خبرگزاری مهر – گروه فرهنگ: «مسجد، هسته مقاومت فرهنگی است. اگر حصار و خاکریز فرهنگی نباشد، همه چیز از دست می رود.» شاید بتوان این عبارت را، کلیدی‌ترین عبارت از بیانات رهبر حکیم انقلاب در جمع ائمه جماعات مساجد استان تهران دانست، دیداری که به مناسبت روز جهانی مساجد و سالروز به آتش کشیده شدن مسجدالاقصی به دست صهیونیست‌ها (در بیست و یکمین روز از ماه اوت سال ۱۹۶۹ میلادی) برگزار شد.
اینگونه است که در بیان حضرت آقا، مسجد یک مرکز و پایگاه مهم برای فعالیت‌های فرهنگی – اجتماعی است که در «افزایش مقاومت و تحکیم هنرمندانه حصار فرهنگی» نقش اساسی دارد.
جالب اینجاست که معظم له در همین دیدار، «فرهنگ و بصیرت فرهنگی را بنای کار حقیقی سیاسی» می‌خوانند که نشان می‌دهد پرداختن به «فرهنگ مسجد و مسجد فرهنگی»، اساس همه امورِ به ظاهر غیرفرهنگی در حوزه سیاست و اقتصاد و... هم هست؛ چراکه به تعبیر معظم له، «اگر این حصار و خاکریز فرهنگی نباشد، همه چیز از دست می‌رود.»
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که مسجد به عنوان هسته مقاومت فرهنگی، نه تنها در کار حقیقی سیاسی، بلکه در مسئله‌ای حیاتی مانند اقتصاد مقاومتی هم تاثیرگذار است و اصولا می‌تواند در هر مسئله‌ای از مسائل جامعه، نقش آفرین و تاثیرگذار باشد.
البته نباید فراموش کرد که رهبرانقلاب، به جز این دیدار، در دیدارها و پیام‌های دیگر نیز بر نقش موثر مسجد در همه شئون جامعه اسلامی تاکید داشته‌اند که متن زیر، نمونه‌ای دیگر از رهنمودهای حکیمانه معظم له درباره فرهنگ مسجد است:
"من سفارش می‌کنم که کانون‌های فرهنگی - هنری مساجد را فراموش نکنید؛ البته با همکاری بسیج. بد است که بین روحانی مسجد و بسیج مسجد، اختلاف به وجود بیاید. با همکاری بسیج، این کانون‌های فرهنگی - هنری مساجد را مؤثر کنید، برایش کار کنید. بنشینید فکر کنید، مطالعه کنید و سخنی که متناسب با نیاز آن جوانی است که آنجا حضور پیدا می‌کند، فراهم کنید. مطالعه کنید. کتاب‌هایی وجود دارد که می‌شود از این کتاب‌ها استفاده کرد. کتاب‌هایی هست؛ بروید بپرسید، تحقیق کنید از کسانی که اهلش هستند. خودتان را مجهز کنید، مسلح به سلاح معرفت و استدلال کنید، بعد به این کانون‌های فرهنگی - هنری بروید و پذیرای جوان‌ها باشید. با روی خوش هم پذیرا باشید؛ با سماحت، با مدارا. فرمود: «و سُنّه مِن نبیّه»، که ظاهراً عبارت است از «مداراه النّاس»؛ مدارا کنید. ممکن است ظاهر زننده‌ای داشته باشد؛ داشته باشد. بعضی از همین‌هایی که در استقبالِ امروز بودند، خانم‌هایی بودند که در عرف معمولی به آنها می‌گویند خانم بدحجاب؛ اشک هم از چشمش دارد می‌ریزد. حالا چه کار کنیم؟ ردّش کنیم؟ مصلحت است؟ حق است؟ نه، دل، متعلق به این جبهه است؛ جان، دلباخته به این اهداف و آرمان‌هاست. او یک نقصی دارد. مگر من نقص ندارم؟ نقص او ظاهر است، نقص‌های این حقیر باطن است؛ نمی‌بینند.
گفتا شیخا هر آنچه گوئی هستم
آیا تو چنان که می نمایی هستی؟
ما هم یک نقص داریم، او هم یک نقص دارد. با این نگاه و با این روحیه برخورد کنید. البته انسان نهی از منکر هم می کند؛ نهی از منکر با زبان خوش، نه با ایجاد نفرت.»
بنابراین می‌توان گفت که نگاه حضرت آقا به مسجد، نگاهی به عنوان «هسته مقاومت، برنامه ریزی، حرکت و بسیج فرهنگی» است و از این رو، مساجد می‌توانند – و باید – نقش فعال خود را در این زمینه ایفا کنند.
در این راستا می توان به مهمترین راهکارهای اجرایی برای تبدیل عموم مساجد به عنوان هسته مقاومت فرهنگی و مقابله با نفوذ فرهنگی دشمن اشاره کرد:
یک. همانگونه که رهبر انقلاب در همین دیدار اخیر با ائمه جماعات اشاره دارند، امام جماعت، محور مسجد است که می‌تواند با رفتارهایی مانند حضور منظم و با طمأنینه، گفتگو با مردم و تشکیل حلقه‌های معرفتی، پاسخ به پرسش‌های جوانان، تشکیل جلسات پرسش و پاسخ مردم و مسئولان و همچنین فعال کردن جوانان در اداره مسجد، بیشترین نقش را در تقویت هسته مقاومت فرهنگی داشته باشد.
بنابراین اگر نیازهای نوجوانان و جوانان، در مسجد پاسخ داده شود، خود مسجد به عنوان موثرترین نهاد فرهنگی عمل می کند و در عین حال، آرامش معنوی مسجد باعث می‌شود تا آرامشی فراگیر در رفتار نسل نوجوان و جوان دمیده شود.
دو. اگر به دنبال مرکزیت مساجد در جامعه امروز و همانند جامعه صدر اسلام هستیم، باید به این نکته توجه داشته باشیم که مسجد صرفا در برپایی نماز جماعت خلاصه نمی‌شود؛ به بیان دیگر اگرچه برپایی باشکوه و منظم نمازهای جماعت، مسئله‌ای مهم و شاید در رأس فعالیت‌های مساجد تلقی می‌شود، اما در عین حال لازم است تا فعالیت‌های بی‌شمار دیگری هم مانند برنامه ریزی برای فعالیت‌های هنری، برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های عام‌المنفعه، برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های آموزشی و همچنین تاسیس سالن مطالعه و کتابخانه در جنب مسجد مورد توجه قرار گیرد تا پرداختن به این امور، اصل معنوی و کارکرد اولیه مسجد را هم تقویت کند.
سه. همانگونه که می‌دانیم، مساجد نماد فرهنگی اسلام‌اند که باید بیشترین تاثیر فراگیر را در جامعه داشته باشند. از این رو لازم است تا امکان ارتباط و تعامل مساجد با یکدیگر هم در دستور کار قرار گیرد تا از این رهگذر، شاهد تاثیرگذاری فراگیر فرهنگ مسجد در جامعه اسلامی باشیم.
چهار. یکی دیگر از راهکارهای مهم در تقویت فرهنگ مسجد، نکته‌ای است که رهبر خبیر انقلاب در این دیدار اخیر بر ضرورت آن تاکید ورزیدند که همانا «تدوین سرگذشت مساجد در قالب‌های گوناگون مانند کتاب، عکس و نماهنگ» است تا بر این اساس، آگاهی بخشی به نسل امروز و فردا به درستی انجام شود.
کوتاه سخن آنکه برای تبدیل مساجد به هسته مقاومت، برنامه‌ریزی، حرکن و بسیج فرهنگی، باید در ابتدا به نقش بی بدیل مسجد در فرهنگی اسلامی اذعان داشته باشیم و در ادامه، تلاش نماییم تا مساجد امروز، مانند مساجد صدر اسلام، بیشترین تأثیر فراگیر را در جامعه اسلامی داشته باشند.
نظر شما