به گزارش خبرنگار مهر، نخستین نشست کارشناسی سیاست های ابلاغی خانواده و جمعیت از سوی رهبر معظم انقلاب، صبح سه شنبه با موضوع «ازدواج بهنگام و مقابله با بحران جمعیت» در محل ستاد ازدواج دانشجویی کشور واقع در هتل پردیس مشهد برگزار شد.
رسالت ستاد ازدواج فراهم سازی زمینه استحکام بنیان خانواده ها و فرزندآوری است
حسین جوادی، مدیر طرح ملی همسفر تا بهشت در این نشست، فرهنگسازی ازدواج آسان را از اهداف برگزاری این جلسه برشمرد و گفت: در زمینه ازدواج، تشکیل خانواده و فرزندآوری مانند هر موضوع دیگری انحرافات و شیوه های نادرستی رواج یافته است که باید رفع شود و با توجه به اینکه دانشجویان از اقشار فرهیخته و اثرگذار هستند باید در این عرصه پیشگام باشند.
مهدی غلامی مقدم، معاون آموزش و پژوهش ستاد ازدواج دانشجویی کشور نیز ضمن ارائه گزارشی از پیشینه و دستاوردهای مراسم ازدواج دانشجویی، گفت: ما نخستین رسالت خود را قوام یافتن خانواده های جوان و نوپا می دانیم که این امر خود بسترساز فرزندآوری موفق است.
کاهش فرزندآوری معضلی فرهنگی است نه اقتصادی
در ادامه، سیدغلامرضا حسنی، عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، طرح ملی همسفر تا بهشت را اقدامی کم نظیر در نوع خود معرفی و خاطرنشان کرد: این طرح زیبا و کارآمد که بسیاری از خلاهای سازمانی را به دوش می کشد باید با نگاه بلندمدت و انسجام بیشتر گسترش یابد و افزون بر جوانان، کودکان و نوجوانان نیز در گروه مخاطبان آن قرار گیرند.
استاد دانشگاه در ادامه، با بیان اینکه جامعه روستایی ما پیرتر از جامعه شهری است، اظهار کرد: تغییرات جمعیت درایران قابل تبیین با تئوری های جمعیتی نیست زیرا در واقع سقوط آزاد بوده و حتی شیب هم نداشته و این در حالی است که اروپا همین سیر را طی صد سال داشته است.
وی با بیان اینکه تصمیم باروری در سن بالا، صرف نظر از مسائل جسمی، مشکلاتی همچون ناباروری، افزایش فاصله سنی والدین و فرزندان و کاهش انرژی و حوصله والدین را در پی دارد، اظهار کرد: از سوی دیگر، تک فرزندی نیز آسیب های خاص خود را دارد و به همان اندازه که فرزندآوری کاهش یابد، خانه سالمندان زیاد می شود.
حسنی با تأکید براینکه معضل کاهش فرزندآوری در ایران بیش از آنکه اقتصادی باشد، امری فرهنگی است که حتی حاشیه شهرها و روستاها نیز از آن در امان نمانده اند، افزود: اکنون و با وجود اینکه هنوز در وضعیت گشتاور مثبت هستیم، رشد جمعیت ما کمتر از دو است اما در فاز بعدی، بحران جمعیت و رشد منفی آن کاملا ملموس و محسوس خواهد شد.
وی با اشاره به سیاست های جمعیت ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب در اوایل دهه ۹۰، دقت و جامعیت آن را تحسین و تصریح کرد: با اینکه این سیاست ها بسیار جامع و منطقی بوده و به همه ابعاد مرتبط توجه دارد اما متاسفانه عده ای تنها بخشی از آن را مد نظر قرار می دهند.
عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی با بیان اینکه این سیاست ها ابلاغ شده و هیچ کس نباید خلاف آن حرکت کند، افزود: هر یک از نهادها و سازمان ها باید رسالت خود را مطابق با این سیاست ها شناسایی و در آن حوزه به طور جدی فعالیت داشته باشند.
کاهش جمعیت، مخاطره ای ملی است
حسنی با اشاره به اینکه تهدید امنیت و اقتدار ملی مهمترین پیامد کاهش جمعیت عنوان شده است، ادامه داد: کاهش جمعیت، از مخاطره ای خانوادگی فراتر رفته و به مخاطره ملی تبدیل شده و ما خیلی دیر متوجه این مساله شده ایم.
وی با تأکید براینکه تبلیغ برای رشد فرزندآوری، یک سیاست جهانی است، به وجود یک مییون و ۵۰۰ هزار خانواده یک نفره در ایران به دلایلی همچون عدم ازدواج، طلاق یا مرگ همسر اشاره و تصریح کرد: خانواده سرمایه اجتماعی و فرهنگی است و نباید به خانواده نگاه اقتصادی و انتظار نتایج اقتصادی از آن داشته باشیم که حاصلی جز افزایش طلاق ندارد.
این کارشناس جمعیت با اشاره به اینکه در اروپا حدود ۳۵ درصد فرزندان خارج از چارچوب خانواده متولد می شوند و اغلب خانواده ها تک والد هستند، اضافه کرد: در غرب، مفهوم خانواده دگرگون شده لذا با وجود رفاه اجتماعی دچار آسیب های اجتماعی روزافزون هستند و برای مقابله با این وضعیت امروز شعار بازگشت به خانواده می دهند.
وی تأکید کرد: باید مشکلات را در خط مقدم (به عنوان مثال بیمارستان ها) حل کنیم؛ در روسیه زنانی که بالاترین باروری را داشته باشند به عنوان مام میهن مورد مصاحبه و تبلیغ قرار می گیرند تا همه بدانند فرزندآوری وظیفه ملی و مهم است.
تبعات کاهش جمعیت در ایران بسیار خطرناک تر از سایر کشورها است
عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه افزایش جمعیت در ایران، یک ضرورت اجتناب ناپذیر است که اگر اتفاق نیفتد، عواقب بسیار خطرناک تر از سایر کشورها متوجه ما می شود، افزود: مگر ما در کشور چه کم داریم که از افزایش جمعیت واهمه داریم؟ در شرایطی که ۷۱ درصد جمعیت ما در سن فعالیت و اشتغال هستند چرا باید بیکاری در کشور داشته باشیم و نرخ بهره وری مان حتی از ژاپن با میانگین سنی ۴۴ پایین تر باشد.
وی با تأکید بر لزوم احیای نظام حمایتی خانواده در کنار نظام حمایت های دولتی، از بین رفتن نظام سنتی خانواده را از دلایل کاهش ازدواج و فرزندآوری عنوان و ابراز کرد: نمی توان بدون توجه به نظام حمایتی سابق، آمار بالای ازدواج را انتظار داشت.
حسنی یادآور شد: در گذشته حداقل از دو مشکل ازدواج و اشتغال در روستا خبری نبود و اطرافیان زوج، همه هزینه ها را تقبل می کردند؛ اصولا ازدواج مستقل از اقتصاد صورت می گرفت در حالی که امروز، ازدواج برابر با اقتصاد معنا می شود.
وی افزود: همچنین در گذشته فشار هنجاری به نفع فرزندآوری وجود داشت در حالی که امروز عکس این امر محقق شده است و به حدی سیاست های حمایتی کاهش یافته که در بیمارستان ها شاهد فرزندفروشی به دلیل هزینه های بالای زایمان هستیم.
کارشناس جمعیت ادامه داد: درمراکز علمی آموزشی نیز متاسفانه ازدواج در سن پایین، از علل تنزل تحرک اجتماعی معرفی می شود این در حالی است که پایین آوردن سن ازدواج نه تنها در سلامت بانوان که در سلامت جامعه موثر است.
ستاد هماهنگی نهادها در راستای سیات های جمعیتی وجود ندارد
حسنی تصریح کرد: در حالی که در بند سوم سیاست های جمعیتی به هماهنگی نهادها در زمینه رشد جمعیت اشاره شده اما هنوز هیچ ستاد هماهنگی در این زمینه وجود ندارد زیرا اصولا باور به رشد جمعیت وجود ندارد.
وی با بیان اینکه درک دقیق از مشکلات جمعیتی یک اصل مهم برای مجریان و مسئولان است، افزود: انحراف فرهنگی باید با کار فرهنگی تصحیح شود؛ آینده برآیند ذهن نسل کنونی است لذا باید دید اشاعه فرهنگی فرزندآوری در نسل جدید چگونه است و نظام آموزش و پرورش ما فرزندان ما را برای ورود به دانشگاه تربیت می کند یا ورود به زندگی؟
این کارشناس مسائل جمعیتی با بیان اینکه هر یک از والدین تک فرزند، درس آینده نگری به زوج های جوان می دهند، ادامه داد: امروزه حتی شعر و ادبیات ما آینده نگر نیست و فرزندان ما با فرهنگ لذت لحظه ای و فوری که خیلی خطرناک است، بزرگ می شوند.
وی بر ضرورت شکل گیری جهاد حمایت از خانواده تأکید و تصریح کرد: باید با توافق و هم افزایی، اهمیت خانواده را در زمینه مختلف مثل ادبیات، رسانه، محتوای آموزشی و غیره تبیین و ترویج کنیم.
حسنی افزود: نسبت دختر و پسر در جامعه متعادل است اما مشکل، توزیع متناسب این ها است که آمایش سرزمینی و مدیریت جمعیت را می طلبد.
ضرورت ارتقای آگاهی و قدرت تحلیل، تبیین و اقناع در گروه های هنجارساز جامعه
وی با اشاره به برگزاری مراسم ازدواج دانشجویی تأکید کرد: دانشجویان به عنوان قشری هنجارساز باید خط شکن باشند؛ دیروز رزمندگان خط شکن جبهه نظامی بودند و امروز ما باید خط شکن جبهه فرهنگی باشیم زیرا با یک مخاطره جدی مواجه هستیم.
عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد افزود: دانشجویان باید سفیران ازدواج آسان و بهنگام میان اطرافیان خود بوده و فراتر از نظر و عقیده، در عمل به این فرهنگ پایبند باشند.
حسنی بر لزوم پرهیز از هزینه ها و تجملات گزاف تأکید و خاطرنشان کرد: حفظ بنیان خانواده با مخارج اضافی صورت نمی گیرد چنانکه شاهد هستیم کسانی هم که از همه امکانات برخوردار هستند از مشکلات متعدد رنج می برند.
وی با تأکید بر ضرورت حفظ تعامل ستاد ازدواج دانشجویی با زوج های دانشجو پس از بازگشت از سفر مشهد، گفت: وقتی دانشجو که همسن جوان در آستانه ازدواج است، از ازدواج آسان می گوید، اقناع بیشتری برای مخاطب دارد. همچنین اقناع هر قشر متفاوت از سایر اقشار باید صورت گیرد.
حسنی با تأکید بر ضرورت ارتقای آگاهی و قدرت تحلیل، تبیین و اقناع روحانیان، نماینگان مجلس و دیگر هنجارسازان جامعه در زمینه مسائل جمعیت، به دست اندرکاران طرح مسفر تابهشت یادآور شد: باروری، خصوصی ترین امر اجتماعی است نمی شود بدون اقناع آن را تحقق بخشید بنابراین گروه های هدف را به گونه ای تقسیم کنیم که هنجارسازها در رأس باشند؛ ما نمی توانیم درهر خانه وارد شویم و تبلیغ کنیم اما می توانیم با آموزش گروه های هنجارساز، در هر محله یا خانه مبلغ داشته باشیم.
نظر شما