تکنولوژی مقدم بر علم است/ نسبت ما و تکنولوژی

به گزارش خبرنگار مهر، نشست بررسی رویکردهای گوناگون به مقوله تکنولوژی از سلسله نشست های فلسفه تکنولوژی روز گذشته در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران با سخنرانی حجت الاسلام پارسانیا، احسان شریعتی، سید حسن حسینی و محمدتقی چاوشی برگزار شد.

در این نشست محمدتقی چاووشی با موضوع «نسبت ما و تکنولوژی» به ایراد سخنرانی پرداخت.

وی در ابتدا گفت: آیا نسبت ما و تکنولوژی صحیح است یا باید بگوییم نسبت ما و فلسفه علم؟ آن هم علمی که از آن بهره ای نداریم؟

چاوشی ادامه داد: وقتی صحبت از ما می شود بنده انسان ایرانی اسلامی را مد نظر دارم که ایرانی اسلامی بودن دو جزء یک مرکب نیست بلکه به یک امر بسیطی اشاره می کند که مبداء تاریخ آن مدینه فارابی است. نه نسبت تام با پلیس یونان دارد، نه با جامعه مغان و نه با مدینه النبی.

وی افزود: انسان ایرانی اسلامی یعنی من و شمائی که آغاز فرهنگمان را در مدینه فارابی می یابیم. مبنای مدینه فارابی بر نبی است که مدینه یک نفر بیشتر ندارد و مابقی طفیل آن هستند. جامعه ایمانی صدرا صحبت از انسان کامل دارد که می تواند سیر خود را از طبیعت به خدا دنبال کند، کما اینکه می تواند تنزل کند و از حیوان چهارپا کمتر شود.

وی گفت: وقتی از ما صحبت می کنیم مدعای بنده این است که ما یعنی انسان ایرانی اسلامی با فرهنگ و پیشینه تاریخی مدینه فارابی، و باورم این است که مدینه فارابی یک امر تکوینی است به نحوی که الان هم حاضر است. هنوز هم می توانید اهل مدینه باشید و یا از آن فاصله داشته باشید.

چاوشی ادامه داد: در مورد نسبت باید بگویم، نسبت را یا معقولی در نظر می گیریم و یا اشراقی. باید گفت تفکر ملاصدرا ادامه پیدا کرد و متوقف نشد و تبدیل به مکتب فلسفی و اصفهان و تهران و قم شد و مرحوم علامه طباطبایی این نظام فلسفی را توسعه بخشید.

وی افزود: تفکر ملاصدرا بدون امر متافیزیک نیست و مولفه های متافیزیک را با خود دارد.

وی ادامه داد: در دوره مشروطه کسانی به این متهم شدند که فقط با دوره روشنگری آشنا هستند لذا علم را سکولار دیدند و دین را خرافه دانستند. اما این واقعیت خود فرهنگ ما بود. این نگاه به عالم منجر به ظهور علم سکولار و خرافه خواندن دین شد و آنچه در ضمیر متفکران ما همچنان زنده مانده چیزی بیش از علم سکولار نیست.

چاوشی گفت: بنده مشروطه را یک دید می بینم. این دید، علم دوره ما را رقم زد. تکنولوژی مقدم بر علم است. اگر این دید نبود علم معاصر پیدا نمی شد.

وی در پایان گفت: حتی اگر تکنولوژی را ابزار بدانید این ابزار، یک ابزار ساکت نیست. مدعای بنده این است علمی که ما با آن نسبت داریم نهایتا یک علم سکولار است و این علم ماهیتاً با علمی که با دید تکنیکال ظهور پیدا کرد متفاوت است و فقط در جنس با هم مشترک اند.