تهدیدهای ترامپ؛ فرصتی برای ایران

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل-ابراهیم فراهانی*: رویکرد سیاسی «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا با تردید و ابهام آغاز شد و این گنگ بودن رفتار سیاسی همچنان ادامه دارد.

شماری از مشاوران افراطی ترامپ درباره بیماری خودشیفتگی وی و رفتار نامحترمانه در حوزه سیاست صحه می گذارند. ترامپ در مکالمه تلفنی با نخست وزیر استرالیا (مستعمره انگلستان) با لحنی خارج از چارچوب دیپلماتیک صحبت و تماس را پیش از زمان تعیین شده و بدون اطلاع قبلی قطع کرد.

وی اخیرا با رئیس جمهوری روسیه و اوکراین گفتگویی تلفنی داشت و به دو رهبر درگیر در بحران جزیره کریمه وعده حمایت داد. فرمان اجرایی ناگهانی محدودیت مهاجرت اتباع هفت کشور اسلامی که بدون هماهنگی با وزرای دولت جدید آمریکا به امضای ترامپ رسید، واکنش برخی از این مقام ها را در پی داشته است.

فرمان اجرایی که نخست توسط دو قاضی به صورت موقت تعلیق و سپس توسط یک قاضی فدرال لغو شد. لغو قانون منع مهاجرتی ترامپ، مبنی بر منع موقت ورود شهروندان هفت کشور از جمله ایران به خاک آمریکا، به این ترتیب بود که یک قاضی فدرال در ایالت واشنگتن آمریکا شامگاه جمعه گذشته با بررسی شکوائیه دادستانی این ایالت، این دستور را متوقف کرد.

ترامپ در صفحه توئیتر خود این حکم قاضی را به سخره گرفت و مقامات وزارت دادگستری به این حکم اعتراض کردند. اما سرانجام دادگاه تجدیدنظر ایالات متحده آمریکا بامداد یکشنبه‌ گذشته درخواست فوری وزارت دادگستری این کشور برای اجرایی شدن مجدد دستور ترامپ درباره ممنوعیت موقت ورود اتباع هفت کشور عمدتا اسلامی را رد کرد.

به گزارش خبرگزاری رویترز، شعبه نهم دادگاه تجدیدنظر در سانفرانسیکو در بیانیه‌ای گفته است که درخواست‌ فوریت در تجدیدنظر فرمان دولتی مبنی بر منع مهاجرت رد شده است.

این چالش پیش آمده میان قوه مجریه و قوه قضائیه در آمریکا دارای چند ویژگی است:

نخست عدم شناخت ترامپ از ساختار حکومتی قابل توجه است زیرا ترامپ به جایگاه حقوقی ریاست جمهوری به مثابه رسیدن به پست مدیرعاملی شرکت جدیدی نگاه می کند که اجازه امر و نهی به زیردستان خود را دارد و کارمندان تنها مامور و معذور به اجرای اوامر رئیس این شرکت هستند. در ساختار حکومت های مدرن، اصل تفکیک قوایی وجود دارد که در صورت درست اجرا شدن، عملکرد دستگاه های قضایی به صورت «نظارت و توازن قوا» برقرار و درنتیجه از جمع شدن و انحصار قدرت در یک قوه جلوگیری می شود.

درنظام حکومتی آمریکا، رئیس‌جمهوری در واقع نماد قدرت و اقتدار ملت است و عالی‌رتبه‌ترین مقام سیاسی کشور به‌شمار می‌آید. وی به‌عنوان رئیس کشور، فرمانده کل نیروهای مسلح، رئیس قوه مجریه و اداره کننده کشور و ضامن اجرای صحیح قوانین شناخته می‌شود اما، با داشتن اختیارات فراوان هیچ گاه نمی تواند به صورت سلیقه ای عمل کند و نظارت بر اعمال و رفتار رئیس جمهوری به منظور جلوگیری از بر هم خوردن توازن قدرت توسط قوه های دیگر صورت می گیرد.

دوم استفاده صحیح از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور است. یکی از دلایل مهم و موثر صدور حکم قاضی فدرال علیه فرمان اجرایی ترامپ، اهمیت جامعه ایرانیان در جامعه مدنی آمریکا است. مهاجران ایرانی در آمریکا از وجهه بسیار موجه و مناسبی در کسب موقعیت های اجتماعی برخوردار هستند. ایران هنوز از این استعداد و ظرفیت بالقوه استفاده بهینه نکرده است. این در حالی است که کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی هزینه های گزافی در لابی ها و اندیشکده های خود علیه ایران هزینه می کنند.

از طرفی تحولات عرصه بین الملل و قدرت گرفتن بیش از پیش بازیگران غیردولتی، موجب بروز تحولاتی در چگونگی عملکرد دیپلماسی در دولت ها شده است. امروزه دولت ها در قالب برنامه هایی برای برقراری ارتباط و تاثیرگذاری بر مخاطب عام در چهارچوب دیپلماسی عمومی، در تلاش برای دستیابی به برخی از اهداف سیاسی خود هستند. در این میان ایران با توجه به قدرت نرم خود، از جمله کشورهایی است که توانایی بالقوه بسیاری در جذب و تاثیرگذاری بر مخاطبان خود در سرتاسر جهان دارد. جمهوری اسلامی می تواند با ارتباط گیری صحیح با جامعه ایرانیان مقیم آمریکا، هجمه ایران هراسی را در افکار عمومی آمریکا از میان ببرد و با اهرم فشار افکار عمومی و جامعه مدنی داخل آمریکا، با تهدیدهای دولت ترامپ مقابله کند.

سومین مطلب مدیریت صحیح تهدیدها است. رفتار خصمانه دولت آمریکا با جمهوری اسلامی همواره وجود داشته است اما، در حال حاضر جمهوری اسلامی با دولتی در آمریکا مواجه است که خواستار پر رنگ تر شدن ادعای اقدامات تهدیدآمیز از جانب ایران در سطح منطقه و فرامرزی در انظار مردم جهان است.

خواسته ای که با امضای توافق هسته ای ایران و گروه ۵+۱ و به دنبال آن تغییر مثبت نظر مردم جهان درباره فعالیت صلح آمیز هسته ای ایران، به تعویق افتاده است. ترامپ سعی می کند با فرستادن پیام های غیر رسمی در حساب توئیتری خود ، ایران را تهدید کند اما، به نظر می رسد متوجه این مطلب نیست که هیچ کدام از قدرت های دیگر جهانی مانند گذشته با وی همراه نیستند. ایران می تواند با مدیریت صحیح، این تهدیدها را به فرصت تبدیل نماید و هر کنش دولت آمریکا را با واکنش صحیح پاسخ بگوید. تهدید ذاتاً امری منفی نیست و با کنترل صحیح آن می توان ایجاد فرصت و منفعت کرد. واکنش صحیح نیز با آگاهی کامل از توان واقعی کشور و افزایش این توانایی ها امکان پذیر است و هم زمان می توان ظرفیت های بالقوه را به صورت بالفعل درآورد.

جمهوری اسلامی ایران امروز در حساس ترین دوره زمانی قرار دارد که پیچیدگی و شمار بحران های این برهه زمانی غیر قابل پیش بینی است. عدم مدیریت و تصمیم گیری صحیح در اتخاذ تصمیمات در حوزه سیاست خارجی به ویژه پس از تحولات اخیر دولت های جهان عرب، کشور باثباتی مانند ترکیه را که در همسایگی ایران قرار دارد، به جولانگاه عملیات های تروریستی تبدیل کرده است.

جمهوری اسلامی به رغم همجواری با چنین کانون های بحران خیز، دارای بالاترین سطح امنیتی است. ایران برای افزایش ظرفیت و توانایی های داخلی باید از فرصت توسعه اقتصادی، سرمایه گذاری خارجی و وابستگی متقابل منطقه ای استفاده کند و همچنین با حفظ ثبات داخلی و تقویت وحدت ملی، تهدیدها را به فرصت تبدیل نماید.

*کارشناس روابط بین الملل