به گزارش خبرنگار مهر، سریال «یوسف پیامبر» ساخته مرحوم فرج الله سلحشور، یکی از پرطرفدارترین سریال های تاریخی تلویزیون ایران بوده که به تاکید بسیاری از صاحب نظران با آثار تولیدی قدرت های سینمایی جهان چون هالیوود در جذب مخاطب برابری می کند. در این سریال بیش از ۱۸۰ بازیگر اصلی ایفای نقش کردند که کوروش زارعی نیز یکی از این ۱۸۰ بازیگر بود و نقش «لاوی» برادر حضرت یوسف را در این سریال تاریخی ایفا کرد.
وی هم اکنون مسئول مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی کشور است که به عنوان مهمان و مدرس در کارگاه توانمندی های تئاتر دوازدهمین جشنواره تئاتر بسیج در کرمانشاه حضور یافت.
بنابر این فرصت پیش آمده گفتگویی با وی داشتیم که شرح آن در ذیل آمده است:
با توجه به ایفای نقش شما در سریال تاریخی یوسف پیامبر و آشنایی با مجموعه های تاریخی، نقاط ضعف و قوت تولیدات تاریخی در ایران را چه می بینید؟
به جرات می توانم بگویم که ما در کشورهای منطقه و حتی جهان به جز کشورهای صاحب سبک سینما چون آمریکا و فرانسه در زمینه تولیدات تاریخی و مذهبی، ید طولایی داریم و تجربا و تحقیقا ما در این زمینه به قدرت خوبی دست پیدا کرده ایم و اگر هنرمندان و کارگردانان ما در سینما و تلویزیون امکانات فنی و مالی خوبی در اختیار داشته باشند، می توانند کارهای بزرگ تاریخی، قرآنی و مذهبی تولید کنند که دنیا را تحت تاثیر خودش قرار دهد.
من این را قاطع می گویم، چرا که سریال «یوسف پیامبر»، بالغ بر ۵ میلیارد نفر بیننده در جهان داشته است که اینکار کار کمی نیست. ما چطور می توانستیم قرآن، مفاهیم و مسئله آن را به ۵ میلیارد نفر از دنیا قرآن انتقال دهیم و بتوانیم قرآن را در وجود ۵ میلیارد نفر نهادینه کنیم!؟ اما سریال یوسف پیامبر این کار را کرد و توانست یک قصه قرآنی نمایشیف تلویزیونی و سینمایی کند و در واقع پیام و ارزش های قرآن را به مردم جهان انتقال دهد که یک کار بزرگی است.
کاری که مرحوم سلحشور کرد، یک کار انقلابی، جهادی، جهانی بود. مرحوم سلحشور یک کارگردان جهانی در جهان اسلام و تاریخ اسلام است و نظیر آن نیز کاری بود که مصطفی عقاد با فیلم محمد رسول الله کرد و فیلم محمدرسول الله نیز پس از این همه سال وقتی دوباره پخش می شود، مردم می بینند. سریال یوسف پیامبر نیز پس از این همه سال مردم بازپخش آن را می بینند و سی دی های آن را خریداری می کنند.
خیلی از کشورهای مختلف اسلامی و عربی شاید بالغ بر ۱۰ بار این سریال را دیده اند که نشان می دهد، این اتفاق اتفاق بزرگی است و ما در تولیدات تاریخی دارای ظرفیتی هستیم که اگر توجه مسئولین به این ظرفیت های فرهنگی، سینمایی و کارهای تاریخی و مذهبی جلب شود ما می توانیم اتفاقات بزرگ جهانی را در این عرصه رقم بزنیم.
هم اکنون فیلمی با عنوان «رستاخیز» در خصوص واقعه عاشورا تولید شده که واقعا یک سر و گردن که نه، ۱۰ سر و گردن از سینمای ایران و سینمای منطقه بالاتر است و می تواند در جهان واقعه عاشورا را تعریف کند و اتفاقی که در کربلا افتاده است را به منصه ظهور برساند.
این تولیدات نشان می دهد که ما توانمندی های خاص خودمان را در تولیدات مذهبی و تاریخی داریم اما ضعف های فنی و تکنیکی داریم و ما به لحاظ فنی، تجهیز نیسیتیم و دوربین های ما، ادوات فیلمبرداری ما مجهز نیست. هم چنین سینماهای ما، سینماهای روز دنیا نیستند که در واقع فیلم های روز دنیا در آنها به نمایش درآید. در مجموع ما به لحاظ سخت افزاری مشکل داریم که اگر به لحاظ سخت افزاری بتوانیم توانمندی های خودمان را تقویت کنیم، قطعا اتفاقات خوبی را رقم خواهیم زد.
علی رغم تاکیداتی که بارها در خصوص تقویت و پرداختن به تئاترهای آیینی و مذهبی صورت گرفته، چرا علی رغم این تاکیدات، هنوز هم آنطور که باید و شاید به این تئاترها پرداخته نشده و معرفی نمی شود و اغلب آثار تولیدی خصوصا در تولیدات جشنواره ای برگرفته از نمایش نامه های خارجی که خیلی با مخاطبین ما ارتباط برقرار نمی کنند، است؟
روی این موضوع باید سیاست گذاران فرهنگی در سطح کلان کار کنند و کسانی که در سطح کلان سیاست گذاری و ریل گذاری می کنند باید به این ریل گذاری توجه کنند و ببینند که مخاطب ما چطور کاری را دوست دارد، با چه دسته ای از کارها ارتباط خوبی برقرار می کند، لذا ما باید سرمایه گذاری بیشتری در این حوزه بکنیم.
من نیز به عنوان یکی از مدیران فرهنگی و تئاتری کشور، به سهم خودم دارم این ریل گذاری را در عرصه تئاتر مذهبی و آیینی در حوزه هنری که مسئول هنرهای نمایشی آن هستم انجام می دهم. اما این موضوع باید در سطح مجلس و دولت اتفاق بیفتد و قانون گذاران ما آن را به عنوان یک قانون به تصویب برسانند و در این زمینه قانونگذاری کنند و این موضوع قانونی شود و در شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد آن در سطوح کلان مجلس و دولت تصمیم گیری شود و مسئولین فرهنگی باید آنان را به این مسیر رهنمون کنند که این اتفاق بیفتد.
با توجه به اینکه در تئاتر کشور، مشکلی به نام فقر متون نمایشی داریم و تولیدات نمایشی ما اغلب برگرفته و اقتباسی از متون نمایشی خارجی است، فکر می کنید تفاوتی که در برگزاری جشنواره تئاتر بسیج به وجود آمده و بخش نمایش نامه نویسی زیر نظر اساتید برجسته به آن اضافه شده است، چقدر می توان به رفع این مشکل و ضعف کمک کند؟
بله، متاسفانه ما در کشور فقر نمایشنامه داریم و این مشکل نه تنها در بین هنرمندان بسیج بلکه، تئاتر حرفه ای ما نیز این مشکل را دارد و متاسفانه سال هاست که تئاتر حرفه ای ما با این مشکل دست به گریبان است.
البته ما امسال به خاطر رفع این معضل حرکت هایی را انجام داده ایم که البته ممکن است امسال جواب ندهد.
ما یک دور نمای ۵ ساله برای رفع این معضل دیده ای که بتوانیم تربیت نسل جدیدی از نمایشنامه نویسان کشور را شاهد باشیم.
به این منظور ساختار جشنواره دوازدهم تئاتر بسیج را تغییر دادیم و تولید محوری را در دستور کارهای خودمان قراردادیم که از آن کارهای گذشته و تولیدات قدیمی استفاده نشه و به تولیدات جدید دست پیدا کنیم.
در این جشنواره قرار بر این شده، ابتدا هنرمندان طرح های اولیه خود را ارائه دهند و پس از بررسی و انتخاب اولیه در کنار استاد نویسندگان مشاور به تکمیل طرح ها و ایده های خود بپردازند.
در این رویه، استاد نویسندگان مشاور از طرح و ایده در کنار نمایشنامه نویس هستند تا طرح به مراحل نهایی رسیده و به نمایشنامه تبدیل شود. استاد در کارگاه حضوری با نویسندگان به آنها در جهت تکمیل کمک می کند و پس از آن نیز که طرح ها در کارگاه مذکور چکش کاری شد و طرح ها به طرح های درست و دراماتیک تبدیل شد، نویسندگان به نگارش نمایشنامه خواهند پرداخت و در طول این کار ارتباط تلفنی و ایمیلی خواهند داشت و متون خود را برای استاد مشاور ارسال و معایب و ضعف های آن از اطریق استاد مشاور به نویسنده منتقل و رفع خواهد شد.
این رویه یک رویه مستمر تا پایان نمایش است و پس از نگارش کامل نمایشنامه، توسط کارشناسان خبره مورد بررسی قرار خواهد و بهترین برای تولید نمایش انتخاب می شوند.
البته طی این رویه، نمایشنامه هایی نیز که در این کارگاه به این نتایج مطلوب نیز نرسیده است، را رها نمی کنیم و آنها را با استاد نویسنده های مشاور دیگری مرتبط خواهیم کرد که آنها نیز بتوانند نمایشنامه اشان را برای سال آینده و اجرای بعدی خودشان تبدیل به یک نمایشنامه مستحکم و خوب بکنند.
برای تقویت نمایش ها، این پروسه در اجرا هم ادامه دارد و در زمان تبدیل متون به نمایش، یک کارگردان مشاور قرار خواهیم داد و کمک خواهد کرد که کار به لحاظ اجرایی هم آن قوام لازم را به دست آورد و نمایش هایی که به اجرای عمومی در می آید و بعد به جشنواره راه خواهد یافت از سطح کیفی خوبی برخوردار باشند.
با توجه به آثار ارائه شده در استان کرمانشاه برای حضور در جشنواره دوازدهم، سطح آثار و تئاتر استان را در چه حد می بینید؟ اگر قرار باشد، درجه بندی ای برای این آثار بین درجات عالی، خوب، متوسط و ضعیف قائل شوید، چه درجه ای را به این آثار خواهید داد؟
قطعا این آثار در سطح عالی قرار ندارند چرا که اگر این طرح ها در سطح عالی قرار داشت، استاد نویسنده مشاور برای کمک به نویسندگان برای تقویت طرح ها قرار نمی دادیم. اکثر طرح های ارائه شده در استان کرمانشاه طرح های متوسط بودند اما در بین آنها طرح های خوب نیز به چشم می خورد که مربوط به نویسندگان بسیجی ای بود که سال هاست در این عرصه فعالیت می کنند اما آنها نیز بدون ضعف نیستند و مشکلات خاص خود را داشتند و به این دلیل کارگاه های توانمندسازی را برگزار کردیم که این طرح های متوسط به طرح های خوب تبدیل و طرح های خوب نیز به بسیار خوب نه عالی تبدیل شوند. چرا که برای رسیدن به مرحله عالی در تئاتر دوستان باید مسیر زیادی را طی کنند.
هدف ما این است که در نتیجه این اقدامات آثاری که تولید شده و به جشنواره راه می یابند باعث جذب مخاطب شده و مخاطب بتواند با آن ارتباط برقرار کند و اثر نمایشی به لحاظ کیفی بتواند پیام و تاثیر خودش را بر مخاطب بگذارد.
هدف ما در این اقدام، یک هدف آموزشی، تربیتی و تولیدی است و امیدوارم که بتوانیم به این هدف آموزشی، تربیتی و تولیدی که حداقل یک پروسه ۵ ساله برای آن در نظر گرفته ایم برسیم که بتوانیم نویسندگانی را که در این جشنواره ها کشف می کنیم، رها نکنیم و آنها حفظ کرده و جنبه هدایتگری و آموزشی را همواره طی این ۵ سال نسبت به آنان داشته باشیم که ۵ سال دیگر حداقل بتوانیم از این ۲۰۰ طرحی که امسال از بین ۹۱۰ طرح ارسالی به دبیرخانه مرکزی جشنواره پذیرفته شده بتوانیم حداقل ۱۵ تا ۲۰ نویسنده جوان بسیجی حرفه ای که در راستای اهداف سازمان بسیج هنرمندان بنویسند و قلم بزنند تربیت کنیم و اگر بتوانیم به این نتیجه برسیم، کار بزرگی کرده ایم.
هر اتفاق و هر جشنواره ای که برگزار می شود علی رغم مزیت هایی که خواهد داشت، ضعف هایی نیز دارد، ضعف جشنواره های تئاتر بسیج در ۱۱ دوره گذشته چه بوده است؟
مهمترین ضعف جشنواره های بسیج در ۱۱ دوره گذشته این بوده که تربیت نویسنده نداشتیم و تولیدات ما به لحاظ کیفی در سطحی که باید نبودند و ورکشاپ ها و کلاس های آموزشی که برای نویسندگانی که حفظ شده اند برگزار کردیم کافی نبوده است و ما باید تلاش و زحمت بیشتری برای آنها بکشیم و آنها را به یک باور پذیری برسانیم.
متاسفانه مشکل نمایش نامه نیز ضعف اساسی ما بوده و این هنرمندان و گروه ها را در پروسه تولید رها می کردیم اما امسال تصمیم به رفع این ضعف گرفتیم و اینکه هنرمندان را رها نکنیم و همواره با آنها کارکرده و مشکلات، معایب و نقاط ضعف آنها را طی سرزدن های مستمر و رصد کارها به آنها گوشزد کنیم تا این ضعف ها برطرف و تبدیل به نقاط قوت شوند و این هنرمندان همواره در طول سال آن ها رهبری و هدایت کنیم که به لحاظ آموزشی آنها بتوانند، مسیر درست خودشان بروند و ما به آن نتیجه مطلوبی که طی این پروسه ۵ ساله مد نظر داریم برسیم و در این ساختار جدید این اهداف محقق شود.
گفتگو: طیبه قدمی
نظر شما