روزگار فست‌بوک‌ها فرا رسیده است

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از مجموعه ۱۰ جلدی شخصیت هایی مانا عصر روز شنبه بیستم آذر ماه در تالار مهر حوزه هنری و با حضور جمع زیادی از پژوهشگران و نویسندگان این مجموعه برگزار شد.

در ابتدای این نشست، علیرضا کمری نویسنده و پژوهشگر در سخنانی با اشاره به اینکه این مجموعه ۱۰ جلدی در زمره آثار مرجع، کوتاه و مستند درباره سرگذشت شخصیت های مهم سیاسی، اجتماعی و فرهنگی به شمار می رود، گفت: نثر و کتابت این آثار بسیار ساده و سرراست و در یک کلام متین است و بدون حشو و زوائد حرف خود را می زند.

وی ادامه داد: در روزگاری که همه به فست فود روی آورده اند، شاید عجیب نباشد که به فست بوک هم بیاندیشیم و به نظرم این مجموعه چنین کارکردی را دارا است. شاید در یک ریختار دیگر و در مرتبه های بعدی کاستی هایی داشته باشد، اما مسئله اصلی در مورد چنین آثاری این است که باید تالیف آنها حاصل یک پروسه باشد نه یک پروژه و دیگر اینکه باید به گونه ای نوشته شده باشد که بتوان مکمل آنها را نیز نوشت.

این نویسنده و پژوهشگر افزود: به باور من نکته مهم در نگارش این دست آثار اعتدال، حریت و تامل است تا زمانی که آنها را می خوانیم بفهمیم شناساننده شخصیت مورد نظر کتاب دغدغه این را نداشته تا خودش را بشناساند. من در این مجموعه رعایت قاعده انصاف را در تالیف دیدم و به نظرم اسلوب کار به شکلی است که حاصلش آثار پراکنده نشده است با این حال این مجموعه نیز نیاز دائم به نقد و نظر دارد و امیدوارم که تالیف آن محدود به ۱۰۰ کتابی که وعده داده شده است، نشود.

روایت دادبه از مصائب پژوهش‌های تاریخی

در ادامه این مراسم، اصغر دادبه پژوهشگر و استاد دانشگاه در سخنانی عنوان کرد: روزگار ما، روزگاری نیست که بتوان گفت هر کتابی ارزش حداقل یکبار خواندن را دارد. دنیای ما دیگر مجالی برای نوشتن رمان های عظیم به کسی نمی دهد و همه چیز از جمله داستان نویسی هم به شکل کوتاه درآمده است. در حوزه تحقیق هم هر چه کوتاه تر بتوانیم مسائل اصلی را بیان کنیم، باب طبع روزگار است هر چند که ممکن است خوانندگان حرفه ای کمتری داشته باشد.

وی در ادامه با اشاره به مجموعه ای از پژوهش های تاریخی خود به ویژه کتاب زندگینامه فخر رازی گفت: ما اساسا برای نوشتن این دست از آثار با مشکل منبع مواجه هستیم. بسیاری از افراد بزرگ تاریخی راجع به خود نوشته ای برجای نگذاشتند و کمتر افرادی هم در دوران حیاتشان چیزی در مورد آنها نوشتند. به همین خاطر ما با کمبود شدید منابع روبرو هستیم. از سوی دیگر، برخی از متون تاریخی با وجود آنکه حقیقت دارند، اما واقعیت را نمی گویند و ما هم نمی توانیم در مقابل آنها کاری از پیش ببریم کمااینکه امروزه نیز بارها شده در مورد یک مسئله تاریخی ۵-۶ نفر اذعان دارند که یک مسئله را به عینه دیده اند، اما همه آن ۶ روایت با یکدیگر متفاوت است.

کاوه بیات استاد و پژوهشگر تاریخ نیز سخنران بعدی این مراسم بود.

این استاد و پژوهشگر تاریخ با اشاره به اینکه جذابیت موضوع در کنار حجم و اندازه مجموعه کتاب های شخصیت های مانا از آن مجموعه ای قابل اعتناء ساخته است، گفت: واقعیت این است که عرصه پیش روی ما در زمینه ثبت زندگی و سرگذشت شخصیت‌های تاریخی و رجالمان بسیار تنک و کمرنگ است و به همین خاطر هر داده ای در این زمینه بسیار عزیز و مغتنم است.

بیات ادامه داد: به دلیل پا نگرفتن یک نهاد موظف، به ثبت اطلاعات حداقلی از رجال کشور ما به طور معمول با تسامح از کنار ثبت داده های تاریخی درباره زندگی و فعالیت های آنها گذشتیم و هیچ گاه شاهد شکل گرفتن یک مرجع ذیربط پایدار در این زمینه نبوده ایم، در حالی که به عنوان مثال در انگلستان از سال ها قبل با نگارش کتاب های «Who Is Who» و «Who Was Who» فهرست مطرحی از رجال این کشور در کنار آثار برجای مانده از آنها و نیز چکیده ای از اطلاعات درباره زندگی آنها توانسته منجر به خلق آثاری در خور توجه شود. اگر یکی از این دست آثار برای تالیف شرح حال رجال ایران تاکنون شکل گرفته بود، امروزه دیگر وقت و زمانمان را صرف راه چنین پروژه هایی نمی کردیم.

وی تصریح کرد: این مجموعه (شخصیت های مانا) پا بر دوش طرحی دارد که پس از صرف مدت ها زمان در نهایت در دو جلد و با عنوان فرهنگ نام‌وران منتشر شد. با این همه به باور من، ما راهی جز ادامه این کار نداریم. این مجموعه از سویی چهره هایی را معرفی می کند که از نظر خوانندگان به دور مانده است و یا داده ها و اسنادی تازه را در مورد برخی از آنها مطرح می کند و همچنین گاه شخصیت هایی را معرفی می کند که در برهه ای از تاریخ به خاطر برخی نظرات خاص از چشم افتاده اند.

این استاد و پژوهشگر تاریخ همچنین از نوع قرار گرفتن مطالب در کتاب، قطع و اندازه آنها تشکر کرد.