع مشتركي با آمريكا در زمينه مبارزه با تهديد تحميل شده ازسوي گروه هاي اسلامي نيست. از سوي ديگر، مسكو به همكاري با ايران به عنوان يك ابزار ضروري براي جلوگيري از واكنش تند مسلمانان در پاسخ به اقدام هاي روسيه در چچن نگاه مي كند. سياستگزاران مسكو قدرتهاي منطقه اي ديگر از جمله تركيه را به عنوان كشورهاي تهديدكننده تري نسبت به ايران براي منافع روسيه تلقي مي كنند. در نتيجه روسيه ايران را يك تهديد بالقوه براي منافع مهم خود مي بيند.

انستيتو سياست خاور نزديك واشنگتن تصريح مي كند : اگر چه تهران تصميم گرفته تا با مسكو در مورد مسائل خاصي همكاري كند، اما به نظر نمي رسد كه كاملا به همسايه شمالي خود اطمينان داشته باشد. از سوي ديگر، بسياري از ايرانيها در خارج از جامعه سياسي، روسيه را به عنوان يك تهديد بالقوه تلقي مي كنند.

شافر مي نويسد: در منطقه درياي خزر، اگر چه روسيه و ايران در دهه 1990 همكاري داشته اند، اما هر دو رقباي بالقوه به عنوان توليدكنندگان نفت و مسيرهاي ترانزيت آينده براي ذخائر نفت و گاز منطقه هستند.

به گزارش مهر، در بخش ديگري از اين تحليل به همكاري روسيه با ايران در زمينه برنامه هاي موشكي پرداخته و آمده است : تلاش آمريكا براي متوقف كردن همكاري دو كشور در اين زمينه بيهوده بوده و در واقع تذكرات آمريكا موضوع همكاري را به يك مسئله سمبوليك تبديل كرده است. مسكو معتقد است كه توقف همكاري آن با ايران در اين زمينه ها امتيازي به واشنگتن است و اين مفهومي است كه بر شكست سياست آمريكا در اين مسئله صحه مي گذارد.

نويسنده معتقد است : همكاري روسيه با ايران در زمينه سلاح و موشك ، تنها و در ابتدا از دلايل مالي ريشه نمي گيرد، زيرا روسيه به روابط و همكاري خود با ايران به عنوان ابزار مهمي براي امنيت ملي خود نگاه مي كند و اين مسئله روابط ميان اين دو كشور را به علت انگيزه هاي مادي كوتاه مدت و يا ترس از محكوميت آمريكا به خطر نمي اندازد. از سوي ديگر، هر گونه تلاش آمريكا براي مرتبط كردن همكاري روسيه در اين زمينه با برنامه هايي كه براي آمريكا نسبت به روسيه سودمندتر است - مثل بازفرآوري و ذخيره مواد سوختي روسيه- بعيد است كه موثر باشد. 

شافر خاطرنشان مي كند: در اين زمينه، تهديد واشنگتن براي لغو چنين برنامه هايي به تلافي همكاري مسكو با تهران، معتبر نيست. همچنين، انگيزه هاي مادي و جرائم در جلوگيري ازهمكاري استراتژيك كلي مسكو با تهران سودمند نيست، زيرا آنها بر تاثيرگذاري در رفتار موسسات و شركت هاي روسيه موثر نبوده اند.   

به گزارش مهر، در حالي كه تهران اعلام كرده است تا زمانيكه واشنگتن رفتار و نگرش خود را به مسائل بين المللي و خاورميانه تغيير ندهد، روابطي با آن نخواهد داشت ، اما انستيتو سياست خاور نزديك واشنگتن درپايان تحليل خود از واژه "توسعه" براي روابط بين اين دو استفاده كرده و نوشته است : اگر همكاري ميان آمريكا و ايران توسعه پيدا كند، سپس يك تغيير چشمگير در ماهيت روابط بين روسيه و ايران مي تواند اتفاق بيفتد. اگر روابط نزديك مهمي بين تهران و واشنگتن به وجود آيد، روسيه بخش اعظم منافع خود را از دست خواهد داد، بنابراين مسكو تلاش خواهد كرد تا از اين احتمال جلوگيري كند و مانع آن شود.