خبرگزاری مهر، گروه استانها – زهرا بهرامی: این روزها گرچه شاهد پیشرفت در حوزه‌های مختلف علمی هستیم اما شواهد و قرائن موجود گویای این مهم است که با چالش‌های بسیاری در حوزه محیط‌زیست مواجه هستیم.
چالش‌های که بسیاری از کارشناسان حوزه محیط‌زیست منشأ آن را در نداشتن اطلاعات و دانش کافی در این حوزه دانسته و معتقدند آموزش در این حوزه می‌تواند از حجم چالش‌های موجود کاسته و جوامع را به سمت توسعه پایدار و متوازن سوق دهد.
اما معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط‌زیست گلستان این آموزش‌ها را تنها مختص مردم جوامع محلی و عادی نمی‌داند و معتقد است؛ در پس بسیاری از تصمیمات مدیران نیّت خِیر وجود دارد اما به دلیل نبود اطلاعات کافی در حوزه محیط‌زیست درگذر زمان به ضرر محیط‌زیست تمام می‌شود و نسل بعد را با چالش‌های جدی در این حوزه مواجه می‌کند.
او اعتقاد دارد که مدیران، مسئولان و متخصصان حوزه‌های مختلف نیز در کنار مردم عادی نیازمند آموزش‌های محیط زیستی هستند و باید نگاه‌ها به حوزه محیط‌زیست تغییر کند.
سید مجتبی حسینی با همین نگاه از فروردین امسال اقدام به انتشار فصلنامه اجتماعی، فرهنگی با رویکرد محیط‌زیست در سطح ملی کرده است.
انتشار و توزیع سومین شماره از این فصلنامه با گفتگوی ویژه با دکتر مجید مخدوم بهانه‌ای شد تا با سید مجتبی حسینی، معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط‌زیست گلستان و صاحب‌امتیاز و مدیرمسئول فصلنامه زیست آئین به گفتگو بنشینیم.
*در یک نگاه کلی به چالش‌های موجود در حوزه محیط‌زیست (حال نامساعد خلیج گرگان، دریاچه ارومیه، وضعیت تالاب‌ها و ...) به نظر می‌رسد ما در این حوزه خوب کارنکرده‌ایم؟
چالش جدی این حوزه اطلاعات و دانش‌های ناکافی در این حوزه است. عده‌ای می‌پندارند همین‌که خرده علمی و یا اطلاعاتی نسبت به یک موضوع دارند از همه مسائل مرتبط با آن موضوع آگاه هستند و همین خرده علم‌ها آسیب جدی به جامعه وارد می‌کنند و این موضوع کاملاً در مورد محیط‌زیست صدق می‌کند.
*چگونه این اتفاق رخ داده است؟
شواهد و قرائن گذشته نشان می‌دهد عده‌ای با همین خرده علم وارد عرصه مدیریتی شده و تصمیماتی گرفته‌اند که سال‌ها بعد مشخص‌شده که کاملاً اشتباه بود. این موضوع به‌شدت هم‌اکنون گریبان گیر مدیران دستگاه‌های اجرایی، مسئولان و متخصصان حوزه‌های مختلف علوم دیگر و مردم است، آن‌ها می‌پندارند از محیط‌زیست و مسائل آن کاملاً اطلاع دارند درحالی‌که این آگاهی کاذب است. مصداق‌های آن زمانی مشخص می‌شود که مدیران با نیّت خِیر تصمیماتی می‌گیرند و رفتارهایی را در جامعه شاهد هستیم که در بلندمدت مشخص می‌شود نه‌تنها نتایج مثبتی به همراه نداشته‌اند بلکه به محیط‌زیست هم آسیب رسانده است.
*حلقه مفقوده این اتفاقات را در کجا می‌توان یافت؟
آموزش. به اعتقاد من آموزش‌های حوزه محیط‌زیست فقط شامل مردم عادی و جوامع محلی نیست، مدیران، مسئولان و متخصصین علوم مختلف نیازمند آموزش در این حوزه و داشتن اطلاعات درست، دقیق و شفاف در این حوزه هستند. باید نگاه‌ها به حوزه محیط‌زیست تغییر کند، برای گام برداشتن در مسیر این تغییر باید اطلاعات درست کارشناسان و افرادی که در حوزه محیط‌زیست کار اجرایی انجام داده‌اند و صاحب‌نظران و پیشکسوتان این حوزه منتقل شود و در کنار آن فضای گفتگو بین متخصصان حوزه محیط‌زیست و دیگر رشته‌ها فراهم شود. ما با همین نگاه اقدام به انتشار فصلنامه زیست آئین کرده ایم.
*حال که صحبت به اینجا رسید پس توضیح دهید، ایده انتشار زیست آئین چگونه شکل گرفت؟
به‌عنوان فردی که به مسائل فرهنگی و اجتماعی می‌اندیشیدم و تخصصی هم در حوزه محیط‌زیست داشته و از بد حادثه کارمند سازمان حفاظت از محیط‌زیست هستم، همواره دغدغه این را داشتم که چطور می‌شود به محیط‌زیست کمک کرد و به‌گونه‌ای کارکرد که درست است و کشورهای توسعه‌یافته در آن مسیر حرکت می‌کنند. این دغدغه باعث شد با این فکر و ایده که علاوه بر اینکه عموم مردم در حوزه محیط‌زیست نیازمند آموزش هستند افراد تحصیل‌کرده در شاخه‌های مختلف علوم نیز نیازمند داشتن اطلاعات در این حوزه هستند و با حدود بسیار زیادی از آن غفلت شده، به انتشار فصلنامه‌ای در این حوزه بیندیشم.
*شما به صراحت اعلام کردید بسیاری از افراد تحصیل‌کرده اطلاعات درست و صحیحی نسبت به مسائل زیست‌محیطی ندارند؟
بله. به‌صراحت اعلام می‌کنم بسیاری از افراد تحصیل‌کرده بعد از فارغ‌التحصیلی و به دست گرفتن مشاغل مختلف هیچ اطلاعی از مسائل زیست‌محیطی ندارند و به همین دلیل گاهی یک موضوع پیش‌پاافتاده را مدنظر قرار می‌دهند. بسیار دیده‌ام مسئولینی را که حرکتی انجام می‌دهند و فکر می‌کنند در راستای حمایت از محیط‌زیست است درحالی‌که می‌تواند در آینده ضد محیط‌زیست تلقی شود.
با این نگاه و برای ارتقاء سطح دانش این عزیزان و دانش عمومی طبقه تحصیل‌کرده و روشنفکر که دغدغه کارهای اجتماعی و فعالیت‌های مدنی رادارند با دوستان به این جمع‌بندی رسیدیم که فصلنامه‌ای را منتشر کنیم که به مسائل اجتماعی و فرهنگی با رویکرد محیط‌زیست و زیست‌بوم گرایانه نگاه کند.
*درواقع نگاه شما این بود که در فضای رسانه‌ای کشور این خلع احساس می‌شد؟
دقیقاً نگاه ما این‌گونه بود و برای پوشش دادن این خلع از وزارت ارشاد و اداره ک مطبوعاتی درخواست مجوز کردیم و در کمتر از ۶ ماه پروانه انتشار زیست آئین صادر شد.
بهمن‌ماه سال گذشته و با سرعت مقدمات انتشار نخستین شماره فراهم شد.
*فصلنامه ظاهراً دارای شورای راهبردی متشکل از اساتید دانشگاهی و اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های استان در حوزه محیط‌زیست است؟
بله. اساتیدی همچون رمضان علی قائمی، حمیدرضا رضایی، محمد دهدار درگاهی و مزدک دربیکی اعضای شورای راهبردی فصلنامه هستند که سال‌هاست در این حوزه فعالیت دارند و دغدغه مشترک داشتیم و درنهایت به این جمع‌بندی رسیدیم که باید نگاه جدید به مسائل زیست‌محیطی داشته باشیم. از سوی دیگر هم معتقد بودیم اساتید و بزرگانی در حوزه محیط‌زیست وجود دارند که حق مطلب در مورد آن‌ها ادانشده و مغفول مانده‌اند و کسی آن‌ها را نمی‌شناسد.
*پس با همین نگاه عکس روی جلد هر سه شماره زیست آئین متعلق به پیشکسوتان حوزه محیط‌زیست کشور است؟
درواقع کل افراد فعال در حوزه محیط‌زیست کشور یا شاگرد و یا شاگردِ شاگردِ این اساتید برجسته بوده‌اند اما مردم و جامعه متخصصین و فرهیخته کشور کمتر آن‌ها را می‌شناسند درحالی‌که سوپراستارهای سینما که در جایگاه خودشان قابل‌احترام بوده و قابل‌مقایسه با اساتید حوزه محیط‌زیست نیستند به‌وفور عکس آن‌ها در صفحه اول مجلات منتشر می‌شود.
زیست آئین وظیفه خود می‌داند با چاپ تصاویر این بزرگان درروی جلد و انجام گفتگوهای مفصل با این بزرگواران که زندگی سالمی داشته و به‌عنوان الگو در حوزه محیط‌زیست و سرمایه در این حوزه هستند و تاکنون مورد غفلت قرارگرفته‌اند، ادای دین کند.
*شما به نگاه نو به مسائل زیست‌محیطی اشاره کردید، این نگاه دقیقاً چه نگاهی است؟
تحریریه درواقع درصدد تلاش برای ایجاد ظرفیت در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی برای حفاظت از تنوع زیستی است و معتقد است به‌کارگیری علم بوم‌شناسی می‌تواند رهیافتی برای برون‌رفت از معضلات و چالش‌هایی باشد که آینده انسان و زمین را نشانه رفته است.
زیست آئین می‌خواهد به‌مثابه تالار یا فضای گفتگویی بین متخصصین علوم مختلف و محیط‌زیست باشد تا با قرار گرفتن در موقعیتی بهتر، بتوان خردورزی را در لایه‌های تصمیم سازی و تصمیم‌گیری برای بهتر زیستن در جامعه‌ای پایدار و پویا نهادینه کند.
*پا با این نگاه مخاطب شما نمی‌تواند تنها قشر تحصیل‌کرده و دانشگاهی باقی بماند؟
بله. ما برنامه‌های کوتاه، میان و بلندمدت ترسیم کرده‌ایم؛ و بعد از تحصیل‌کردگان و گروه متوسط به بالای جامعه در برنامه میان‌مدت به سراغ جوانان وزنان می‌رویم. درواقع تلاش داریم به ثبات در این حوزه برسیم و با نگاه متفاوت به حوزه محیط‌زیست بتوانیم در چارچوب قوانین و مقررات در راستای توسعه پایدار کشور حرکت کرده و گام برداریم.
*برنامه کوتاه‌مدت شما تا چند شماره ادامه خواهد داشت؟
بنا داریم تا ۱۲ شماره به همین وضعیت پیش رویم و در این مدت نمایندگی زیست آئین را در استانها فعال کرده و همه اقشار و اصناف را که به‌نوعی با محیط‌زیست درگیرند، پوشش دهیم و به سمت اهداف میان‌مدت حرکت کنیم. درواقع در فصلنامه به مسائل محیط‌زیست ریشه‌ای و عمیق نگاه شده و مخاطب آن قشر تحصیل‌کرده است اما بنا داریم ماهنامه‌ای را برای جوانان وزنان جامعه منتشر کنیم.
*سخن پایانی؟
از مخاطبین انتظار داریم با ارسال انتقادات و پیشنهادها و همچنین دیدگاه خود به دفتر نشریه ما را کمک کنند تا ایرادات و اشکالات را رفع کنیم تا به اهداف برسیم.
نظر شما