به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی برنامه «دست خط»، مصطفی کواکبیان نماینده اصلاح طلب مجلس شورای اسلامی پنج‌شنبه شب میهمان برنامه تلویزیونی «دست خط» شد.
متن کامل گفتگوی این برنامه به شرح زیر است؛
مهمان این برنامه ما بسیار خوش‌مشرب، اهل شعر و شاعری، آدم بسیار سیاسی و پرسروصدا اما دوست‌داشتنی است. از این سمنانی‌های اصیل که نسبت به شهر خود عرق دارد. در خدمت آقای دکتر مصطفی کواکبیان، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، هستیم. شما گفتید یکی از افتخاراتتان این است که کارگرزاده هستید. برادر شهید بودن و اهل جبهه و جنگ بودن را جزو افتخارات خود حساب کردید. این کارگرزاده الان که نماینده مجلس است با کارگرها نشست و برخاست دارد؟ خبر از حالشان دارد؟
کواکبیان: در گذشته‌های دور یک کارخانه نساجی در سمنان داشتیم و پدر بنده کارگر آن کارخانه ریسمان‌ریسی و نساجی سمنان بود. این را به این جهت عرض کردم که در یک خانواده مرفه و بی‌درد و بی‌مشکل بزرگ نشدیم.
الان که با مردم حشر و نشر دارید و خودتان هم از یک خانواده ضعیف بلند شدید، فکر میکنید مهم‌ترین مشکل مردم چیست؟
کواکبیان: بعد از افتتاح مجلس در محل روزنامه دفتری افتتاح کردیم که به عنوان دفتر ارتباطات مردمی است. متوسط روزانه ۳۰-۲۰ مشتری هم مراجعه می‌کنند. باور بفرمایید ۸۵ درصد اینها از ما شغل می‌خواهند، من فکر میکنم خود این گویای مشکل اصلی جامعه است.
افرادی نیست که زیر دیپلم باشند. افرادی که لیسانس، فوق لیسانس و فارغ التحصیلان بیکار هستند. این یکی از دردهایی است که باید به طور جدی پیگیر باشیم.
۷ اردیبهشت امسال در دور دوم انتخابات به اهواز رفته بودید و با صراحت خاصی گفتید مجلسی می‌سازیم که از فساد هیچ خبری نباشد. ۴ ماه گذشته است و این حرف شما یک پشتوانه ذهنی و فکری داشت، کار جدیدی را در مجلس شروع میکنید؟
کواکبیان: بله، ما یک فراکسیون شفاف‌سازی راه انداختیم.
این در مجلس‌های دوره قبل بوده است؟
کواکبیان: خیر، البته بوده است اما مبارزه با مفاسد اقتصادی بود و تحت عنوان فراکسیون شفاف‌سازی نبود. تا الان هم با مسئولین دستگاه‌های نظارتی همانند دیوان محاسبات، سازمان بازرسی ملاقات‌ها و مکاتباتی داشتیم و پیگیر ماجرا هستیم. البته ابتدای مجلس که وارد شدیم با بحث فیش‌های نجومی مواجه شدیم که مشکل عجیبی بود.
گفتید حقوق های نامتعارف ظلم و خندیدن به مردم است.
کواکبیان: بله. واقعاً همین است. من اخیراً یک جایی گفتم که به رئیس محترم مجلس گفته بودم که دستگاه نظارتی خواب بودند ولی ایشان توجیه می‌کردند که نه مشغول فعالیت و کار بودند. بعد از این که گزارش کمیسیون اصل ۹۰ مجلس در مجلس قرائت شد، گزارش دیوان محاسبات هم قرائت شد، لذا من گفتم من اشتباه کردم و اینها خواب نبودند بلکه کاملاً بیهوش بودند.
دستگاه‌ها توجیه هم می‌کنند من در جایی گفتم بر فرض که مقررات هم باشد انصاف کجا رفته است؟ البته بگویند عدد هم خیلی کم است کلا مثلا ۴ دهم درصد مدیران
من کار و اقدامات دستگاه های نظارتی را زیرسوال نمی‌برم، قطعا محترم است. ولی گزارش دیوان محاسبات شما را اغنا کرد که تنها ۴ دهم درصد این مسئله را داشتند؟
کواکبیان: بله ولی بحث این است که بالاخره اینها بعد از اینکه ماجرا از سایت ها شروع شد تازه جدی شدند. شاید در سال‌های قبل بررسی‌هایی انجام می‌دادند اما به این دقت و جدیت نبودند.
بعد هم گفتند اکثراً قانونی بوده است. هم سر این ماجرا و هم سر ماجرای املاک.
کواکبیان: بله. این هم یک ماجرایی است که در این چند ماه مطرح شد. دوستان از لحاظ تعداد مدیران همان ۴ دهم درصد می‌شود چون مجموعه مدیران کشور را محاسبه می کنند و می‌بینند این تعداد به یک درصد هم نمی‌رسد اما بحث این است که افکار عمومی خیلی کمتر از این را هم نمی‌تواند هضم کند. می گویند چه مبنایی دارد، حقوق‌هایی را که می گوییم همه بالای ۲۰ میلیون بوده، یعنی بین ۱۰و ۲۰ میلیون هم ما ممکن است خیلی حقوق ها را داشته باشیم این درصد را توجه داشته باشید. ۴ دهم درصد مدیران حقوق بالای ۲۰ میلیون دریافت می‌کردند.
یعنی ممکن است افرادی باشند که ۱۹ میلیون حقوق بگیرند؟
کواکبیان: بله. آمار این گونه گزارش شده است. برخی دستگاه‌ها همانند پزشکان در وزارت بهداشت این آمار بیشتر جلوه کرده است. در برخی از دستگاه‌ها بیشتر و در برخی دستگاه ها کمتر بوده است. برخی مواقع هم ظاهر قانونی دارد. همان مسئله‌ای که درباره صندوق توسعه ملی است که قانوناً این اختیار به آنها داده شده بوده ولی من می‌گویم مثلاً در دانشگاه‌ها هیئت امنا اختیار دارد که هر مقداری برای رئیس دانشگاه حقوق تعیین کند و حتی برای اساتید هم چنین است ولی این هیئت هیچ‌گاه حقوق رئیس را ۱۰۰ میلیون تعیین کرده است؟
این مسئله تنها برای این دولت نیست. پول اولیه که از ۲۷ میلیون در ۸-۷ سال قبل شروع شد، همان هم زیاد بود. سال به سال درصدی بالا بردند تا ۵۶ میلیون برسد.
شما می گویید عزم خود را جزم کردید که فساد در این دوره نباشد و فراکسیون تشگیل شد. بعد از این حقوق‌های نجومی اتفاقی رخ داد و یکی از نمایندگان نطقی در دفاع از یکی از کسانی که در لیست حقوق‌های نجومی بودند، انجام داد و گفتند سر سفره انقلاب بودند و سهم خود را برداشته است.
کواکبیان: این جمله را خدایی بیان نکردند ولی صحبت خوبی نکردند و من این را به خود ایشان هم گفتم.
من به جناح‌ها کاری ندارم ولی حداقل باید چند نفری اعتراض می‌کردند.
کواکبیان: من خودم بعد از نطق به ایشان گفتم. موضوع بحث چیز دیگری بود و وزیر ارتباطات آمده بود و درباره فضای مجازی و سایت ها صحبت می‌کردند. ایشان می‌خواستند درباره این موضوع صحبت کنند که تمام نطق وی متمرکز روی این بحث شد و این خوب نبود
به شما چه گفتند؟
کواکبیان: بالاخره باید بپذیریم که تجربه هم نداشتند. تازه وارد مجلس شدند و او تقصیری هم نداشت، خواستند بگویند که این سایت‌هاغیراخلاقی می‌نویسند، رئیس جلسه هم چند باری تذکر دادند. بعد این جمله اصلاح شد. این که "ما بیشتر از این سهم‌مان بوده است" را واقعاً ایشان نگفته بود. باید اخلاقی برخورد شود ولی نطق ایشان هم خوب نبود.
به عنوان نماینده مردم تهران، چیزی درباره املاک نجومی انجام دادید؟
کواکبیان: بله، در این زمینه هم به مردم شریف تهران و ملت ایران می‌گویم که حدود ۱۵-۱۴ نفر هستیم که تحقیق و تفحص از شهرداری تهران را امضا کردیم. بالاخره با دوستان شهرداری کینه شخصی نداریم و این مسئله از سوی مردم باید بررسی و شفاف‌سازی شود.
در این زمینه هیئت تحقیق و تفحص تشکیل دادیم البته باید این کمیسیون عمران برود و تصویب شود و بعد وارد صحن علنی مجلس شود.
پیشنهاد دادید؟
کواکبیان: بله، الان در کمیسیون عمران است و وقتی تصویب شد وارد صحن علنی می‌آید. همین‌طور که درباره صندوق ذخیره فرهنگیان انجام دادیم که تحقیق و تفحص انجام گیرد.
من به یاد دارم این را از مجلس هشتم پیگیر بودید.
کواکبیان: بله. همین آقای حاجی بابائی وزیر بودند. دوستانی هم ناراحت شدند و من گفتم شفاف‌سازی کار بدی نیست. خیلی جدی گرفته نشد و الان خوشبختانه مجلس تصویب کرد و باید بررسی شود. به قول شما ما کاری به جناح‌ها نداریم، بحث دولت‌ها نیست و بحث ساختاری است که وجود دارد.
من جمله‌ای در مجلس داشتم که تا فساد کفن نشود این وطن وطن نشود. واقعا به این معتقد هستم. اگر فساد سیستماتیک شود و ساختاری شود قطعی بدانید که پایه های نظام شل می شود.
چند وقت پیش آقای توکلی جای شما نشسته بودند و می‌گفتند باید بگویم که سیستماتیک شده است.
کواکبیان: خدا کند این مسئله حل شود.
ترکیب مجلس الان چگونه است؟
کواکبیان: بازهم من یک جمله دارم، توهین هم نخواستم به کسی شود، من اعتراف میکنم که اشتباه محاسباتی داشتیم. ما فکر می‌کردیم حداقل آن ۱۵۶ فرمی که برای ما امضا کردند همه در فراکسیون ما هستند ولی من می‌گویم ۵۰-۴۰ نفر دیگر سلام ما را علیک نمی‌گویند. در مجلس آمدند اما به هر دلیلی در فراکسیون حاضر نشدند.
البته ممکن است در آینده اتفاقات دیگری رخ دهد. فعلاً ما حدود ۱۲۰ نفر فراکسیون امید هستیم. حدود ۹۰ نفر فراکسیون اصولگرا به معنای اخص هستیم. حدود ۸۰-۷۰ نفر هم می گویند مستقل هستیم ولی هیچ‌گاه در مجلس فراکسیون مستقلین نداشتیم.
عموم این ها هم می‌گویند با آن دوستان اصولگرایان فراکسیون ولایت را تشکیل دادیم. اگر این گونه بگوییم اکثریت با آن جریان است ولی اگر مستقلین را در نظر نگیریم ما اکثریت هستیم اما رای مستقلین تاثیرگذار است.
می‌خواستید رئیس مجلس اصلاح طلب شود، اما نشد؟
کواکبیان: اشتباه محاسباتی داشتیم و گمان می‌کردیم کسانی که به لیست ما آمدند حتماً پایبند هستند ولی مشکل کشور ما این است که حزب به معنای واقعی جا نیفتاده است. اگر تحزب شکل گیرد به فرد کار نداریم و آن حزب آبرویش می‌رود ۴ سال دیگر می خواهد رای بگیرد. لذا حزب می‌آید لیستی را معرفی می‌کند حتماً باید این لیست تابع آن فراکسیون و حزب و آن جریان سیاسی باشد.
آقای عارف حالشان چطور است؟ شنیدم مقداری دلخور و ناراحت هستند.
کواکبیان: درباره این مسئله از خودشان بپرسید.
ما چند باری دعوت کردیم و خیلی هم دوست داریم به برنامه ما بیایند اما نیامدند.
کواکبیان: من فکر نمی‌کنم دلخوری باشد و اگر دلخوری باشد از همین نوعی است که بنده می گویم والا دلخوری خاصی وجود ندارد.
ایشان آدم بزرگواری هستند و اصلاً دنبال این چیزها نیستند اما گفته می‌شود. به خاطر قضایایی که در انتخابات ریاست جمهوری و بعد مجلس بود. اخیراً سیاست های کلی انتخابات را حضرت آقا ابلاغ کردند. سیاست‌های مهمی بودند ، ۱۸ بندی که به نظرم بهانه از دست تمام جناح ها خارج است. همه موارد مشخص است و مجلس، دولت و شورای نگهبان باید بنشینند و بنویسند تا دم انتخابات نباید دعوای این را داشته باشیم که این میزان ردصلاحیت شد و ....
شما عضو کمیسیون امنیت ملی هم هستید. برنامه ای دارید که چیز قوی بنویسید، زیرا تاکید شده است قوی باشد
کواکبیان: این سیاست‌ها البته چند سال است که مطرح شده است که به مجلس بیاید. طول کشید.
امیدواریم که این طول کشیدن پخته اش کرده باشد.
کواکبیان: مجمع تاکید داشت دقیق‌تر باشد و بعد هم مقام معظم رهبری. به نظر من سیاست های ۱۰۰ درصد قرص و محکم است به شرطی که ما تفاسیری نکنیم که خلاف نظر خود رهبری باشد. زیرا همین الان هم که مطرح شده است خیلی تفاسیر از آن می‌آید.
باید هم دولت و هم مجلس و شورا بنشینند تا قانون شود.
کواکبیان: باید قانون شود. قانون هم شفاف شود، متریک شود. از لحاظ تفسیری هم مو لای درزش نرود که یکی یک تفسیر داشته باشد و دیگری تفسیردیگر. من واقعا معتقدم که خیلی از مباحثی که مقام معظم رهبری فرمودند با توجه به تجارب ۳۸-۳۷ ساله انتخابات است. خیلی موراد را دیدند. من معتقدم که از مجموع حوادث این مدت آسیب‌شناسی کردند.
حتی این نکته مثلاً نماینده‌ای که به مجلس آمد باید سازوکاری در نظر گرفته شود که اگر این نماینده به فساد اخلاقی و اقتصادی و سیاسی و ... رسید باید نظارت شود. رهبری به خود نمایندگان اجازه دادند هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان دهند اما این به نظر من محکم‌تر باید عمل شود و شوخی‌بردار نباشد.
بند دخالت نکردن ارگان های مختلف واقعاً مهم است.
کواکبیان: فرمودند نیروهای مسلح و قوای سه گانه را تاکید داشتند در این جناح‌بندی سیاسی نباشند. هیچ کسی نمی گوید سیاسی نباشند بلکه در جناح‌بندی‌های سیاسی نباشند.
قبول کنید این ریل‌گذاری که شما میکنید خیلی مهم است. به نظر من مهم‌ترین کارهای مجلس دهم همین ریل‌گذاری است.
کواکبیان: وزارت کشور لایحه جامع انتخابات را قبل از ابلاغ این سیاست‌ها به صورت پیش‌نویس به دولت برده است. هنوز در دولت بحث نشده است. نظرم این است که این سیاست ها ابتدا باید در خود کمیسیون سیاسی دولت پخت و پز شود و بعد در صحن علنی دولت و بعد به مجلس بیاید. این کار باید زودتر انجام شود.
به ۹۶ می‌رسد؟
کواکبیان: به این انتخابات شاید نرسد ولی ساختار اساسی پیدا می‌کند که قطعاً در سال ۹۸ بر مبنای این سیاست‌های کلی می توانیم قسم بخوریم که آسیب‌شناسی اصلی انجام شده است. نکات زیادی در این بحث وجود دارد.
موضوع استعفای آقای جنتی مطرح شد گفتند با شما برای ارشاد صحبت شده است.
کواکبیان: والله من از سایت‌ها خواندم و با من صحبتی نشده است و حتی من به مزاح به نمایندگان گفتم که احتمالاً نقشه کشیدید من را از مجلس بیرون کنید. ما فعلا در مجلس هستیم.
اخوی شهید شدند و شما با حاج خانم اخوی وصلت کردید.
کواکبیان: ایشان عقد کرده بودند و عروسی نکرده بودند. در آن فاصله اخوی به جبهه رفتند و شهید شدند.
در کدام عملیات بود؟
کواکبیان: عملیات خاصی نبود و ابتدای جنگ بود. البته من زودتر از ایشان به جبهه رفته بودم.
از شما کوچک‌تر بود؟
کواکبیان: ۴ سال از من بزرگ‌تر بودند. ۳۱ شهریور سال ۵۹ جنگ شروع شد و من ۱۷ مهر به جبهه رفتم. البته من دانش‌آموز سال آخر دبیرستان در آن زمان بودم. یک هفته بعد اخوی که در ساری بودند گفتند چرا برادر کوچک‌تر به جبهه برود و من نروم. در کار جوشکاری و کار آزاد بودند. از همان جا اعزام شدند و در بهمن‌شیر یک گروه عراقی کمین کرده بودند و ایشان در آنجا شهید شدند.
حاج خانم با این که شما شرط کردید، جبهه را می‌روید.
کواکبیان: من دانشگاه امام صادق هم رفتم، تقریباً دو ماه از سال را جبهه بودم. من به صورت رزمی-تبلیغی می‌رفتم. حتی گاهی در جبهه معمم می‌شدم.
چون حوزوی هم می‌خواندید.
کواکبیان: بله. بالاخره خیلی از مسئولین دانشگاه اعتقاد داشتند وظیفه اصلی ما درس خواندن است. تاکید هم بر این داشتند. ما هم فکر می‌کردیم جبهه رفتن هم یک وظیفه است.
حاج خانم با این که اخوی شهید شده بودند و احتمال شهادت شما بود نگران نبودند؟
کواکبیان: چون دست خط از ایشان گرفتید من جا دارد تقدیر ویژه از ایشان داشته باشم. من هیچی نیستم و هیچ موفقیتی ندارم ولی حقیقتا از سال ۶۱ که ازدواج کردم و الان ۳۴ سال است، من مدیون فداکاری‌های ایشان هستم و در همه صحنه‌ها همراهی کرده است و واقعا من موفقیت خود را مدیون ایشان هستم.
برادر ایشان هم شهید شدند؟
کواکبیان: بله. البته ایشان در شلمچه و کربلای ۵ شهید شده است.
خودتان در فتح‌المبین مجروح شدید؟
کواکبیان: نوروز سال ۶۰ بود که عملیات فتح‌المبین شکل گرفت و من هم بیشتر نقش بیسیم‌چی داشتم. عملیات خوبی بود. ما خیلی هم متوجه نشدیم و مجروح شدم و دیدم در بیمارستان اصفهان هستم.
هم‌رزمان افراد خاصی بودند؟
کواکبیان: فرمانده من الان فرمانده ارشد سپاه استان سمنان است. آقای سید تقی شاه‌چراغی که فرزند نماینده ولی فقیه سمنان هستند. خیلی‌ها شهید شدند.
اگر الان اذن می‌دادند مدافع حرم می‌شدید؟
کواکبیان: من معتقدم کسانی که گاهی ایراد می‌گیرند و می گویند به سوریه چه کار دارید، اینها عمق گرفتاری‌هایی که داعش برای جهان اسلام به خصوص جمهوری اسلامی ایجاد می‌کند را توجه ندارند. اگر در حلب هم بجنگیم یک بخشی دفاع از حرم حضرت زینب (س) است. بخشی برای خودمان است. اگر آنها را در آنجا زمین‌گیر نکنیم همین کوچه و پس‌کوچه‌های ما داعشی‌ها می‌آیند.
رابطه با حاج خانم و خانواده چطور است؟ چه اندازه برایشان وقت می‌گذارید؟
کواکبیان: من نمی‌توانم صداقت نداشته باشم. آن طور که باید حق خانواده را ادا نکردم. مدعی این مسئله نیستم.
آخرین بار چه زمانی به سینما رفتید؟
کواکبیان: در جشنواره دهه فجر بود که یک بار رفتیم و فیلم زیبایی هم بود.
تهیه‌کنندگی سینما هم کردید؟
کواکبیان: ما موسسه‌ای داریم. موسسه فرهنگی –هنری است و مدیر مسئولش من هستم. این موسسه دارد سریالی می‌سازد.
سریال است؟
کواکبیان: چند قسمت هست. بیرون نیامده است. عنوان "خانم اصلاح‌طلب و آقای اصولگرا" این است.
این را سیاسی کردید. چه زمانی بیرون می‌آید؟
کواکبیان: در حال تولید است.
خود بازی کردید؟
کواکبیان: خیر. به من گفتند و من هم گفتم ما همه کار کرده بودیم الا این کار مانده بود. چون نقش حزب هم برجسته می‌شود گفتند در نقش دبیر کل حزب بازی کنید و من قبول نکردم.
در کارهای خانه کمک نمی‌کنید؟
کواکبیان: دوست دارم اما وقت ندارم.
تخم مرغ بلد هستید بپزید همسرتان می گویند بلد نیستند.
کواکبیان: من تست نکردم. گاهی اتفاق افتاده است دور از خانه چند روزی باشم و همان دوران جبهه بود و کمی تجربه داریم ولی نه به اندازه خانم باشد.
بحث سیاسی هم در خانه می‌شود؟
کواکبیان: اگر پیش آید بله.
اختلاف نظر با شما ندارند؟
کواکبیان: خیر. گاهی مباحث رادیکال‌تر از من بحث می‌کنند. مثلا می‌گویند شما محافظه کار شدید وقتی به مجلس رفتید باید تندتر باشید. در کل مخالفتی وجود ندارد.
اهل شعر و شاعری هستید.
کواکبیان: من در ادبیات سمنان مقداری کار کردم.
هر نطقی دارید دو سه بیت می‌گویید.
کواکبیان: من از جای دیگر می‌گیرم. طبع شعر را دوست دارم. من بیشتر شعر سمنانی کار کردم.
دو بیت شعر سمنانی برای ما بگویید.
کواکبیان: دمادم کربله ورپی ندامه، ندایی که حسین سربدامه، تپی به یاریش پی را و وی کا، هنه اون قافله زنگون صدا میه، الهی جان فدای اون شهیدی، کو عاشورا بدل کردش به ای دی، ببردش قربونی، هر چه کو دردش، بشا تا ورونه ظلم یزدی، بشا تا بریره خوش‌دون سری پی، وچون هم اصغر و هم اکبری پی.
می‌گوید امام حسین (ع) شخصیتی بود که همه را به یاری خواسته و هنوز آن نوای زنگوله های کاروان به گوش می‌رسد و ما باید توجه کنیم که امام حسین (ع) هر چه داشت برای قربانی برد و عاشورا را به یک عیدی تبدیل کرد. زمینه‌ساز تحولات بعدی شد. سر خود را قربانی کرد تا ظلم یزید را از بین ببرد. سر خود را از دست داد. همه بچه‌های خود هم اصغر و هم اکبر را از دست داد.
زیبا بود. برای حاج خانم هم شعر گفتید؟
کواکبیان: من بیشتر در ابیات سمنانی تخصص دارم.
نمی‌خواهم شعر را بخوانید یا بگویید چه نوشتید، می‌گویم این کار را انجام دادید؟
کواکبیان: بله، چند موردی بوده است.
شما قبل از انقلاب سه بار بازداشت شدید. به اندازه‌ای هم بچه بودید که به دادگاه اطفال بردند. چند سال بودید؟
کواکبیان: من حدود ۱۴ سال داشتم. ما مسجدی در محله خود داشتیم که بعدها خودمان اسمش را جهادیه گذاشتیم. یعنی مرکز مبارزات سمنان آنجا بود. مرحوم حاج آقا ادب بود که طلبه جوانی از قم بود و ما دوروبر ایشان را گرفتیم. بیشتر از ایشان خط می‌گرفتیم.
من مسئول گرفتن پیام‌های امام (ره) از تهران به سمنان بودم،بعد دستگاهی داشتیم که قدیمی بود و تایپ می‌کردیم و تکثیر می‌کردیم ذستی. شهربانی سمنان فهمیده بود کار ما است و پدر ما هم متصدی مسجد جهادیه بود. این مسجد از موقوفات
آبا و اجدادی ما بود. ما را سه بار دستگیر کردند که مجموعا ۵ روز نشده است. آخرین بار برای این بحث‌ها جدی شده بود و گفته بودند به دلیل کم بودن سن پرونده مختوم است.
شانس آوردید. حزب جمهوری اسلامی هم رفتید. آن زمان نماینده این حزب در سمنان چه کسی بود؟
کواکبیان: حاج آقا ادبی که گفتم مسئول این حزب بود. بعدا یک حاج آقا عبددوست بود. بعدا یک حاج آقا نعیم آبادی که الان امام جمعه بودند. دبیر استان بودند و من هم در طول این دوره قائم مقام بودم.
به شدت شهید بهشتی را دوست داشتید و از سمنان با مردم به جماران می‌روید. شعار می‌دهید خمینی بت شکن بت جدید را بشکن. منظور بنی‌صدر بود. امام (ره) عکس‌العملی نداشتند؟
کواکبیان: بله،این هم خاطره جالبی است. بنده چون مسئولیت حزبی داشتیم از همان جا حدود ده اتوبوس مردم سمنان را برای زیارت حضرت امام (ره) به جماران آوردیم. با بلندگوها این شعار را به مردم در اتوبوس یاد دادم. وقتی وارد جماران شدیم حضرت امام (ره) داشتند دست تکان می‌دادند. یک عده قبل از ما رفته بودند و شعار روح منی خمینی و بت‌شکنی خمینی را سرمی‌دادند.
ما که وارد شدیم یکصدا این شعار را عوض کردیم. خمینی بت‌شکن بت جدید را بشکن. حضرت امام (ره) یک دستی داشتند تفقد می‌کردند. وقتی این این شعار را گفتیم ایشان دو دست خود را بالا آوردند و لبخندی هم بر لبانشان نشست. احساس کردیم این شعار گرفته است و همان روز ساعت ۲ وقتی رادیو اخبار را پخش کرد با این شعار بود.
من چند باری از سوی دانشگاه امام صادق (ع) خصوصی خدمت امام (ره) رسیده بودم اما بیشتر ملاقات های ما عمومی بود. بعد از ملاقات عمومی بیرون آمدیم، شهید سید عبدالکریم هاشمی نژاد ملاقات خصوصی با امام (ره) داشت که از اتاق بیرون آمدند و ما جلوی ایشان را گرفتیم و نظر امام را از طریق ایشان جویا شدیم. ایشان گفتند آقایی از علما آمده بود و از بنی‌صدر حمایت می‌کرد و بعد امام خطاب کردند که چه می گویید مگر ندیدید مردم سمنان امروز چه شعاری دادند؟ من فهمیدم خیلی تاثیر گذاشته است. امام اعتنا به افکار عمومی داشتند. تیزهوشی داشتند که خیلی راحت افکار عمومی را متوجه می‌شدند.
آخرین باری که به مناطق محروم رفتید چه زمانی بود؟
کواکبیان: من معتقدم که تهران ما یک پوست رویی و یک زیر پوست دارد. ما چهار فرمانداری غیر از فرمانداری تهران داریم. اسلام‌شهر، شهر ری، شمیرانات و پردیس است. در خود این شهرها فکر می‌کنیم چون در حول تهران هستند وضعیت خوب است. چنین نیست. ما در خود تهران مناطقی داریم که در محرومیت به سر می‌برند.
پس جدیدا رفتید؟
کواکبیان: بله. حتی در خود تهران به عنوان مسئول کمیسیون حقوقی و سیاسی و امنیتی مجمع تهران، به اتفاق نیروی انتظامی رفتیم و دیدیم. دوستان افاغنه زیاد هستند و عمده محرومیت‌هایی که در این مناطق داریم از همین جاها نشات می‌گیرد که ایشان هستند.
بعد از ۳۸-۳۷ سال باید از این مناطق داشته باشیم؟
کواکبیان: قطعا نباید داشته باشیم. باید یک کار جدی شود.
این فاصله طبقاتی از کجا شروع شد؟
کواکبیان: نه این که اصلا اوایل انقلاب نبود. اصلا مدعی بودیم که شکاف‌های طبقاتی را انقلاب اسلامی به دلیل ذات عدالت‌خواهی خود حل می‌کند ولی من صادقانه بگویم که هنوز برای دستیابی به قله‌های عدالت فاصله زیادی داریم.
شما به این کار خیر ما چه کمکی میکنید؟
کواکبیان: نمی‌دانم. در حد بضاعت کمک میکنم. ما در حد یک میلیون تومان کمک خواهیم کرد.
تشکر. آقای کواکبیان دولت آقای روحانی را در این تقریبا ۴ سال چطور دیدید؟
کواکبیان: یک زمانی از دولت مطلوب و ۱۰۰ درصد ایده‌آل نام می‌بریم و من چنین ادعایی ندارم. یک زمانی مقایسه می‌کنیم. من فکر می کنم در مجموع نظر مثبتی دارم و حداقل در بحث اقتصادی من نمی گویم شاهکار زیادی انجام دادند. مخصوصا در بحث ایجاد اشتغال چنین نمی‌گویم. اما در ثبات قیمت‌ها و ثبات اقتصادی و ثبات نرخ تورم و وضعیت قدرت خرید مردم توفیقاتی بوده است.
در سال ۵۸ مسئول ستاد انتخابات آقای روحانی در سمنان بودید.
کواکبیان: بله. در رابطه با حزب بود. چون مسئولیت حزبی داشتیم. ایشان هم کاندیدای حزب جمهوری اسلامی بودند.
ایشان همان آقای روحانی هستند یا تغییر کردند؟
کواکبیان: به هر حال در این که یک شخصیت انقلابی بود و تلاش می‌کرد مباحث را با خردورزی و عقلانیت پیش ببرد تغییری ایجاد نشده است.
به مجلس آمدید گفتید دولت هم نیاز به خانه‌تکانی دارد. گفتید ۵-۴ وزیر باید عوض شود. هنوز هم این نظر را دارید؟
کواکبیان: بله. این عقیده را دارم.
در این ۷ ماه کاری نمی‌توان کرد. فایده‌ای ندارد.
کواکبیان: همان زمان هم معتقد نبودم که از طریق استیضاح و برکناری این اقدام را انجام دهیم. خود دولت تغییر دهد.
خود دولت هم تغییر دهد الان هزینه دارد.
کواکبیان: اگر فرد قابلی باشد که بتواند تحولات جدی‌تری در همین مدت ایجاد کند چه اشکالی دارد؟
در چه حوزه‌هایی بیشتر مدنظر شما است؟
کواکبیان: نمی‌خواهم باعث کدورت شوم چون با این دوستان داریم کار می‌کنیم. عمدتا در بخش های اقتصادی معتقد هستم باید تغییراتی ایجاد شود.
این همه از اقتصاد تعریف کردید.
کواکبیان: من می‌خواهم بگویم در مقایسه. در زیرساخت‌ها مشکل جدی داریم. در ثبات نسبی قیمت‌ها و مهار تورم توفیقاتی بوده است.
برجام توانسته توقعات را برآورده کند؟
کواکبیان: نباید از ابتدا سطح توقعات را تا این اندازه بالا می‌بردیم.
چه کسی بالا برد؟
کواکبیان: نمی دانم. شاید رسانه‌ها سبب شدند.
مگر می شود ندانید، شما یک فرد سیاسی هستید، چند درصد رسانه‌ها و چند درصد خود آقایان و چند درصد دیگران موثر بودند.
کواکبیان: من هیچ گاه نگفتم برجام فتح‌الفتوح بود. چنین اعتقادی نداشتم. همیشه می گویم اگر برجام نبود چه می‌شد؟ آن سوی قصه را می‌گویم. به نظر من برجام دستاوردهای مثبتی داشته است ولی نه به این مفهوم که با این برجام همه مشکلات حل خواهد شد.
با این بدعهدی‌ها باید چه کرد؟
کواکبیان: دو گزارشِ سه ماهِ بعد از برجام وزارت خارجه به کمیسیون امنیت ملی ارائه کرده است. در یکی از قسمت‌های این گزارش عهدشکنی‌ها و پیمان‌شکنی‌هایی که امریکا داشت را فهرست کردیم. در زمینه‌های مختلف بوده است و خود وزارت خارجه هم بر این باور هست. اشکال برخی از دوستان این است که به جای این که یقه امریکایی‌ها را بگیریم یقه خود مثلا آقای ظریف را می‌گیریم. فکر می‌کنیم تیم مذاکره کننده سازش کرده است و کوتاه آمده است. چنین چیزی نیست.
این گذشته است و برای الان باید یک فکری شود. این که بدعهدی شود و ما نگاه کنیم درست نیست.
کواکبیان: معتقدم قانونی هم قبلش داشتیم و هم می‌توان محکم‌تر به دولت الزام کنیم متناسب با بدعهدی امریکا باید مقابله شود. این نمی‌شود که فقط بگوییم امریکایی‌ها بدعهدی کردند.
یعنی برخی از تعهدات را انجام ندهیم؟
کواکبیان: بله. باید یک فکری شود. برخی با همین بدعهدی می‌گویند می‌خواهیم کل برجام را برهم بزنیم. این درست نیست.
در الزامات ۹ گانه رهبری هم آمده بود که گام به گام این کار انجام شود.
کواکبیان: آن الزامات هم در واقع گزارشی که وزارت خارجه داشته است تلاش این بوده است که در چارچوب این الزامات عمل کند. بالاخره موضوع برجام بحثی است که در شورای عالی امنیت ملی مورد توجه است و تمام مصوبات این شورای عالی امنیت ملی از سوی رهبری رصد می‌شود.
این گونه نیست که وزارت خارجه بخواهد سرخود کارهایی انجام دهد. در عین حال خود وزارت امور خارجه هم معتقد است این عهدشکنی‌ها وجود داشته است. تمام تلاش خود را داشتند که در چارچوب الزامات عمل کنند. من فکر میکنم که اگر قرار است این بدعهدی‌ها ادامه یابد مجلس باید حداقل برخی ضوابط را برای وزارت خارجه تعیین کند که آن ها احساس نکنند الی‌الابد قرار است اینها بدعهدی کنند و ما نگاه کنیم.
کمیسیون امنیت ملی این کار را کنند؟
کواکبیان: بله. حتما معتقد هستیم که باید با بدعهدی‌های امریکا مقابله کرد.
شما دندان‌پزشکی و علوم قضایی هم قبول شده بودید. وارد رشته علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع) شدید.
کواکبیان: بعد از فراغت از مقطع فوق لیسانس من خدمت آیت‌الله مهدوی کنی رسیدم و گفتم ما می‌خواهیم دولت تشکیل دهیم. این برای سال ۷۵ است. ایشان کمی نگاه کردند و گفتند بروید درس خود را ادامه دهید دولت چیست. من هم نخست‌وزیر بودم و هم وزیر کشور و هم فرمانده کمیته و ... بودم. هیچ فایده‌ای ندارد و به دنبال درس خود باشید.
من فکر میکنم واقعاً انگیزه علمی ما در دانشگاه امام صادق داشتیم. بحث سیاست را دوست داشتیم. لذا رشته علوم سیاسی را دنبال کردم. با این که پزشکی قبول شدم و علوم قضایی رشته علوم سیاسی را تعلق خاطر داشتم.
از همه طیف در دانشگاه امام صادق حضور دارند.
کواکبیان: بله. این هم یکی از خصوصیات آیت‌الله مهدوی کنی بود. من یک روز به ایشان گفتم ما از لحاظ عاطفی و اخلاقی به شما تعلق خاطر داریم. اجازه دهید از لحاظ سیاسی یک مقدار همانند شما فکر نکنیم. ایشان گفتند یک مقدار نه خیلی. من همین را می خواهم و درس خود را بخوانید و معیارها را بشناسید و خطوط اصلی را حفظ کنید.
چه خصلتی ایشان داشتند که با هر یک از دانشجویان ایشان چه قدیم و چه جدید صحبت می‌شود، کلاس اخلاق ایشان را بی‌نظیر می‌دانند.
کواکبیان: ایشان اول صبح روز شنبه که شروع هفته بود درس اخلاق داشتند. بعد هم خیلی فضا باز بود و پرسش و پاسخ‌های سیاسی داشتند. سیاست عملی را با اخلاق نظری توامان داشتند. ما هم انجا آزادانه نظر می‌دادیم. خاطرات زیادی دارم.
یک نوع حریتی داشتند که حتی اساتیدی که به آنجا می‌آمدند را اگر نام ببرم شما تعجب میکنید. از آدم‌هایی که سکولار بودند ولی علم سیاست داشتند و ایشان منعی نمی‌کردند که آن ها بیایند و درس بدهند. حقیقتاً اخلاق آیت‌الله مهدوی کنی سیاسی نبود. سیاست ایشان اخلاقی بود. خیلی برای من اهمیت داشت.
ما سعی می‌کنیم اصل را سیاست بگیریم و سعی می‌کنیم متناسب با آن یکسری از اخلاقیات را رعایت کنیم. اگر خیلی هنر کنیم. ایشان اساساً اخلاقی بودند و سعی می‌کردند با آن زمینه مسائل سیاسی را ببینند.
موضوع پایان‌نامه دکترای شما چه بود؟
کواکبیان: ولایت فقیه بود. در مقطع فوق لیسانس موضوع من دموکراسی در نظام ولایت فقیه بود و هم در مقطع دکترا مشروعیت در نظام ولایت فقیه
مرحوم آیت‌الله عمید زنجانی هم استاد شما بودند.
کواکبیان: بله. ما صاحب یک سبکی در این بحث ولایت فقیه شدیم که نظریاتی می گویند ولی فقیه در عصر غیبت انتصابی است و خیلی از علما این گونه نظر دارند و یکسری هم می گویند انتخابی است. مشروعیت فقط مردمی است و آنها اذعان می داشتند مشروعیت فقط الهی است.
ما در اینجا با استناد به ادله فقهی ثابت کردیم که هم بخشی انتصاب است و هم بخشی انتخاب است.
این هم در جلسه دبیرخانه خبرگان رهبری مطرح کردید و مورد تشویق هم قرار گرفته است.
کواکبیان: بله. مشروعیت الهی و مشروعیت مردمی توامان است. من یک بار دیدم رهبری در مورخ ۱/۱/ ۸۹ در مشهد مقدس این تعبیر را دارند. در سایت ایشان هم موجود است که در جمهوری اسلامی علاوه بر مشروعیت الهی مشروعیت مردمی هم لازم داریم.
دروس حوزوی را با آیت‌الله سید رضی شیرازی خواندید. تا کجا خواندید؟
کواکبیان: من درس رسائل مکاسب را نزد ۲ بزرگوار که یکی مرحوم شد مرحوم سید علی گلپایگانی بود خواندم
الان می‌توانید لباس بپوشید.
کواکبیان: من تنها در جبهه این لباس را پوشیدم.
به شما می‌آید.
کواکبیان: شما با این برنامه می‌خواهید ما را آخوند کنید.
من در سوابق شما خواندم که سال ۶۷ وارد نخست‌وزیری شدید و شما را معاون دفتر ارتباط با نخست‌وزیر با ائمه جمعه قرار دادند. با علما ارتباط خوبی داشتید.
کواکبیان: ما خاطرات زیادی تقریبا با همه امامان جمعه داشتیم. برنامه ریزی می‌کردیم و ۳۰۰ امام جمعه را به پالایشگاه آبادان می‌بردیم تا بازدید داشته باشند. بعد از جنگ بود دیگر، یا برخی از صنایع را ببینند.
در سال ۶۶ در حج خونین به عنوان مبلغ حضور داشتید.
کواکبیان: بله. در بعثه رهبری به عنوان یکی از واحدهای زبان‌دان بودم. آن زمان هم زبان انگلیسی و هم زبان عربی در دانشگاه امام صادق خوانده بودیم. ۶۰-۵۰ نفر مبلغ زیر مجموعه من بودند.
آن فاجعه سنگین بود یا این فاجعه منا؟
کواکبیان: ابعاد فاجعه منا بیشتر بود. در آنجا ما به این صورت بی‌لیاقتی و بی‌کفایتی و بی عرضگی ماموران را نداشتیم. در آنجا تعمدی هم در کار بوده است. آن پل هجوم که صفی از شرطه‌ها ایستادند و از آن سمت که زائران برای زیارت مسجدالحرام آمدند از این سو شرطه‌ها مانع بودند. بیشتر جمعیت روی هم له شدند. من چون در حج خونین بودم می‌فهمیدم این فاجعه منا یعنی چیست.
برخی مواقع دست یک نفر را می‌کشیدیم دست او کنده می‌شد ولی خود او را نمی توانستیم نجات دهیم از بس جمعیت زیاد بود. ما آن زمان یکی از سپرهای شرطه‌های سعودی را گرفتیم و بالای جمعیت بردیم و جمعیت یک نفسی کشید. بر سر من بوتوم الکتریکی زدند و تا فردا صبح بیهوش بودم.
این فاجعه دردناک‌تر بود چون واقعاً اگر نگوییم تقصیرکار بودند بی‌مبالاتی شده. در انجا عمداً می‌خواستند عده‌ای را بکشند و تا اندازه‌ای جاهل بودند که آدم می فهمد که برخی از این تفکرات و داعش زاییده آن ها است، فردا صبح روزنامه عکاس تیتر زده بودند که ایرانی‌ها می‌خواستند کعبه را بدزدند و در قم نصب کنند. روزنامه عکاس و روز بعد از آن فاجعه بود. در ذهن اینها این چنین ایجاد کرده بودند. من معتقدم آل سعود باید تقاص این خیانت‌ها را پس دهد.
چرا اصلاح‌طلبان به شما یک جوری نگاه می‌کنند؟
کواکبیان: دیگر انها نخواهند نگاه کنند شما می‌خواهید این نگاه را ایجاد کنید.
نه چنین نیست. سابقه مصاحبه گرفتن ما از شما ۱۵-۱۰ ساله است. در آن زمان هم صحبت‌هایی درباره شما می گفتند.
کواکبیان: تعبیر اصلاح‌طلب بدلی دقیقاً به این دلیل است که با برخی افراطی‌گری ها از ابتدا مخالف بودیم و اصلاً این را اصلاحات نمی دانیم. مشکل ما این است که ما معتقدیم همین تعابیری که بحث اعتدال است، راه‌حل مشکلات مملکت اصلاحات است ولی در دل اصلاحات باید اعتدال هم باشد. بنا نداریم خدایی نکرده چارچوب نظام را برهم بزنیم. خط قرمز من این بود که با حفظ نظام باید فکر کنیم چطور پیش برویم.
چیزهایی گفتید شاید آنها را حساس کرده است. سال ۸۴ که برای ثبت‌نام ریاست جمهوری رفتید دولت آن زمان را نقد کردید و گفتید این دوره دولت‌سالاری به وجود آمد نه مردم سالاری یا این که گفتید آقای احمدی‌نژاد دست‌پخت اصلاح‌طلبان بود.
کواکبیان: این حرف‌ها را همین الان هم خیلی از دوستان می گویند. منتها ما مشکل این را داریم که برخی حرف‌ها را زودتر بیان می‌کنیم. من در این هم مشکل دارم. یکی می‌گفت فرزند زمانه خویشتن باش! فقط این نیست که حرف‌های قبلی را تکرار نکنید بلکه یک مقداری حرف‌ها را زود نزنید.
خودتان هم فکر میکنید نباید این حرف‌ها را می‌گفتید؟
کواکبیان: نه، می خواهم بگویم آنها هم همین حرف‌ها را بیان کردند. اگر خوب عمل می‌کردیم چرا مردم باید بعد از دولت اصلاحات سمت دولتی بروند که خلاف جهت قبلی است. در آنجا هم همین بحث بود. در آنجا بحث انحلال شورای شهر بود.
دوره اول؟
کواکبیان: بله. ما به شدت طرفدار دموکراسی بودیم. طرفدار حزب بودمی.گفتیم باید احزاب باشند و دموکراسی هم باشد ولی یک دفعه به دلایلی وزیر کشور در آن زمان آمد و شورای اول را منحل کرد. ما مخالف بودیم و می‌گفتیم این یعنی دولت دارد شورا را منحل می‌کند. تعبیر دولت‌سالاری به این جاها باز می‌گشت که نباید اینکار را می کرد
دست خطی از خود به ما بدهید.
کواکبیان: با تشکر از دست‌اندر کاران برنامه خوب دست‌خط! از خداوند سبحان حل مشکلات جهان اسلام و نظام جمهوری اسلامی ایران را مسئلت دارم و امیدوارم این بنده کمترین با تفضل الهی بتوانم ولو بسیار بسیار جزئی باری از دوش ملت سرافزار ایران در سنگر خانه ملت بردارم و روزی را در این کشور شاهد باشیم که مردم سالاری دینی با همه ابعاد آن به ویژه استقرار نظام حزبی بتواند الگوی همه حکومت‌های رایج در جهان اسلام و حتی کشورهای غیر مسلمان باشد. هر چند سخت است ولی حتما شدنی است. آنگاه می‌توانیم پرچم پرافتخار نظام سیاسی ایران را ان‌شالله به کف با کفایت حضرت حجه ابن الحسن العسکری (بقیه الله) بسپاریم.
نظر شما