خبرگزاری مهر - گروه استانها: بیش از ۱.۸ میلیون هکتار جنگل‌های بکر هیرکانی در شمال کشور گسترده شده است و برای اجرای طرح مدیریت تلفیقی نیازمند همسویی و همراهی دستگاه‌های مرتبط است.
مدیریت تلفیقی جنگل‌های چندمنظوره هیرکانی به‌صورت پایلوت در منطقه گردشگری و توریستی دو هزار و سه هزار تنکابن اجرا می‌شود که هدف این پروژه ایجاد چارچوب مدیریت چندمنظوره برای حفظ زیست‌محیطی جنگل‌های هیرکانی بوده که پنج اولویت را دنبال می‌کند.
داریوش بیات مدیر پروژه مدیریت تلفیقی جنگل‌های چندمنظوره هیرکانی در خصوص اهداف این پروژه به خبرنگار مهر می‌گوید: توسعه معیشت پایدار، جایگزین و سازگاربامحیط‌زیست جوامع بشری، اقتصاد و مشاغل پایدار، بهبود وضعیت تنوع زیست‌محیطی، جوامع تاب آور و توانمند جنگلی و تفرج و طبیعت‌گردی با کمترین آسیب زیست‌محیطی از اولویت‌های طرح مذکور است.
بیات اضافه کرد: ما می‌خواهیم با اجرایی کردن این پروژه با توجه به اینکه حدود دو سال به‌طور مداوم بروی آن مطالعه کرده و تمامی جوانب آن را از طریق مشاوران مجرب سنجیده‌ایم، آن را به‌صورت الگویی در مرحله اول در اختیار سازمان جنگل‌ها و مراتع قرار داده و سپس به دستگاه‌های اجرایی مرتبط مانند منابع طبیعی، محیط‌زیست، میراث فرهنگی و گردشگری، فرمانداری‌ها و امور آب منطقه‌ای و ... قرار دهیم که با استفاده از آن در حفظ تنوع زیست‌محیطی بهتر مدیریت شود.
هدف مدیریت چندمنظوره این است که تاکنون هرچه از جنگل‌ها بهره‌برداری شد از راه فروش چوب بود ولی با اجرای این پروژه، غیر از چوب منافع و مزایای دیگری نیز در جنگل وجود دارد که با بهره‌گیری از آن‌ها دیگر نیازی به استفاده مستقیم از درختان جنگلی و چوبشان نیست
وی با اشاره به اینکه بهره‌برداری از این طرح نیازمند همسو بودن و همراهی همه نهادهای مرتبط است، اظهار داشت: هدف مدیریت چندمنظوره این است که تاکنون هرچه از جنگل‌ها بهره‌برداری شد از راه فروش چوب بود ولی با اجرای این پروژه، غیر از چوب منافع و مزایای دیگری نیز در جنگل وجود دارد که با بهره‌گیری از آن‌ها دیگر نیازی به استفاده مستقیم از درختان جنگلی و چوبشان نیست.
بیات ادامه داد: این اتفاق زمانی به وقوع می‌پیوندد که مدیریت جنگل از طریق مشارکت جوامع محلی انجام می‌شود زیرا سیاست سازمان جنگل‌ها، احیاء، توسعه، حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها است، حال اگر بهره‌برداران جنگل‌ها جوامع محلی باشند، این چهار وظیفه سازمان جنگل‌ها نیز به‌خودی‌خود انجام می‌شود.
مدیر پروژه مدیریت تلفیقی جنگل‌های چندمنظوره هیرکانی افزود: بر همین اساس دومین رویکرد این طرح، تغییر مدیریت جنگل‌ها به‌صورت مشارکتی باهدف توانمندسازی جوامع محلی و تأمین معاششان از راه بهره‌برداری از منابع جنگل است تا دیگر استفاده مستقیم از جنگل نداشته باشند.
وی تصریح کرد: فعالیت‌هایی که در این راستا انجام شد، بر این پایه استوار بود که سرمایه‌های اجتماعی را افزایش دهیم و با این رویکرد، جوامع محلی را تشویق به ایجاد شرکت‌های تعاونی کردیم تا به‌صورت متمرکز کار کنند و همچنین بخش میانی طرحمان را دستگاه‌های اجرایی تشکیل می‌دهند که با ایجاد کمیته‌ای تحت عنوان کمیته هماهنگی محلی، به این نتیجه رسیدند که در کنارهم کارکرده و برنامه مدیریت تلفیقی را طرح‌ریزی کردند.
این کارشناس جنگل‌ها و مراتع در بخش دیگر سخنان خود گفت: ایجاد معیشت‌های جایگزین برای کسب درآمد پایدار مانند طبیعت‌گردی و روستا گردشی از دیگر مواردی است که در این پروژه دیده‌شده که مشاغل زیادی را برای جوامع محلی ایجاد کرده و درنهایت آن‌ها را به سمت دامداری سوق می‌دهد تا فشارشان را از روی جنگل بردارند.
بیات افزود: برنامه‌ای هم برای حفظ حیات‌وحش در این پروژه دیده‌شده تا تعارض بین حیات‌وحش و انسان برداشته شود که بنا داریم تا کریدورهایی برای یکپارچگی منابع طبیعی و محیط‌زیست ایجاد کنیم تا حیات‌وحش بتوانند به‌راحتی از آن‌ها عبور و مرور کنند.
وی ادامه داد: حفظ ماهیان قزل‌آلای طبیعی خال قرمز و خال سیاه و ساماندهی پرورش آبزیان و کاهش آلایندگی آن‌ها، حفظ بهداشت جنگل و مدیریت پسماند ازجمله دیگر برنامه‌هایی است که در این پروژه دیده‌شده است.
بیات بابیان این مطلب که ما سعی می‌کنیم تا سرمایه اجتماعی را در کنار سرمایه انسانی قرار دهیم، اظهار داشت: وقتی نیروی متخصص در خدمت سرمایه اجتماعی قرار بگیرند، هم‌افزایی مثبتی نیز شکل می‌گیرد و همچنین وفاق و همدلی بین لایه‌های میانی این مدیریت تلفیقی که همانا دستگاه‌های اجرایی هستند، سبب پیشرفت آن خواهد شد.
در ادامه، رادمهر جوهی کارشناس هماهنگی پروژه مذکور از اداره کل منابع طبیعی غرب مازندران نیز به خبرنگار مهر می‌گوید: جلوگیری از مهاجرت روستاییان مهم‌ترین موضوعی است که این پروژه سبب آن خواهد شد.
وی افزود: برای جلوگیری از مهاجرت روستاییان به‌طورقطع بایستی سازوکاری باشد تا روستاییان ترغیب به ماندن در محیط روستایی شوند که با اجرایی شدن این پروژه که برای نخستین بار در منطقه گردشگری و توریستی دو هزار و سه هزار تنکابن به‌صورت پایلوت انجام می‌شود، به دلیل ایجاد یک توسعه پایدار، نتیجه مطلوبی دارد.
ایجاد اقتصاد پایدار در روستاها با مدیریت تلفیقی جنگل
جوهی اضافه کرد: روستاییان بایستی به این خودباوری برسند که می‌توانند یک اقتصاد پایدار داشته باشند که این مطالعات انجام‌شده و چون این پروژه با محوریت حفظ جنگل انجام می‌شود، پتانسیل‌های منطقه و جنگل توسط روستاییان و جوامع محلی شناخته‌شده و سپس دانش بومی و تخصص در کنار هم قرار می‌گیرند تا بتوانند از پتانسیل‌های شناخته‌شده بیشترین بهره‌وری را داشته باشند.
وی بیان داشت: این پروژه سعی دارد تا نگاه‌ها را به سمت و سویی ببرد که علاوه بر حفظ منابع اصلی طبیعی بالادست، منابع مصنوعی پایین‌دست را نیز از دست ندهد و بدین طریق هم معیشت پایداری را ایجاد کرده و اکوسیستم را تقویت کند.
جوهی ادامه داد: برای رسیدن به این نقطه مطلوب بایستی همه نهادهای مؤثر همکاری لازمه را داشته باشند و با توجه به اینکه در این طرح از مشاورین کارآزموده داخلی و خارجی استفاده‌شده است، توانستند حس خودباوری را در بین جوامع محلی تا حدی ایجاد کنند.
این مسئول بابیان اینکه نباید تأثیر دانش بومی را در موفقیت این پروژه نادیده گرفت، اظهار داشت: این طرح از پایین به بالا شکل‌گرفته و این وجهه بارز آن است و این پروژه جدیدترین کاری است که در حوزه حفظ جنگل در حال انجام بوده و تمرین یک ایده مثبت است.
رئیس محیط‌زیست تنکابن نیز ضمن ابراز رضایت از اجرای این پروژه، حفظ تنوع زیست‌محیطی در آن را مطابق باسیاست‌های جهانی محیط‌زیست دانست و گفت: سازمان جهانی نیز از این پروژه حمایت می‌کند.
هادی منصور کیا افزود: این طرح به‌صورت پایلوت در منطقه دو هزار و سه هزار تنکابن که ظرفیت اجرای آن را به‌صورت یک مجموعه داشت، بسیار عالی شروع به کارکرده و با توجه به نقش جوامع محلی در آن، واقعیت‌های منابع طبیعی به‌خوبی در آن دیده‌شده است.
وی ضمن اظهار امیدواری از تعمیم آن در کل جنگل‌های هیرکانی، اضافه کرد: یکی از دغدغه‌های جدی سازمان‌های مختلف کشور همراه کردن مردم در اجرای پروژه‌هاست که این طرح در این بخش گام‌های مؤثر و موفقی برداشته است.
بخشدار خرم‌آباد نیز از اجرای این پروژه در منطقه دو هزار و سه هزار تنکابن ابراز خرسندی کرد و گفت: با اجرای این طرح علاوه بر مزایایی که گفته شد، اقتصاد به درون روستا بازمی‌گردد.
ابراهیم عسگر پور افزود: به‌طور مثال چند سالی بود که در روستای درجان کشت لوبیا که محصول منحصربه‌فرد این منطقه است، صورت نمی‌گرفت اما خوشبختانه مردم بار دیگر به کشت و تولید آن روی آورده و درآمد خوبی هم نصیبشان می‌شود.
وی اضافه کرد: شناسایی ظرفیت‌های مختلف در بخش‌های گوناگون و قرار گرفتن تجربه و تخصص در کنار هم به‌طور حتم نتیجه بسیار مطلوبی را برای روستاییان و جنگل نشینان به ارمغان خواهد آورد.
نظر شما