طعم تلخ تغذیه/ چتر بسته بیمه ها بر سر تغذیه

به گزارش خبرنگار مهر، هرکس با شنیدن نام تغذیه طعمی را زیر دندان احساس می کند. برای برخی شیرین است، برای برخی شور و برای برخی دیگر ترش و برای برخی هم تلخ، مشاوران تغذیه کسانی هستند که شنیدن نامشان می تواند ترکیبی از طعم ها و میزان مختلف چشیدن غذاها را در ذهن ها تداعی کند. نهم مارس روز جهانی رژیم درمانگر یا همان مشاورین تغذیه است. روزی که در تقویم پزشکی کشور ثبت نشده است به این بهانه نسبتا فراموش شده به سراغ کسانی می رویم که اگر بخواهیم از آنها بپرسیم تغذیه چه طعمی دارد؟ شاید این پاسخ را بشنوی که در کنار همه شیرینی ها ته مزه تلخی دارد.

چتر بسته بیمه ها بر سر تغذیه

آرزو سقازاده ۲۰ سال است در رشته علوم تغذیه فارغ التحصیل شده است و از جمله کارشناسان و فعالان مدافع حقوق همکاران خود است و ادعا می کند برای این رشته وهمکاران نسل فعلی و آینده خود دل نگران است. او یکی از مهمترین مشکلات مشاوران تغذیه را عدم پوشش بیمه های درمانی می داند و به خبرنگار مهر می گوید: مشاوره تغذیه جزو تعهدات هیچ بیمه ای نیست و همین امر باعث شده بسیاری از افراد کم بضاعت از مراجعه به  مشاور تغذیه امتناع کنند.

او اضافه می کند: امکان تجویز مکمل های تحت پوشش بیمه را نداریم، امکان نوشتن آزمایشات مورد نیاز بیمار برای مشاوران تغذیه وجود ندارد و در بسیاری موارد از بیمار می خواهیم با مراجعه به یک همکار پزشک آزمایش های مورد نیاز را نسخه کند که هزینه دومی بر بیمار تحمیل می شود.

این کارشناس تغذیه و رژیم درمانی دیگر مشکل مهم پیش روی رژیم شناسان کشور را نبود شناخت صحیح از رشته تغذیه در میان عامه مردم می داند و می گوید: رشته تغذیه آنطور که باید و شاید به مردم معرفی و شناسانده نشده است بیشتر مردم در زمان مواجهه با درد به پزشک مراجعه می کنند در صورتی که علت برخی  مشکلات همچون سردرد، سرگیجه با ریزش مو کم خونی کبدچرب و ...سوء تغذیه است و باید برای این موارد در کنار مراجعه به پزشک به یک رژیم درمان هم مراجعه شود.

ضرورت شناخت بهتر تغذیه

وی ادامه می دهد: در حال حاضر اغلب مراجعه کنندگان افرادی هستند که  قصد رسیدن به تناسب اندام دارند یا مبتلا به برخی بیماری ها شده اند که احتیاج به رعایت رژیم غذایی خاص دارند. گاهی نیز برخی همکاران پزشک و متخصص به قدری مشغله دارند که فراموش می کنند به بیماران خود مراجعه و به یک مشاور رژیم درمان را توصیه کنند.

«دانش آموختگان دانشگاه ها در رشته تغذیه تنها دارندگان پروانه فعالیت درحوزه رژیم درمانی در سطح کشور هستند و همه رژیم شناسان کشور معتقدند که افراد غیر متخصص در حال ضربه زدن به تخصصشان هستند» این جمله را قاطع می گوید و تصریح می کند: برخی افراد که تحصیلات آکادمیک درحوزه  طب سنتی ندارند به اسم طب سنتی به اصول علمی تغذیه نوین کشور که سالها متخصصین رشته تغذیه خون و دل خورده اند ضربه های بزرگی زده اند و سلامتی مردم را به مخاطره انداخته اند.

سقا زاده که حدود دوسال است با کمک برخی همکاران خود کانالی برای عامه مردم و اشاعه علم تغذیه و مبارزه با شایعات تغذیه ایی در کشور راه اندازی کرده و فعالیت های دیگری نیز در راستای شناخت جایگاه تغذیه در فضای مجازی انجام داده است، از رخنه آموزش های غیر اصولی تغذیه در این فضا به عنوان دیگر تهدید برای سلامت جامعه یاد می کند و می گوید: هر کسی با هر تحصیلاتی مطالبی در مورد تغذیه اشتراک می گذارد بدون اینکه مبنای علمی و تخصصی درعلم تغذیه داشته باشد و مردم هم به جای کمک و مشورت از مشاورین تغذیه به این سایت ها و فضاهای مجازی مراجعه می کنند و گاهی حتی با خرید کتاب ها و خرید پکیج های پیشنهادی، متحمل هزینه های بیشتری برای درمان شده و حتی در معرض خطر استفاده از رژیم های غیراصولی دراین فضای مجازی هم قرار می گیرند در حالی که می توان با جستجوی نام ونام خانوادگی هر رژیم شناس در سایت سازمان نظام پزشکی ایران به صحت تخصص آن واقف شد.

این کارشناس تغذیه خوزستانی همچنین پیشنهاد تعامل آموزش و پرورش کشور با مشاوران  تغذیه را می دهد و بیان می کند: کودکی سن مهمی است و تغذیه در این سنین اهمیت بسزایی درسلامتی آینده مردم کشور دارد و اگر ساز وکاری اتخاذ شود که با استفاده از مشاوران  تغذیه در سنین کودکی و دانش آموزان، آموزش اصول تغذیه و پایش رشد آنها در مدارس توسط دانش آموختگان این رشته انجام شود، می توان جامعه ای سالم را رقم زد و افراد آگاه به علوم تغذیه درکشور تربیت کرد.

رژیم شناسان روز ایرانی ندارند

انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایران یکی از انجمن های علمی و تخصصی است که ۱۰ سالی هست با هدف کمک به بهبود تغذیه در جامعه و حمایت از آن دسته افراد صنایع و اصناف وابسته به غذا و تغذیه شکل گرفته و که یکی از مقاصد اصلی خودش را در کار، حفظ و ارتقای سلامت جامعه اعلام کرده است.  

رئیس این انجمن و متخصص اپیدمیولوژی تغذیه که تصدی پست های معاونت امور برنامه ریزی و هماهنگی دفتر نظارت بر امور دارویی و مدیریت اداره بهبود تغذیه معاونت بهداشت وزارت بهداشت را در کارنامه کاری خود دارد با بیان اینکه در تقویم کشور بر خلاف بسیاری از فعالان عرصه بهداشت و درمان همچون پرستاران، پزشکان و ماماها، روزی به نام مشاوران تغذیه نامگذاری نشده است، این امر را نشان دهنده ناشناخته ماندن جایگاه واقعی این افراد می داند.

ربابه شیخ الاسلام به خبرنگار مهر می گوید: در کشور روزی تحت عنوان روز تغذیه که عاملی مهم درسلامت است وجود ندارد. قرار بود ۱۷ دی ماه برای این مناسبت تعیین شود اما تاکنون اجرایی نشده است.

وی ادامه می دهد: ۱۸ اسفند ماه که روز جهانی رژیم درمانگر است هم از خارج از ایران مطرح شده است و اگر قرار باشد در ایران نامگذاری انجام شود باید نام دیگری برایش انتخاب کرد که روز تغذیه مناسب و یا  مشاورین تغذیه در خدمت سلامت گزینه های بهتر است.

این استاد دانشگاه و بنیان گذار دفتر بهبود تغذیه جامعه در معاونت سلامت وزارت بهداشت، تغذیه را مهمترین و اصلی ترین عامل سلامت می خواند و اظهار می کند: هیچ چیز به اندازه تغذیه عامل سلامت نیست. در اصل بدن با تغذیه شکل می گیرد و چون ما انسان ها درمان نگر هستیم منتظر می مانیم تا بیمار شویم اما از اصلی ترین عوامل سلامت یا ابتلا به بیماری که در هوا، آب و غذا خلاصه می شود غافل می شویم.

«اگر به مشاور تغذیه اعتماد شود می توان بروز بسیاری از بیماری ها را به تعویق انداخت» این جمله ای است که خانم دکتر به آن اعتقاد دارد و برای اثبات این امر توضیح می دهد: علت اینکه در برخی خانواده ها بیشتر اعضای خانواده به بیماری هایی همچون فشار خون و دیابت و بیماری های قلبی مبتلا می شوند وجود یک سبک و شیوه زندگی است که شامل  مصرف غذاهای مشابه، داشتن رفتارها و فعالیت های مشابه است. حتی در معرض استرس و تنش های مشابه قرار گرفتن است که بر سیستم تغذیه خانواده تاثیر گذاشته و خود را به صورت بیماری نشان می دهد و اگر افراد در معرض خطر به یک مشاور تغذیه مراجعه کنند می توانند از پیامدهای ابتلا به این بیماری ها بکاهند.

وی توضیح می دهد: افرادی که در معرض خطر ابتلا به فشار خون و یا دیابت و سایر بیماری هایی هستند که به صورت ژنتیکی منتقل می شوند و به عبارت علمی دارای ریسک فاکتورهایی همچون اضافه وزن هستند با مراجعه به یک مشاور تغذیه می توانند از دچار شدن به این مشکلات پیشگیری کنند و حتی اگر ریسک بالا داشته باشند عوارض و مشکلات ابتلا به این بیماری ها که شامل تحمل دردهای و عوارض جسمی  فراوان و صرف هزینه های کمر شکن درمانی است با پیشگیری کاهش قابل توجهی خواهد داشت.

نبود عزم ملی برای پیشگیری در کشور

شیخ الاسلام در ادامه به علت بالا نرفتن فرهنگ استفاده از مشاوره کارشناسان تغذیه برای حفظ سلامت اشاره می کند و می گوید: علت اینکه جایگاه واقعی و اهمیت مشاوران تعذیه شناخته نمی شود یکی تنبلی انسان ها برای مراجعه و پیگیری و دیگری سودآوری بالای بخش درمان چه از نظر تامین دارو و مکمل ها و چه از نظر هزینه های بیمارستانی است.

وی توجه بیشتر به احداث مراکز درمانی به نسبت مراکزبهداشتی به عنوان نمونه های کم توجهی به مقوله پیشگیری می داند و معتقد است رسیدن به این تفکر پیشگیرانه مستلزم طی شدن پروسه ای طولانی و وجود عزم دولت در پیشگیری است.

او می گوید: اگر عزم ملی وجود داشت رسانه ملی از ۳۰ سال پیش تا هم اکنون به تبلیغ غذاهای ناسالم همچون پفک و انواع غذاهای ناسالم نمی پرداخت. وقتی صدا و سیما که بنا به تعبیری یک دانشگاه عمومی است از این مورد مهم که باعث افزایش بار بیماری ها می شود غفلت می کند نمی توان انتظار بیشتری از مردم داشت.

رئیس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایران اظهار می کند: اگر نگاه پیشگیرانه در کشور نهادینه و یک عزم ملی ایجاد شود و تمام نهادها و در راس آنها وزارت بهداشت و سایر وزارت خانه ها افراد دارای عوامل خطر را به مراجعه به مراکز مشاوره تغذیه تشویق کنند از حجم ابتلا به بیماری ها و به تناسب آن هزینه های هنگفت درمان کاسته می شود.

تحت پوشش آوردن تغذیه نگاهی اقتصادی است

انجمن تغذیه ایران(اتا) با سابقه حضور بیش از سی سال در عرصه های علمی، صنفی و اجتماعی در کشور فعالیت می کند و عضو اتحادیه جهانی انجمن های تغذیه (luns) نیز بوده دیگر انجمنی است که محورش را تغذیه و توجه به اصول علمی در تغذیه می داند. رئیس این انجمن شمار فارغ التحصیلان رشته تغذیه کشور از ۱۶ تا ۱۷ دانشگاه را ۸ هزار نفر اعلام می کند و می افزاید: از این تعداد حدود ۵ هزار نفر عضو انجمن تغذیه ایران هستند که خوشبختانه به خاطر طرح تحول نظام سلامت مشکل جذب ندارند. ۴ هزار نفر نیز دانشجو این رشته هستند اما طبق شاخص جهانی به فارغ التحصیلان بیشتری نیاز است.

 جلال‌الدین میرزای رزاز، نیز موضوع بیمه را عمده مشکل این ۸ هزار نفر می داند و می گوید: جلسات متعددی در خصوص تحت پوشش قرار گرفتن خدمات تغذیه داشته ایم، پیگیری و مکاتباتی را هم با رئیس جمهور داشته ایم که خدمات بیمه ای این ۸ هزار را ارائه شود چرا که عامل بسیاری از بیماری های غیرواگیر همچون دیابت، بیماری های قلبی عروقی و چاقی به تغذیه مربوط می شود.

او با یادآور شدن اینکه طرح تحول نظام سلامت باعث ایجاد بدهی های قابل توجهی به سازمان های بیمه گر شده است، افزود: صرف سرمایه های بسیار برای برخی موارد همچون تصویر برداری که در ۵۰ درصد موارد حتی نیاز به انجام تصویربرداری ایجاد نمی شود همچنین آزمایش های متعدد و داروهای سنگین که گاهی توسط پزشکان عمومی تجویز می شود می تواند با برنامه ریزی تعدیل شود و به جای آن به تغذیه که اساس است اختصاص یابد.

 میرزایی رزاز تحت خدمات بیمه رفتن مشاوره های تغذیه را از نظر اقتصادی را نیز مقرون به صرفه می داند و توضیح می دهد: با بهبود وضعیت تغذیه ۷۰ درصد بیماری ها غیر واگیر دار کاهش می یابد و اگر از دیدگاه اقتصادی هم به قضیه نگاه شود صرف هزینه ۴۰ هزار تومانی در نیم ساعت می تواند از هزینه های کلان درمانی بکاهد.

پای رژیم درمانگران به بالین بیمار باز می شود

«برنامه دیگر این است که پای رژیم درمانگران را به بالین بیمار باز کنیم و این یکی از مطالبات انجمن تغذیه بود» او این جمله را در پاسخ به پرسش در مورد نوع اقدامات انجام شده برای تقویت میزان شناخت مردم از جایگاه تغذیه می دهد و اضافه می کند: با نظام پزشکی صحبت شده که گروه تغذیه به عنوان تیم درمان باشند تا دیدگاه صرفا آشپزخانه ای به آنها نشود و امسال نیز در دانشگاه شهید بهشتی در رشته تغذیه بالینی دانشجو جذب شد.

او در ادامه می گوید: با پیشرفت علم دیگر بحث چاقی و لاغری مطرح نیست و از سه ماه قبل از بارداری تا زمان حیات و دوران کهنسالی برای فرد برنامه فردی تغذیه در نظرگرفته می شود.

رئیس انجمن تغذیه ایران بحث های تغذیه درمانی بالینی را از بحث های مهم تغذیه ای بر می شمارد و اعمال سیاست های کلان در مورد تغذیه را ضامن امنیت غذایی جامعه می خواند.

او به افزایش پیام های تغذیه ای در فضاهای مجازی با منبع غیرمعتبر هم اشاره می کند و می گوید: هر روز دسته ای پیدا می شوند و وارد بحث رژیم درمانی می شود انجمن تغذیه هم هرکدام را شناسایی کند به ارگان های مربوطه معرفی می کند اما مردم نیز باید اندکی از کم و کیف کار مطلع شوند.

میرزایی رزاز از برنامه انجمن تغذیه ایران برای معرفی کارشناسان تغذیه خبر می دهد و اظهار می کند: تصمیم داریم به صورت آزمایشی اسامی و مشخصات تمام کارشناسان تغذیه را درج کرده تا مردم فریب افراد غیرمتخصص را نخورند.

رشته علوم تغذیه و رژیم درمانی جزو رشته های تراز اول علوم تجربی است اما دانش آموختگان آن معتقدند جایگاه مورد انتظارشان را ندارند. آنها ادعا می کنند هنوز اهمیت بودنشان و نقششان شناخته نشده است و در رشته ای تخصص کسب کرده اند که هر کسی می تواند در کشور داعیه دار تخصص باشد. این افراد در پاسخ این سوال که تغذیه چه مزه ای داشته؟ خواهند گفت: طعم دهانشان تلخ شده است.