خبرگزاري مهر - گروه فرهنگ و ادب : موسسه مطالعات و پژوهش هاى سياسى يكي از موسسات فعال در عرصه پژوهش هاى سياسى است. اين موسسه با آغاز به كار خود در سال 1367 تلاش دارد ضمن گشودن درى به سوى تاريخ معاصر ايران به روى محققان، به انبوه پرسش ها درباره علل وقوع انقلاب اسلامى پاسخ گويد و زواياى پوشيده و پنهان تاريخ معاصر را به كمك اسناد روشن نمايد .
يكى از كتاب هاى منتشره اين موسسه كتاب سه جلدى " سازمان مجاهدين خلق ؛ پيدايى تا فرجام ( 1384 - 1344 ) " است كه حاصل پنج سال تلاش گروهى از پژوهشگران تاريخ معاصر و علوم سياسى بوده و در سه جلد انتشار يافته است .
موضوع اين پژوهش بررسى و تبيين مستند تاريخچه، ايدئولوژى ، مواضع و عملكرد سازمان نيمه مخفى و سياسى نظامى موسوم به " سازمان مجاهدين خلق ايران " است .
سازمانى كه به دلايل مختلف از دهه 1350به بعد در ميان گروه ها و احزاب سياسى يكى از مطرح ترين و فعال ترين گروه هاى سياسى محسوب شده است كه افكار عمومى نسبت به آن توجه و حساسيت خاصى نشان مى دهد .
يكي از موارد اهميت پژوهش حاضر اين است كه بسيارى از اسناد و تصاويري كه در اين كتاب درج شده است براى نخستين بار از ميان ده ها هزار صفحه سند و پرونده خارج و منتشر شده است .
در ابتداى اين تحقيق بسترها و شرايط فرهنگى سياسى تاريخ معاصر كه زمينه شكل گيرى گروه هاى سياسى با مشى مسلحانه در اواسط دهه 40 را موجب شد، به عنوان مقدمه اي بر بحث چگونگى تاسيس " سازمان مجاهدين خلق " مرور شده است .
بررسى هويت سياسى، خاستگاه فكرى و اجتماعى و تركيب بنيانگذاران اوليه سازمان، سرآغازتاريخچه سازمان است كه ضمن آن در مورد يكى از بنيانگذاران كه در ساخت تشكيلاتى و ايدئولوژيك سازمان به هنگام تاسيس ، نقش موثرى داشته است، اطلاعات و نكات قابل توجه و بعضا ناگفته اى ارائه مى شود .
چگونگى انتخاب مشى مسلحانه و نحوه تدوين ايدئولوژى و منابع آن و بررسى اجمالى و گذراى متون ايدئولوژيك سازمان از سوالات ديگرى است كه تصوير تاسيس سازمان را تكميل خواهد كرد .
وضعيت درون تشكيلاتى و نحوه سازماندهى اعضا و ارتباطات و تعامل هاى ايدئولوژيك و مناسبات سياسى و سازمانى با ديگر گروه ها و نيروهاى فعال مخالف رژيم شاه و تاثير آن در كيفيت نضج و رشد سازمان در سال هاى اوليه تاسيس، پاسخ بخش ديگرى از سوالات موجود در مورد وضعيت سازمان در مقطع قبل از كشف موجوديت سازمان را در بر خواهد داشت .
شناخت علل و عوامل و نحوه ضربه امنيتى ساواك و دستگيرى هاى گسترده اعضاى سازمان در سال 1350و آثار آن بر موجوديت سازمان و تغييرات درون تشكيلاتى و رابطه تشكيلات داخل زندان با بيرون و رويدادهاى منجر به اعلام تغيير ايدئولوژى سازمان در سال 1354به روشن ساختن ابهامات و زواياى ناگفته بسيارى يارى خواهد رساند .
مباحث و پرسش هاى موجود در زمينه وضعيت سازمان و كادرهاى اصلى آن پس از تغيير ايدئولوژى تا پيروزى انقلاب اسلامى ، 1357 تغييرات در سازماندهى و مشى سازمان طى دو سال پس از انقلاب و رويدادهاى منجر به آغاز درگيرى مسلحانه علنى و گسترده عليه جمهورى اسلامى ايران در خرداد 1360 و ابعاد و ويژگى هاى اقدامات مسلحانه سازمان در داخل ايران در ادامه اين تحقيق تبيين شده است .
آنچه در پيش از دو دهه خروج تشكيلات اصلى سازمان از ايران و سكونت در كشورهاى غربى و عراق تا كنون بر سازمان رفته است و رويدادها و مقاطعى كه سرنوشت و فرجام سياسى و ايدئولوژيك پرحادثه و شگفت انگيزى براى آن رقم زده اند و ارائه انبوهى از اطلاعات و آمار و اسناد و شواهد گفته و ناگفته در اين موارد، بخش عمده اى از تحقيق حاضر را به خود اختصاص داده است .
اين تحقيق حاصل كار گروهى جمعى از محققان و پژوهشگران تاريخ معاصر است و براى سازماندهى اين تحقيق كميته هاى مختلف مانند كميته مطالعات پايه اى و زمينه اى، كميته ايدئولوژى، كميته خطى - تشكيلاتى، كميته اجتماعى - فرهنگى و كميته روانشناسى تشكيل شد و براى اين تحقيق بيش از دوازده هزار فيش تخصصى تهيه شد و بالغ بر 1200عنوان كتاب و 4 هزار برگ سند مورد مطالعه قرار گرفت و چهار پژوهش مستقل ميدانى با استفاده از تكنيك پرسشنامه و مصاحبه نيز انجام شد .
علاوه بر حجم گسترده اى از اسناد و مدارك منتشره مختلف در داخل و خارج بسيارى از اسناد و اطلاعاتى كه تا كنون انتشار عمومى نيافته اند در اين پژوهش براى اولين بار منتشر شده اند و اين اسناد معتبر و دست اول، مكمل ساير منابع و استنادات معتبر موجود، موجب غناى اين پژوهش گشته اند.
جلد اول از اين كتاب به دوره زمانى سال هاى 1344 الى 1354 مشتمل بر وقايع تاسيس ، گسترش تشكيلاتى و تغيير رسمى ايدئولوژى به ماركسيسم است.
جلد دوم سال هاى 1354الى 1364را شامل مى شود كه وقايع پس از تغيير ايدئولوژى و نيز تحولات سازمان در طول انقلاب اسلامى اعم از ايجاد درگيرى ، زمينه سازى حركت هاى مسلحانه و ترورهاى كور يا هدفمند را تشريح مى كند .
جلد سوم نيز مقطع سال هاى 1364 الى 1384 و دربردارنده مسائل سازمان در خارج از كشور و همچنين استقرار در عراق و همكارى با رژيم صدام در دوره جنگ تحميلى و نهايتا موقعيت كنونى اين سازمان پس از سقوط رژيم بعث در عراق را شامل مى شود .
در اين كتاب مجموعه كاملي از اعلاميه ها و نشريات منتشره سازمان در داخل و خارج كشور و نيز انتشارات ساير گروه ها و احزاب مورد بررسى قرار گرفته و مشتمل بر گفتگوهاى اختصاصى با گروهى از اعضاى سابق سازمان و صاحبنظران تاريخ سياسى چند دهه اخير ايران است .
نظر شما