به گزارش خبرگزاری مهر، بدون شک واژه های انقلاب رنگی یا انقلاب مخملی به گوشتان خورده است. این نوع انقلاب ها به نوعی، مدرن ترین شکل انقلاب و تغییر در رژیم سیاسی به حساب می آیند.
دوری از خشونت و استفاده از ابزار اعتراض مسالمت آمیز از مهمترین ویژگی های این نوع از انقلاب ها هستند.
واژه انقلاب رنگی را برای نخستین بار «واسلاو هاول» رهبر مخالفان چکسلواکی در انقلاب ۱۹۸۹ این کشور بر سر زبان ها انداخت. انقلاب های رنگی به یک رشته از تحرکات مرتبط با هم اطلاق می شود که در جوامع پساکمونیستی در اروپای شرقی، مرکزی و آسیای مرکزی توسعه یافت و هیات حاکمه این کشورها جای خود را به حکومت های طرفدار غرب داده اند. برخی ناظرین از آن به عنوان موجی انقلابی یاد می کنند.
پس از پایان جنگ سرد و فروپاشی بلوک شرق، کشورهای بلوک مذکور با خروج از سیطره کمونیسم دچار حکومت های اقتدارگرا شدند، چنین کشورهایی نخستین هدف انقلاب های رنگی واقع شدند، برخی تحلیل گران هدف اصلی این انقلاب ها را حذف کامل دو مانع بزرگ هژمونی آمریکا بر جهان یعنی چین و روسیه خوانده اند و آن را در غالب یک جنگ سرد غیر ایدئولوژیک تحلیل می کنند که همچنان در جریان است و هنوز نتیجه نهایی خود را آشکار نساخته است.
با این حساب، می توان مقابله با کمونیسم و عدم کارآیی حکومت های وقت این کشورها در پاسخگویی به نیازهای مردم را نیز از دیگر ویژگی ها و دلایل مشترک شکل گیری مهم این نوع انقلاب ها دانست.
اما «لینکلن آ. میشل»، نویسنده کتاب انقلاب های رنگی از دریچه ای نو به این پدیده نوین سیاسی نگریسته است. از نظر وی، این انقلاب ها نه تنها به سبک و سیاق دمکراتیک غربی برپا نشده اند، بلکه تاثیرات نه چندان خوبی هم بر کشورهای محل وقوع چنین انقلاب هایی رخ داده است. وی دلیل چنین اختلافی را شکل نگرفتن انقلاب های رنگی در بستری دموکراتیک و آشنا با دمکراسی و رفتارهای لیبرال می داند.
«میشل» با بررسی موردی هر یک از بسترهای شکل گیری این انقلاب ها به این نتیجه می رسد که نتایج چنین انقلاب هایی روی کار آمدن حکومت هایی بوده که تفاوت چشم گیری با نمونه قبلی خود در این کشورها ندارند.
در این کتاب که توسط انتشارات دانشگاه پنسیلوانیا به چاپ رسیده، با مقایسه انقلاب های رنگی با انقلاب های کشورهای عربی، معتقد است که سرنوشت هر دو نوع این انقلاب ها در وضعیت پیچیده و نامعلومی قرار دارند که حداقل ضرر آن، تامین نشدن اهداف مردمی است که به امید ایجاد تغییر علیه حکومت های خود کامه خود به خیابان ها رفتند و آن را با حکومتی به اصطلاح جدید جایگزین کردند.
«لینکلن آ. میشل» استاد و محقق ارشد دانشگاه کلمبیای آمریکا و تحلیلگر ارشد مسائل حوزه اروپای شرقی، کشورهای تازه استقلال یافته شوروی سابق و خاورمیانه است.
نظر شما