خبرگزاری مهر - گروه استانها: همزمان با فرارسیدن ماه‌های محرم و صفر با برخی از آسیب‌های عزاداری مواجه می‌شویم و نوحه‌هایی در اختیار مردم قرار می‌گیرد که گاهی شرک در آن وجود دارد یا زبان حال‌هایی برای ائمه(ع) توسط برخی از مداحان و سخنرانان بیان می‌شود که زبان حال خودشان یا یک شخص عادی است و سبب شبهه در دین شده و به مرور سبب تحریف دین می‌شود و یا برخی از تریبون‌ها سوء استفاده کرده و به اختلافات جناحی دامن می‌زنند و مسائلی را مطرح می‌کنند که سبب دودستگی و دوقطبی شدن جامعه می‌شود.
برای پاسخ به این سئوال‌ها خبرنگار مهر با حجت الاسلام علی اکبر مؤمنی مؤلف کتاب‌های دینی، استاد حوزه و دانشگاه و رئیس گروه تأمین منابع دفتر تبلیغات اسلامی گفت‌وگو کرده که مشروح آن به این شرح است:
مهر: آسیب‌های عزاداری به چه شکل هستند؟
آسیب‌های عزاداری به دو قسمت محتوایی و شکلی تقسیم می‌شود که بحث محتوایی مصادیقی دارد که تحریف در دین از آن نشأت می‌گیرد و به عنوان مثال در خصوص هدف شهادت اباعبدالله(ع) می‌گویند که «امام حسین(ع) شهید شدند تا گناهان شیعیان بخشیده شود».
این سخن تحریف در محتوای شهادت امام حسین(ع) است و این بحث‌ها از دوران یزید با استفاده از تفکر مسیحیت که برخی از آنان معتقدند حضرت عیسی(س) به صلیب کشیده شد تا گناهان مسیحیان بخشیده شود مطرح شد. در صورتی که امام شهید نشدند تا مجوزی برای گناهان دیگران باشد.
با این حرف اصل هدف امام که نجات انسان‌ها، ترویج ارزش‌ها و زنده ماندن اسلام بود نادیده گرفته می‌شود.
برخی جدایی دین و عزاداری از سیاست را مطرح می‌کنند که تلاش تشیع انگلیسی و لندنی بر این قضیه است و در دین و مراسم مذهبی می‌خواهند به نوعی سکولاریسم باشند.
برخی از تریبون‌ها سوء استفاده کرده به اختلافات دامن می‌زنند و مسائلی را مطرح می‌کنند که سبب دودستگی و دوقطبی شدن جامعه می‌شود، نظر شما در این خصوص چیست؟
عزاداری نمی‌تواند از سیاست جدا باشد اصل قیام امام حسین(ع) سیاسی بود اما نه بدین معنا که وارد بحث‌های جناحی شویم و سیاسی بودن غیر از جناحی بودن است.
سخنرانان و مداحان باید تأکید کنند که ما درس سیاست را از عزاداری امام حسین(ع) می‌گیریم و برخی از انقلاب‌ها حتی در دوران معاصر مانند انقلاب اسلامی ایران متأثر از قیام امام حسین(ع) بود اما از جناحی بودن باید پرهیز کنند زیرا گروه‌های مختلفی در هیئت‌ها و حسینیه‌ها شرکت می‌کنند و با بیان تفکر حزبی در این مجالس برخی از شرکت در عزاداری خودداری می‌کنند که این ظلم به امام حسین(ع) و اسلام است.
در عزاداری‌ها سخنانی از امام حسین(ع) نقل می‌شود که به نظر درست نیست و مغایر با احادیث و روحیات ائمه(س) است و به تدریج سبب تحریف در دین می‌شود، در این خصوص چه اقدامی باید انجام شود؟
بله؛ سخنانی از امام حسین(ع) نقل می‌شود که معروف نیز هست در حالی که صحت ندارد و از منابع قوی استفاده نمی‌شود به عنوان جملاتی هست که مثلا شاعری یک هزار و ۲۰۰ سال پس از شهادت امام حسین(ع) بیان کرده و برای امام حسین(ع) نیست اما به ایشان نسبت می‌دهند.
با مراجعه به سند آن متوجه می‌شویم که گاهی برای ۷۰۰، ۸۰۰ یا هزار سال پس از شهادت امام حسین(ع) بوده و بعدها وارد منابع ما شده و باید توجه شود که از منابع درست و معتبر استفاده شود.
برخی صحبت‌های منتسب به امام حسین(ع) در محافل مطرح می‌شود که هزار سال پس از شهادت ایشان بیان شده است
در بحث تاریخی نیز مطالبی نقل می‌شود که درست نیست و در روضه‌ها و مداحی‌ها نیز بیان می‌شود.
عروسی حضرت قاسم و همچنین حضور خانم‌ها لیلا و شهربانو در کربلا صحت ندارد در حالی که گفته می‌شود و این‌که انگشت امام حسین(ع) را به دلیل غارت انگشتر بریدند در منابع مستند و صحیح وجود ندارد.
می‌گویند امام حسین(ع) حج را ناتمام گذاشتند و به کربلا رفتند که این مطلب نیز صحت ندارد زیرا اگر امام محرم شده بودند می‌خواستند عمره مفرده را به جای آورند زیرا مسلمان برای ماه ذی‌الحجه محرم می‌شوند در حالی که پیش از این تاریخ ایشان از مکه خارج شدند و این‌ها همه مطالب نادرست و آسیب‌های عزاداری است که بیان می‌شود.
مطالب شرک آمیزی توسط برخی مداحان مطرح می‌شود که عده‌ای از جوانان نیز بدون فکر هیجان زده شده و آن را تکرار می‌کنند، نظر شما چیست؟
مطالب شرک آمیزی در برخی مداحی‌ها متداول است و به عنوان مثال نسبت دادن کلمه الله به ائمه(س) از آسیب‌های جدی در بحث محتوا است که باید از آنها پرهیز شود و تمام مطالب گفته شده در دسته آسیب‌های محتوایی است.
آسیب‌های شکلی چه نوع آسیب‌هایی است؟
آسیب‌های شکلی در نوع عزاداری و ظهور و بروز خارجی آن صورت می‌گیرد، مواردی مانند قمه زنی که افراد با این اقدام به خود آسیب می‌رسانند در اسلام و فتوای فقها داریم که انسان نباید به خود آسیب برساند اما تشیع انگلیسی در حال ترویج قمه زنی است.
تاریخ گواه این است که هیچ‌گاه قمه زنی در مجالس و عزاداری‌های اهل بیت(س) نبوده و یا تأییدیه‌ای از زبان آنان برای این امر بیان نشده و این اقدام کار دشمن است و آنان با این اقدامات خوشحال می‌شود.
سال ۱۳۲۴ ه. ش سفارت انگلستان ۱۵ هزار قمه را خریداری و میان هیئت‌های عزاداری پخش کرد و گفتند شما با این قمه‌ها خود را بزنید و با ما کاری نداشته باشید.
کسانی که از این مسائل دفاع می‌کنند سلاح‌هایشان را بردارند و برای دفاع حرم حضرت زینب(س) بروند چرا به این شکل خودزنی می‌کنند که باعث وهن به اسلام می‌شود؟
بحث دیگر در آسیب‌های شکلی سخنران شدن مداحان است؛ وظیفه مداح سخنرانی نیست زیرا تخصصی در تاریخ اسلام، قرآن و روایات ندارد هر کس باید وظیفه خود را انجام دهد.
گاهی مطالبی با آهنگ‌های متناسب با مجالس لهو و لعب خوانده می‌شود که به طور قطع این اقدامات نادرست استمداح نباید به جای روحانی و سخنران متخصص صحبت کند که مطالب با سند نادرست یا ضعیف بیان شود به عنوان مثال مطالبی راجع به مسئله عاشورا مرتب بیان می‌شود که درست نیست.
در برخی از مراسم‌ها سخنران دعوت نمی‌کنند و مداح، مداحی و سخنرانی را به عهده می‌گیرد که مشکل ساز می‌شود.
گاهی نیز مطالبی با آهنگ‌های متناسب با مجالس لهو و لعب خوانده می‌شود که به طور قطع این اقدامات نادرست است.
این‌که عده‌ای در عزاداری‌ها خود را سگ می‌خوانند و در فضای مجازی از حسن این کار احادیثی در خصوص با وفایی سگ می‌آورند را چگونه می‌بینید؟
استفاده از آلاتی مانند قلاده که در برخی از مراسم‌های عزاداری افرادی آن را به گردن می‌اندازند فیلم تهیه می‌کنند و در فضای مجازی نشر می‌دهند در صورتی که امام حسین(ع) شهید شدند تا به ما عزت و ارزش دهند نه این که با این قبیل اقدامات خود را تحقیر کنیم.
اهل بیت(ع) از ما نخواستند که خود را تشبیه به سگ یا حیوانات کنیم، سگ یک موجود خوب و باوفا است اما در عین حال نجس هم هست و کسی نباید خود را به آن تشبیه کند.
اهل بیت(ع) از ما می‌خواهند تا یار، پیرو و مطیع آنان باشیم و مراتب انسانیت را طی کنیم نه این که حیوان شویم.
مسئله دیگر اختلاف و تفرقه است که گاهی اوقات دیده می‌شود که برخی از مراسم عزاداری به عنوان ابزار اختلاف استفاده می‌کنند و به بزرگان اهل تسنن و یا به نماز آنان توهین می‌کنند و یا حتی در میان شیعیان اختلاف ایجاد می‌کنند.
آیا نباید نهادی بر مداحان و سخنرانان نظارت داشته باشد تا منابر کارساز و مفیدتر باشد؟
این مسئله مهمی است که باید تشکل‌هایی باشند که بر مراسم‌های عزاداری، سخنرانان، مداحان و اعمال و گفتار آنان نظارت و ساماندهی داشته باشند و آموزش ببینند تا از منابع معتبر و قوی استفاده کنند و با برپایی آزمون‌هایی تأیید و توجیه شوند و مجوز بگیرند و وارد حیطه کاری دیگران نشوند تا آسیب‌ها کمتر شود.
ساماندهی، اطلاع‌رسانی و معرفی منابع معتبر از اقدامات ضروری برای کاهش آسیب‌های عزاداری است
ما هر سال داریم می‌گوییم که شهید مطهری در کتاب‌هایش چه توصیه‌هایی دارد اما باز می‌بینیم که مداحی‌های نامعتبر دوباره تکرار و روضه‌های مشکل‌دار خوانده می‌شود.
این مطالب باید بیان شود و رسانه‌ها به صورت دقیق و تخصصی با کارشناسان وارد جزئیات شوند و اطلاع‌رسانی کنند که چه کتاب‌هایی مناسب است و تا بحث‌هایی که در تاریخ اتفاق نیفتاده مطرح نشود.
ساماندهی، اطلاع‌رسانی و معرفی منابع معتبر از اقدامات ضروری برای کاهش آسیب‌های عزاداری است.
برخی زبان حال می‌خوانند به عنوان مثال از قول حضرت زینب(س) می‌گویند ای کاش من مرده بودم و تو را نمی‌دیدم در صورتی که حضرت پس از آن می‌فرمایند من جز زیبایی ندیدم و مطالبی بیان می‌شود که مردم به مرور جزء دین می‌پندارند، آیا خواندن زبان حال مجاز است؟
بایستی در خصوص بیان زبان حال از قول بزرگان احتیاط کرد؛ زبان حال باید در واقع نشان دهنده حال امام یا آن شخصیت باشد نباید مطالب سست، ضعیف و بی‌ارزش را از زبان امام مطرح کنیم.
زبان حال به این معنا است که در کتاب نیست اما حال امام گویای همان مطلب بوده باید منطقی و عقلانی باشد و دقت شود که باعث وهن به اسلام و توهین نباشد.
آنچه از زبان حضرت زینب(س) مطرح می‌شود در تاریخ باید اتفاق افتاده باشد زبان حال حضرت با آن شخصیت والا با یک خانم عادی که برادر از دست داده یا مصیبت زده است متفاوت است.
حضرت زینب کبری دارای علم، دانش و تربیت بالا و بزرگ شده در دامان حضرت زهرا(س) و امام علی(ع) و در کنار دو امام بزرگوار است زبان حال نیز باید متناسب با چنین شخصیتی باشد نه یک فرد معمولی.
نظر شما