خبرگزاری مهر – گروه استانها: درگذشته‌های نه‌چندان دور استان همدان به لحاظ بهره‌مندی از مراکز دام‌پروری درزمینهٔ تولید مصنوعات چرمی به‌خصوص مصنوعاتی از نوع چرم گاوی از شهرت خاصی برخوردار بوده و حتی چرم تولیدی در همدان به علت کیفیت و کمیت خاص آن از مشهورترین چرم‌های تولیدی کشور بوده و آوازه کیفیت آن به دیگر کشورها نیز می‌رسیده است.
بر اساس مکتوبات قابل استناد مربوط به سفرنامه‌ها، سابقه شهرت چرم همدان به دوره قاجار می‌رسد و وجود راسته دباغ‌خانه در بازار سنتی همدان که به لحاظ معماری به دوره قبل از قاجار برمی‌گردد بیانگر سابقه دیرین دباغی سنتی در شهر همدان است.
۹ دهه پیش بازار تاریخی همدان ۱۵۰ دکان دباغی داشته است
تاریخ را که ورق می‌زنیم مشاهده می‌شود که سال ۱۹۲۱ میلادی یعنی حدود ۹ دهه پیش بازار تاریخی همدان ۱۵۰ دکان دباغی داشته که اکنون این تعداد بسیار کاهش‌یافته و تا سالهای اخیر در شهر همدان تنها سه دباغ‌خانه شامل دباغ‌خانه «سنگ شیر»، دباغ‌خانه «قانتور» و دباغ‌خانه «آقایی» فعال بود که متأسفانه پس از گذشت زمان دباغ‌خانه «سنگ شیر» و «قانتور» به‌مرور تعطیل و از بین رفته‌اند و دباغی در همدان این روزها نفس‌های آخر را می‌کشد.
گذشته از وضعیت دباغ‌خانه‌ها در استان همدان ذکر این نکته ضروری است که حتی تولید چرم به شیوه مدرن و صنعتی نیز با احداث اولین کارخانه چرم ایران در شهر همدان و در سال ۱۳۱۲ کلید خورد اما متأسفانه طی دهه‌های گذشته، این صنعت متأثر از تغییرات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و کالبدی بازار و تغییرات مکانی و جابجایی کارگاه‌های دباغی رو به افول گذاشت و ساختار این شیوه سنتی از دباغی دگرگون شد.
تعداد مغازه‌های چرم‌دوزی این بازار به کمتر از انگشتان دست رسیده است
با توجه به این پیشینه تاریخی صنعت چرم در همدان و وجود راسته‌بازاری به نام چرم‌دوز خانه در بازار قدیمی شهر همدان، امروز شاهد از رونق افتادن این صنعت در همدان هستیم تا جایی که در راسته‌بازاری که درگذشته‌های نه‌چندان دور مغازه‌های بسیاری در حوزه چرم و صنایع چرمی در آن فعالیت می‌کردند، اکنون تعداد مغازه‌های چرم‌فروشی و نه چرم‌دوزی این بازار به کمتر از انگشتان دست رسیده است.
برای اینکه سری به راسته چرم‌دوزان همدان که ارتباط مستقیمی با دباغ‌خانه‌ها دارند بزنیم، از میدان امام خمینی(ره) وارد بازار قدیمی آن می‌شویم. ابتدا راسته‌بازار زغالی‌ها را پشت سر می‌گذاریم و به دومین راسته‌بازار یعنی سبزه‌میدان می‌رسیم و پس از سبزه‌میدان، راسته‌بازارهای پیوسته همدان به نام‌های نخود بریز خانه، حلبی‌ساز خانه، صابونی‌ها، کفش دوز خانه را طی می‌کنیم تا به چرم‌دوز خانه می‌رسیم.
نزدیک راسته‌بازار چرم‌دوز خانه که می‌شویم بوی چرم تازه به مشام می‌رسد اما در میان این راسته تنها چند مغازه چرم‌فروشی دیده می‌شود و بیشتر مغازه‌های این راسته به فروش لباس اختصاص‌یافته است.
راسته را قدم می‌زنیم و اطراف را به‌دقت نگاه می‌کنیم، کیف و کفش‌های چرمی و کمربندهایی که از ورودی برخی مغازه‌ها آویزان شده‌اند ناخودآگاه ذهن را به سمت روزهای نه‌چندان دور این بازار می‌کشاند که از ابتدا تا انتهای آن را چرم‌دوزها تشکیل می‌دادند.
پیش‌قدم می‌شوم و به سراغ یکی از فروشنده‌های این راسته‌بازار می‌روم و پس از سلام و احوالپرسی از درآمد و فروشش سؤال می‌کنم.
محسن اعتمادی بابیان اینکه خوشبختانه این روزها حال‌وروز کسب‌وکار در این راسته‌بازار بهتر شده است، به حضور مسافران در شهر همدان اشاره‌کرده و می‌گوید: هر مسافری که به همدان وارد می‌شود حتماً سری به راسته‌بازار چرم همدان می‌زند.
وی گفت: بیشتر خریداران چرم همدان مردم و مسافران سایر استانها هستند.
وی بابیان اینکه به اذعان مسافران قیمت چرم در همدان در قیاس با زحمتی که برای تهیه کالا صرف شده است، منصفانه‌تر است، گفت: کاش این راسته‌بازار اصالت خود را حفظ می‌کرد و برندی برای استان همدان می‌ماند.
چرم تولیدی در همدان به لحاظ کیفیت قابل قیاس با چرم دیگر استانها نیست
وی بابیان اینکه چرم تولیدی در همدان به لحاظ کیفیت قابل قیاس با چرم‌های تولیدی دیگر استانها نیست، ادامه داد: درگذشته بیشتر کارهای چرم‌دوزی در این بازار به دست استادکاران این حرفه انجام می‌شد هرچند اکنون در چرم‌دوز خانه همدان تنها چند مغازه کوچک، منسوجات چرمی تولیدشده در کارگاه‌ها را به فروش می‌رسانند و دیگر مانند گذشته فعالیت چرم‌دوزی در این بازار انجام نمی‌شود.
علیزاده نیز هنرمندی است که از ۸ سالگی به دلیل علاقه به پیشه پدری‌اش وارد عرصه چرم‌سازی شده و اکنون بیش از ۲۵ سال است که در هنرش ثابت‌قدم مانده و رمز ماندگاری هنرش را کیفیت کار می‌داند.
وی که هم اکنون با ۳ نیروی کار، کارگاه چرم‌سازی‌اش را اداره می‌کند سالانه ۴۰ هزار قطعه چرم، شامل کیف، لوازم شکار، لوازم سوارکاری تولید می‌کند و بیشتر آثار تولید شده‌اش را به بابل، شیراز، رشت، دزفول، اهواز و کرمانشاه صادر می‌کند.
وی با بیان اینکه در سالهای نه چندان دور این صنعت با رکود مواجه بود و مسئولان توجه خاصی به این صنعت نداشتند، گفت: علی‌رغم توجهی که اخیراً به این صنعت شده اما مشکلاتی همچنان بر سر راه صنعت چرم وجود دارد به گونه ای که در حال حاضر تعدادی از هنرمندان بدون آموزش و مربی آثاری را تولید می‌کنند که این مسئله باعث می‌شود کیفیت در کارها رعایت نشود.
همدان به پایتخت دباغ خانه ایران معروف بود
اما در همین زمینه رئیس اتحادیه کیف و کفش چرم همدان در گفتگو با مهر با بیان اینکه در گذشته همدان به پایتخت دباغ خانه ایران معروف بود و تمام صادرکنندگان چرم وکارخانه های چرم و افرادی که در کشورهای خارجی افتخارات خیلی خوبی در این صنعت داشتند از استان همدان بودند، گفت: شهر همدان در صنعت تولید چرم سابقه ۹۰ ساله دارد
احمد گازرانی با اشاره به اینکه همدان پتانسیل آن را دارد که صفرتا ۱۰۰ صنعت چرم را به تولید برساند، گفت: سعی شده تا توانمندی و ظرفیت های استان همدان برای مسئولان کشوری ارائه شود.
وی با بیان اینکه سازمان یونیدو با تقبل هزینه، کلاس های آموزشی را برای پیشبرد صنعت چرم برگزار کرده است، گفت: اتحادیه کیف و کفش چرم همدان با همکاری و حمایت صندوق کارآفرینی امید شماری از کارآفرینان فعال را با اعطای تسهیلات ۱۰۰ میلیونی تومانی با سود ۴ درصد برای خرید ماشین آلات پیشرفته کمک کرده است.
باید تولید چرم به استاندارد جهانی برسد
گازرانی به ضعف صادرات چرم استان همدان اشاره کرد و گفت: باید تولید به استاندارد جهانی برسد تا بتوان اجناس را صادر کرد و کشورهای دیگر نیز از این صنعت استفاده کنند.
وی با تاکید بر اینکه باید حوزه صنعت چرم استان به نحوی مدیریت شود که سرمایه‌گذاران سرمایه‌های خود را از واسطه‌گری به تولید منتقل کنند، به برنامه ریزی برای تشکیل خوشه چرم در همدان اشاره کرد و گفت: هزار واحد سنتی و صنعتی چرم در استان همدان فعالیت می‌کند که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم ۱۲ هزار نفر در این واحدها مشغول به کار هستند.
احمد گازرانی با بیان اینکه تلاش بر این است که دانشگاه چرم استان همدان ایجاد شود، بیان کرد: اگر خوشه صنعتی تشکیل شود در کنار خوشه، تولید کنندگان استان به کشورهای صاحب نام در راستای الگو برداری این صنعت اعزام می شوند.
احمد گازرانی با اشاره به اینکه امروز باید استان به نحوی مدیریت شود که سرمایه گذاران سرمایه های خود را از واسطه گری به تولید منتقل کنند، افزود: امروز اگر به دنبال کسب و کار، توسعه و اشتغالزایی پایدار در کشور باشیم چرم یکی از صنعت هایی است که تمام این موضوعات را در خود جای داده است.
گازرانی با اشاره به اینکه صنعت چرم استان همدان از صنعت طلا مطرح تر است، عنوان کرد: کشورهای همسایه ایران در صنعت چرم عقب تر هستند و فقط ترکیه در صنعت چرم از ایران جلوتر است.
وی عنوان کرد: کفش و کیف تولید همدان در تهران با برند یک شرکت و کارخانه دیگر عرضه می شود که این خود یک مشکل است و باید تلاش شود برند همدان را احیا کنیم.
شرط حمایت از یک صنعت اثبات خوشه ای بودن آن است
مدیر عامل صندوق کارآفرینی امید در همدان نیز در گفتگو با مهر با بیان اینکه شرط حمایت از یک صنعت اثبات خوشه ای بودن آن است، گفت: در همدان شهرکهای صنعتی که متولی این امر هستند بررسی خوشه ای بودن صنعت چرم همدان را در اولویت کاری خود قرار نداده اند اما با این وجود صندوق کارآفرینی امید حمایت از این صنعت را به عهده گرفته است.
محسن افروخته با اشاره به حمایت سازمان یونیدو از صنعت چرم همدان گفت: تاکنون یونیدو حمایتهایی از جمله آموزش را آغاز کرده و اگر خوشه ای بودن این صنعت اثبات شود حمایت های دیگر نیز آغاز خواهد شد.
مدیر عامل صندوق کارآفرینی امید در همدان با بیان اینکه برای موفقیت یک فعالیت اقتصادی فقط منابع مالی کافی نیست، عنوان کرد: منابع مالی بخش کوچکی از این اتفاق است و باید آموزش ها نیز در اولویت باشد.
وی با بیان اینکه امیدواریم با این حمایت های یونیدو بازار چرم همدان خود را در بیشتر بشناساند، گفت: همدان مرکز چرم است اما هنوز نمودی در بازار و فروشگاهها ندارد.
با این تفاسیر پرواضح است که استان همدان با داشتن قدمتی طولانی در صنعت چرم به دلیل کم توجهی‌ها و بی‌مهری‌ها مورد غفلت قرارگرفته و باید با حمایت های مضاعف به کمک این صنعت در همدان شتافت و آن را احیا کرد.
نظر شما