فرصت ماه رمضان به سادگي از دست برنامه‌سازان تلويزيون مي‌رود

به گزارش خبرگزاري مهر، از اواسط دهه 70 تلويزيون رويكرد خود را نسبت به شيوه ساخت و مضمون سريال هاي مناسبتي تغيير داد و توجه به آثاري با فيلمنامه قوي، كارگردان حرفه اي و بازيگران شناخته شده را در دستور كار خود قرار داد. در اين ميان، ماه مبارك رمضان به شكل ويژه مورد توجه مديران تلويزيون قرار گرفت و سريال هاي شبكه هاي مختلف به گونه اي توليد شدند كه با حال و هوايي شاد و طنز در كنار جذب مخاطب به غناي مفهومي مضامين هم توجه كنند.

در سريال هاي ويژه ماه مبارك رمضان كه مضموني واقعي داشتند و قصه به شكل جدي در آنها مطرح مي شد، باز هم به مسئله جذب عموم مخاطبان توجهي ويژه مي شد. چنانكه روند توليد اين آثار شرايط را به گونه اي رقم زد كه سال گذشته مجموعه تلويزيوني "او يك فرشته بود" به عنوان اثري شاخص و الگو مورد توجه مخاطبان خاص و عام قرار گرفت و با وجود ايرادهايي كه مي توان در مورد كيفيت آن ذكر كرد، در انتقال مضمون موفق بود. اما به نظر مي رسد تلويزيون امسال اين رويه را فراموش كرده و جذب مخاطب به عنوان يكي از اولويت هاي اصلي مورد توجه مديران تلويزيون قرار نگرفته است.

امسال شبكه هاي تلويزيوني دو، پنج، سه و يك به ترتيب اقدام به توليد و پخش سريال هاي تلويزيوني "آخرين گناه"، "بوي خوش زندگي"، "زيرزمين" و "صاحبدلان" كرده اند. همه اين آثار مضموني اجتماعي و واقعي دارند و همه آنها به مسائل اعتقادي توجه كرده اند و به بيان مسائلي مي پردازند كه بايد بيشتر مورد توجه مردم قرار بگيرد.

نمايي از مجموعه تلويزيوني "آخرين گناه"

مجموعه تلويزيوني "آخرين گناه" ساخته جديد حسين سهيلي‌زاده يكي از ويژه برنامه هاي ماه مبارك رمضان امسال است. داستان اين سريال زندگي پزشك جواني را به تصوير مي كشد كه نامزدش به فروش لوازم و ابزار پزشكي غيرمجاز مي پردازد و از اين راه ثروت زيادي به دست آورده است. پزشك جوان نوعي مشكل بينايي دارد و در پي به دست آوردن مورد مناسبي براي پيوند قرنيه است. اين مسئله در كنار كور شدن برخي بيماران به خاطر استاندارد نبودن لوازم پزشكي شرايطي ويژه به وجود مي آورد.

در مجموعه تلويزيوني "آخرين گناه" به تهيه كنندگي مهران رسام كه فيلمنامه آن را رحمان سيفي آزاد و اميد سهرابي نوشته اند جمشيد مشايخي، مينا لاكاني، حميدرضا پگاه، ليلا اوتادي، علي دهكردي، اشكان خطيبي، منوچهر آذر، آتيلا پسياني، ندا مقصودي و مهدي فقيه تعدادي از بازيگران اصلي هستند. اين سريال از شبكه دو سيما در قالب 30 قسمت 40 دقيقه اي پخش مي شود.

مهمترين مشكل اين سريال انتخاب نامناسب بازيگران و ريتم كند داستان است. به اين مفهوم كه به نظر مي رسد بازيگران با نقش هاي خود بيگانه اند و همين روي انتقال حس آنها در لحظات مختلف سريال تاثير منفي گذاشته و به همذات پنداري مخاطب منجر نمي شود. اين مسئله به اندازه اي مجموعه را سرد و بي روح كرده كه در كمتر بيننده اي رغبت پيگيري داستان را به وجود مي آورد.

نكته ديگر ريتم كند اثر است. داستان اين سريال ظرفيت ارائه در 30 قسمت را ندارد و به طور مشخص سازندگان اثر بي جهت قصه را كش داده اند تا در اندازه مورد نظرشان جا بگيرد. در اين سريال روح پدر شخصيت اصلي داستان بر او ظاهر مي شود و با او گفتگو مي كند. در شرايط كنوني كه ارائه جلوه هاي ويژه تصويري پيشرفت زيادي كرده، نمايش روح در اين سريال بسيار ابتدايي است و در هيچ بيننده اي باور روح بودن را ايجاد نمي كند.

سريال "بوي خوش زندگي" كه به نويسندگي و كارگرداني علي شاه حاتمي ساخته شده، داستان ساكنان جوان خانه عمو رستم - پيرمرد آپاراتچي - است كه خانه خود را به سه دانشجو اجاره مي دهد. مجتبي دانشجوي رشته زبان انگليسي است كه در كنار تحصيل در يك پيتزافروشي كار مي كند. رضا دانشجوي رشته پزشكي است و بعدازظهرها در يك كارواش به فعاليت مي پردازد. سيامك هم كه دانشجوي رشته ادبيات فارسي است، گاهي مسافر كشي مي‌كند. در مقطعي از داستان سرقت موتور مجتبي باعث مي ‌شود همه براي حل مشكل او دنبال راه چاره باشند.

اين سريال كه مجيد صالحي، پويا اميني، يوسف مراديان، مجيد حاجي زاده، خشايار راد، رضا ناجي، پوراندخت مهيمن، كاوه سماك باشي، ماريا خبازي، نگار فرهمند، آتوسا گودرزي، عباس بيگدلي و محمدرضا حسين قانع بازي مي كنند، از شبكه پنج سيما پخش مي شود.

داستان اين سريال دچار كليشه آشكاري است و مشابهت هايي با قصه تعدادي از مجموعه هاي تلويزيوني دارد كه طي دو سال گذشته درباره مسائل و مشكلات جوانان ساخته شده و نوآوري يا خلاقيتي در ارائه اين داستان يا ساختار آن ديده نمي شود. فقط تعدادي از شخصيت هاي آن ويژگي هاي مذهبي دارند تا با حال و هواي ماه مبارك رمضان هماهنگي نسبي داشته باشد، اما مضمون آن به گونه اي است كه به طور ويژه با اين ماه ارتباط مستقيم ندارد.

يكي از مشكلات اين سريال ضعف در فضاسازي و شخصيت پردازي است. آدم هاي قصه "بوي خوش زندگي" افرادي متعادل و داراي پيشينه مشخص نيستند و ميان آنچه مي خواهند باشند و آنچه هستند گرفتار آمده اند. از طرف ديگر، سريال در القا فضايي اعتقادي دچار مشكل است و بازي هاي كليشه اي و تكراري برخي بازيگران و تلاش بيهوده براي ايجاد رگه هايي از طنز سريال را با مشكل كيفيت مواجه ساخته است.

عليرضا افخمي امسال با ساخت "زيرزمين" اثري مناسبتي خلق كرده است. اين سريال كه به تهيه كنندگي بهروز مفيدي از شبكه سه سيما پخش مي شود، داستان زندگي سه شريك را بيان مي كند كه بر اساس نقشه اي قبلي و به وسيله جعل سند يك قطعه زمين اقدام به كلاهبرداري 6 ميليارد توماني از يك خلافكار مي كنند. پس از به دست آوردن پول، ميان آنها اختلاف به وجود مي آيد و دو شريك سعي در اغفال يكي از شركاي خود دارند. مردي كه از او كلاهبرداري شده نيز به دنبال تلافي است.

فتحعلي اويسي، ابوالفضل پورعرب، بهاره رهنما، مهتاج نجومي، سروش صحت، رضا توكلي، مرجانه گلچين، مهران رجبي، صدرالدين حجازي و بهمن دان تعدادي از بازيگران اصلي اين سريال هستند. اين مجموعه تلويزيوني علاوه بر شبكه پنج، همزمان از شبكه جهاني جام جم يك نيز پخش مي شود.

افخمي كه در توليد سريال پليسي جنايي تجربه موفق داشته، اين بار هم فضايي پليسي و برخوردار از تعقيب و گريز به وجود آورده تا به اثر تحرك بخشد. هر چند او از اين نظر تا حدودي موفق عمل كرده و بالابردن نسبي ريتم باعث جذب مخاطب شده، اما مشكل اصلي اين سريال سادگي بيش از اندازه داستان است. يعني ساختار اثر به گونه اي است كه به نظر مي رسد براي گروه سني بزرگسال ساخته نشده، زيرا هيچ پيچيدگي يا گنجاندن مفاهيم عميق و تفكربرانگيز در قصه نيست.

نمايي از مجموعه تلويزيوني "صاحبدلان"

مجموعه تلويزيوني "صاحبدلان" به كارگرداني محمدحسين لطيفي بر اساس متني از عليرضا طالب زاده ساخته شده و داستان زندگي فردي به نام جليل است كه مديريت يك شركت بزرگ ساختماني را بر عهده دارد و همراه پسر و دامادش اين شركت را اداره مي كند. او برادري به نام خليل دارد كه صحاف است و به كار خريد و فروش كتب قديمي و خطي اشتغال دارد. جليل براي توسعه فعاليت هاي خود با يك سرمايه دار بزرگ پروژه اي مشترك را آغاز كند و در ادامه پاي خليل هم به قصه باز مي شود.

حسين محجوب، محمد كاسبي، ثريا قاسمي، باران كوثري، مهرانه مهين ترابي، پوريا پورسرخ، سيروس گرجستاني، حميد ابراهيمي، برزو ارجمند و مهران رجبي بازيگران اصلي اين سريال هستند كه براي پخش در قالب 30 قسمت 30 دقيقه اي از شبكه يك سيما آماده شده است.

مديران شبكه يك سيما تلاش كرده اند اين سريال را به شكلي فاخر توليد كنند و به همين خاطر اقدام به انتخاب و گنجاندن مفاهيم زيادي در خصوص قرآن پرداخته اند و در كنار آن به بيان برخي از گناهان اشاره مي كنند كه در زندگي امروز و شرايط كنوني جامعه رواج پيدا كرده است. اين سريال پيچيدگي هايي در داستان و اتفاقاتش دارد كه همين موجب مي شود مخاطب براي باز كردن گره هاي ذهني خود داستان را براي اطلاع يافتن از سرنوشت شخصيت ها پيگيري كند.

البته اين سريال با نوسان جدي در ميزان كيفيت قسمت هاي مختلف مواجه است. يعني در برخي قسمت ها تعداد اتفاقات، برخوردهاي ميان شخصيت ها، پيچيدگي مفهومي متن و به كارگيري جلوه هاي مختلف تصويري به اندازه اي زياد است كه بيننده را مي تواند مسحور كند. اما در برخي قسمت ها داستان به اندازه اي ساده و پيش پا افتاده مي شود كه بيننده بايد منتظر بهبود كيفيت اثر در قسمت بعدي بماند.

در مجموعه هاي تلويزيوني كه امسال براي پخش از ماه مبارك رمضان در نظر گرفته شده، از طنز يا داستان هاي طنزآميز استفاده نشده است. ساختاري كه طي سال هاي گذشته موفق به جذب تعداد زيادي از مخاطبان شد. همچنين از كارگردان هايي كه طي سال هاي قبل آثار موفقي ارائه كرده بودند، امسال دعوت به همكاري نشده است. هر چند قرار نيست يك يا چند كارگردان مشخص هميشه سريال هاي مناسبتي ماه رمضان را بسازند، اما اگر تصميم به سپردن توليد به كارگردان هاي مختلف به منظور ايجاد تنوع و نوآوري در توليد است، بايد سطح نسبي كيفيت سريال ها نيز مد نظر قرار بگيرد تا مخاطبان خاص اين ماه از تلويزيون رويگردان نشوند.