خبرگزاری مهر – گروه استان ها – حسن عبدالهی: سختی و دشواری کارش را هم سنگ با کار در معدن می دانند و از فعالان این عرصه به عنوان چشم های تیزبین و وجدان های بیدار جامعه یاد می کنند و او هم در مقابل سعی می کند با اطلاع رسانی صحیح، سریع و دقیق، پیرامون خود را از وقایع پیدا و پنهان آگاه سازد و وقتی از نام و نشانش می پرسند، تنها با یک کلمه پاسخ می دهد: خبرنگار.
فارغ از تمام تعاریف تئوریک و مرسوم علوم ارتباطات و رسانه باید گفت خبرنگاری یکی از شغل های سخت و زیان آور در جهان محسوب می شود و در بسیاری از موارد همگان بر تاثیر خبرنگاران و رسانه ها در مدیریت و حتی رهبری افکار عمومی اذعان دارند اما با این وجود خبرنگاران ایرانی و از جمله اصحاب رسانه در آذربایجان شرقی موضوعاتی چون به رسمیت شناخته نشدن از سوی مسئولان و مشکلات حقوق ناچیز و بیمه های بی سرانجام را مهمترین دغدغه های خود در چنین شغل حساسی می دانند، البته اگر بر اساس تعاریف رسمی و بین المللی بتوان پیشوند شغل را برای خبرنگاری در ایران بکار برد.
رویکردهای جزیره ای در تامین نیازهای خبرنگاران
سرپرست خبرگزاری مهر در آذربایجان شرقی و رئیس خانه مطبوعات استان ، اعتقاد دارد تامین نشدن معیشت خبرنگاران، ساماندهی نامناسب و رویکردهای جزیره ای در خصوص مواردی چون بیمه خبرنگاران از مهمترین موضوعاتی است که خبرنگاران را بویژه در شهرستان ها آزار می دهد.
اسد بابایی در ادامه می گوید: به عنوان مثال در موضوع بیمه خبرنگاران یک روز آنها را مجبور به تکمیل پرونده در سامانه ای بنام سمان کردند و با تغییر دولت تمام پرونده هایی که با هزاران مکافات و به دشواری توسط خبرنگاران تمکیل شده بود، به یکباره بی اعتبار و سامانه ای جدید ولی با همان ویژگی ها برای تشکیل دوباره پرونده خبرنگاران معرفی شد و اکنون نیز مشخص نیست که متولی این امر صندوق بیمه هنرمندان است یا سامانه جامع اطلاعات خبرنگاران و در این میان گویی آنچه که کمترین اهمیت را نیز ندارد، بیمه و آینده جماعت خبرنگار است.
وی استفاده ابزاری از خبرنگاران، ازدیاد رسانه ها و گسترش رسانه های مجازی را نیز از دیگر موضوعاتی می داند که بر کمیت و کیفیت کار خبری و وضعیت خبرنگاران اثرات منفی دارد و تصریح می کند: این امر بویژه در مورد رسانه های تبریز موجب افزایش بدسلیقگی در تولید خبر توسط خبرنگاران و نیز تولید بیش از پیش اخبار زردی می شود که خروجی آن زیر سئوال رفتن خبرنگار و رسانه است.
نگاه ابزاری مسئولان به خبرنگار از هر مشکلی دردآورتر است
مدرس علوم ارتباطات و روزنامه نگاری در تبریز با اشاره به دغدغه های خبرنگاران استان به خبرنگار مهر می گوید: معمولاً برای ورود به هر شغلی یک سری شاخص‌ها و مهارت ها نیاز است و برای تأیید این شاخص ها تمام اصناف آزمون مهارت و صدور گواهی دارند در حالی که در خبرنگاری دروازه‌های ورودی چنان گسترده و باز است که هر فردی به راحتی و بدون سنجش استعداد و میزان برخورداری از مهارت و دانش کافی وارد می‌شود و این مهمترین آسیب رسانه‌های کشور و البته استان است که مسئولان امر باید در این زمینه چاره اندیشی کنند.
پیمان پاکزاد تصریح می کند: البته نباید سخت گیری در خصوص بیمه و حمایت از خبرنگاران به این فرآیند معطوف شود و به جای اینکه برای ساماندهی خبرنگاران همه افراد را به یک چشم ببینند باید برای تعریف شغل خبرنگاری و خبرنگار یک چارچوب و نگرش منطقی و به دور از سخت گیری‌های افراطی در جذب خبرنگاران با معیارهایی چون اخلاقیات، مهارت، دانش و استعداد آنان وجود داشته باشد.
وی ادامه می دهد: با وجود این که ورود به حوزه رسانه نسبتاً آسان است اما چون حمایت، معیشت و درآمدی برای فعالان این عرصه وجود ندارد، افراد وارد شده یا بعد از چندی از این حوزه خارج می شوند و یا در خوشبینانه ترین حالت جذب روابط عمومی ها می شوند که این به نفع ادارات جذب کننده آن هاست تا حوزه رسانه و خبرنگاری.
این خبرنگار با سابقه رسانه های آذربایجان شرقی در خصوص مشکلات و دغدغه های خبرنگارن استانی نیز می گوید: مانند کل کشور بیمه، درآمد و مسکن مشکل اصلی و معمول خبرنگاران این استان نیز است اما نگرش ابزاری برخی مسئولان استانی دردآورتر است و هر مدیر چند خبرنگار ویژه دارد که از دیگر آسیب های این حوزه است و این امر برخلاف تصور مدیران در میان و بلند مدت علاوه بر رسانه، برای خود آنان نیز آسیب زاست زیرا سبب محدودیت نگاه و غفلت از واقعیات و نقدهای رسانه ای نسبت به سازمان ها می شود.
پاکزاد اقدام برخی مدیران را در انتخاب مشاوران رسانه‌ای مثبت ارزیابی کرده و معتقد است: نباید اتکای مدیران تنها به این مشاوران باشد بلکه باید از تمامی قوای رسانه ای اعم از خانه مطبوعات، انجمن روزنامه نگاران، بسیج رسانه و انجمن مدیران مسئول نیز بهره بگیرند زیرا در برخی موارد شاهد هستیم که مدیران به دلیل عدم برخورداری از نگرش کلی و محدود بودن نگرش رسانه ای در ایجاد جریان و بین المللی کردن همایش ها و برنامه ها ضعیف عمل می کنند که زنگ خطری جدی برای تبریز ۲۰۱۸ است و نیاز به استفاده از ظرفیت های رسانه ای به عنوان مشاور بیش از پیش در این حوزه حس می شود.
باید به قشر خبرنگار اعتماد شود
فائزه زنجانی نیز که از جمله خبرنگاران جوان و فعال تبریزی است در خصوص مهمترین مشغله های هم صنفان خود می گوید: یکی از دغدغه های خبرنگاران را شاید بتوان عدم اعتماد مسئولان به این قشر دانست که نتیجه آن به وجود آمدن و افزایش شایعه در سطح جامعه است به خصوص هم اکنون که شبکه های اجتماعی جایگاه ویژه ای بین اقشار مختلف برای خود دست و پا کرده اند و همین عوامل زمینه ساز بی مهری های متعدد در قبال سربازانی می شود که در خط مقدم رسانه ها قرار دارند.
وی با نقل خاطره ای از حضور در انتخابات اخیر این موضوع را چنین تشریح می کند: در انتخابات مجلس شورای اسلامی تنها خبرنگاران چهار یا پنج رسانه استان در محل ستاد انتخاباتی استانداری حضور داشتیم و از آنجا اخبار انتخابات را ثانیه به ثانیه از طریق رسانه های متبوع خود به مردم اطلاع رسانی می کردیم اما بسیاری از اوقات پیش می آمد، خود ما اخبار مهم انتخابات را از شبکه های اجتماعی دریافت می کردیم چرا که برخی محافظه کاری مسئولان در برخورد با خبرنگاران سبب می شد اخبار در محیط بیرون زود تر منعکس شود.
خبرنگار خبرگزاری مهر در ادامه خاطر نشان می کند: از طرف دیگر مشکلات بیمه ای خبرنگاران هم از جمله مسائل این قشر است که تمامی ندارد و به نظر می رسد به این زودی ها حل نخواهد شد زیرا بسیاری از همکاران رسانه ای را در همین تبریز که سطح فعالیت رسانه ها نسیت به سایر مناطق استان گسترده تر است، می توان نام برد که حدود ۱۰ سالی می شود که در این شغل مشغول به فعالیت هستند اما بیمه نشده اند و صندوق هنرمندان یا دیگر تشکل های رسانه ای هنوز هم نتوانسته اند در این زمینه گام موثری بردارند که این موضوع بیشتر در خبرگزاری ها به چشم می خورد و باید فکری به حال آن شود.
زنجانی افزایش غیرمنطقی ورودی ها به حرفه خبرنگاری را بدون سنجش دانش و مهارت این افراد یکی از آفت های اصلی این حوزه می داند و می گوید: این موضوع در سال های اخیر نیز شدت بیشتری به خود گرفته و باعث لطمه به وجهه فعالان واقعی حوزه خبر شده و در کنار آن افزایش اعطای مجوز به سایت های خبری و هفته نامه و ماهنامه ها نیز از دیگر مشکلاتی است که شاید در سال های آینده اثرات منفی آن بر کیفیت رسانه ها و به تبع آن فعالیت خبرنگاران ملموس تر خواهد بود و به نظر می رسد باید جلوی این روند در آینده ای نزدیک گرفته شود.
یک بام و دو هوا در جامعه مطبوعاتی موجب تضعیف عملکرد و اثرگذاری خبرنگاران شده است
یکی دیگر از فعالان عرصه مطبوعات و جامعه رسانه ای آذربایجان شرقی نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر، افراط و تفریط را از واقعیت های تلخ جامعه فرهنگی و مطبوعاتی استان می داند و می گوید: در حالی که تا چند سال پیش محدودیت سفت و سختی را برای صدور مجوز نشریات در استان شاهد بودیم و زمانی ۱۰ ساله برای دریافت مجوز انتشار نشریه در هیات نظارت بر مطبوعات و وزارت ارشاد چیزی عجیب نبود، اکنون به راحتی آب خوردن برای هر کسی که ممکن است کوچکترین اطلاعات و تجربه و سابقه ای از انتشار نشریه نداشته باشد، مجوز انتشار و مجوز راه اندازی سایت خبری در فضای سایبر داده می شود و در واقع این بار از آن سوی بام «صدور مجوز نشریات» فرو افتادیم.
محمد امین خوش نیت می افزاید: توزیع نیروها و استعدادهای خبرنگاری در چند رسانه تازه تاسیس موضوعی است که بیش از همه آسیب ها و لطماتی این روند بر بازار کار و چرخه های اقتصادی نشریات، نگران کننده است زیرا چند نیروی کارآمد و فعال خبری که می توانستند در کنار هم و با تجمیع افکار و اندیشه ها و توانمندی های خویش یک رسانه قدرتمند از نظر تولید محتوا، اقتصاد رسانه و موثر در جریان سازی استانی و ملی را شکل دهند، به تک ستاره هایی تبدیل شده اند که امیدی به جریان سازی آنها و نقش آفرینی شان در تحولات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی نیست.
به عقیده این خبرنگار فعال استان داشتن یک رسانه قدرتمند و فعال در حوزه های مختلف با رویکرد اطلاع رسانی و نگاه انتقادی به مسائل استانی و حتی ملی، تاثیرگذاری بیشتر و بهتری از داشتن چند رسانه و نشریه گاه نامه دارد که با رویکرد کپی کاری، عمدتا به «بولتن روابط عمومی ادارات» تبدیل شده اند و تصریح می کند: در کنار همه این مسایل، نباید نقش و برخورد غیرحرفه ای برخی ادارات و سازمان ها با جریان اطلاع رسانی و فعالین رسانه ای را نادیده گرفت و در این میان متاسفانه برخی از مدیران دستگاه ها و سازمان های اداری و مدیران روابط عمومی نیز بر این اوضاع نابسامان رسانه ای استان دامن زده اند.
در پایان باید گفت که با وجود تمام بی مهری هایی که خبرنگاران متعهد در مقام سربازان جبهه رسانه به عنوان یکی از خطوط مقدم اصلی جنگ نرم با آنها روبرو هستند و گاه حتی با وجود کم لطفی هایی که از سوی خود مدیران رسانه ها و تصمیم گیران و تصمیم سازان کلان این حوزه با آنها می شود، همچنان پایبند به رسالت خود در راستای اطلاع رسانی و آگاه سازی افکار عمومی هستند و حضور به هنگام و مؤثر آنها در رویدادها و جریان های مختلف نیز مؤید همین امر است و باید حساب چنین افرادی از خیل عظیم خبرنگارنمایانی که در سال های اخیر در این حوزه ورود و ظهور کرده اند، جدا شده و ساماندهی آنان به عنوان یک اولویت جدی مورد توجه مسئولان امر قرار گیرد.
نظر شما