به گزارش خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر، برآورد هاي برخي از كارشناسان منابع طبيعي و محيط زيست حاكي است كه ا ز نظر علمي بايد 25 درصد خاك كشور پوشيده از جنگل باشد در حاليكه مساحت فعلي جنگل ايران 3/7 درصد است و برپايه همين بررسي مساحت جنگل هاي ايران از 18 ميليون هكتار در 30 سال پيش به 12 ميليون هكتار در حال حاضر كاهش يافته است.
اما معاون سازمان جنگل ها و مراتع با استناد به عكس هاي هوايي تهيه شده در سال 73 مساحت جنگل هاي كشور را 4/12 ميليون هكتار و همچنين مساحت جنگل هاي شمال كشور را يك ميليون و 850 هزار هكتار اعلام كرده و اظهار مي كند تهيه اين آمار ها به صورت دوره اي و هر 10 سال يكبار صورت مي گيرد كه بر اين اساس آخرين آمار مساحت جنگل هاي كشور اواخر سال 83 ارايه خواهد شد.
همچنين معاون محيط طبيعي ساز مان محيط زيست نيز با اشاره به رقم 4/12 ميليون هكتاري جنگل هاي كشور كه از سوي سازمان مراتع و جنگل ها اعلام شده است ، مي افزايد: سازمان ها و دستگاههاي ديگر اين رقم را بين 5 تا 7 ميليون هكتار بيان مي كنند و در قانون مطالعات توسعه پايدار كشور نيز سطح جنگل هاي كشور هفت ميليون هكتار برآورد شده است.
به گفته مهندس نجفي سطح جنگل هاي شمال نيز بر اساس برآورد هاي سازمان جنگل ها يك ميليون و 800 هزار و از نظر ما حدود دو ميليون و 60 هزار هكتا ر است كه البته حدود يك ميليون و40 هزار هكتار آن در اختيار سازمان جنگل ها جهت بهره برداري در قالب طرح جنگل داري قرار گرفته و 258هزار هكتا ر آن نيز تحت مديرت سازمان محيط زيست قرار دارد و مديريت 800 هزار هكتا ر باقي مانده نيز در صورت تصويب از سوي شوراي عالي محيط زيست ظرف يك ماه آينده جهت حفاظت به محيط زيست واگذار خواهد شد.
تخريب هاي سريع واحياهاي لاك پشتي!
با توجه به مساحت محدود جنگل هاي كشور و قرار گرفتن ايران در منطقه خشك و كم آب جهان به نظر مي رسد در صورت تخريب جنگل هاي موجود كه در طول ساليان سال ايجاد شده است ، احيا و باز سازي و توسعه جنگل در بخش تخريب شده نيز امري مشكل و حتي غير قابل جبران خواهد بود، لذا بهترين راهكار موجود در حال حاضر كاهش تخريب و قانونمند كردن بهره برداري ها است؛ زيرا هرچند برخي از مسئولين امر اخباري در خصوص كاهش و حتي كنترل برخي از انواع تخريب جنگل ها اعلام مي كنند ولي همچنان از يك طرف شاهد اين هستيم كه درختان جوان فعلي در سطح جنگل هاي كشور بواسطه جنگل نشينان، قاچاقچيان چوپ، بهره برداري غير اصولي و فاقد مديريت صحيح، آتش سوزي و غيره در حال كاهش و تخريب بوده و از سوي ديگر امكان بازسازي و رشد مجدد و جايگزيني نهال هاي تازه نيز بر اثر هجوم دام ها به جنگل ، خشكسالي وفرسايش خاك ، تبديل جنگل ها به اراضي كشاورزي و شيوع آفات و امراض بسيار محدود و ناچيز است.
به اعتقاد بسياري از كارشناسان از طريق بالا بردن سطح آگاهي هاي فني و تخصصي جنگل نشينان و دامداران، افزايش جنگل بانها و تشديد مسايل حفاظتي ، آموزش و فرهنگسازي، خروج دام و جنگل نشينان وغيره جنگل هاي كشور را از تبديل به زمين ها و دشت هاي باير يا بي آب و علف در سال هاي آينده وبه طبع آن جامعه انساني را نيز از خطرات احتمالي ناشي از كاهش پوشش گياهي در كشور نجات داد.
همچنين تشديد شيوه هاي حفاظتي و منطقي كردن بهره برداري از جنگل ها به معناي توقف هر گونه استفاده از جنگل براي رفع نيازهاي غذايي و طبيعي انسان ها نيست ، بلكه نوع كاربري هارا بايد سازگار با حفاظت از جنگل و محيط زيست از طريق تقويت اكوتوريسم ، استفاده پايدار از محصولات فرعي جنگل و مراتع با محوريت جوامع بومي،حفاظت از آب و خاك و غيره كرد زيرا اين اقدامات نه تنها موجب تخريب نخواهد شد بلكه زمينه شكوفايي و توانمندي اقتصادي جوامع و جنگل نشينان و ماندگاري پوشش هاي گياهي را فراهم خواهد ساخت.
مهندس انوشيروان نجفي معاون طبيعي سازمان حفاظت محيط زيست با بيان اينكه بنابر آمار هاي رسمي منتشر شده از سوي سازمان جنگل ها و مراتع قاچاقچيان در سال هاي گذشته هزاران هكتار درخت را قطع و قاچاق كرده اند ، مي افزايد : روستاييان و جنگل نشينان نيز براي رفع احتياجات و نياز هاي سوختي و غيره خود سالانه نزديك به سه ميليون متر مكعب از سطح جنگل ها را تخريب و مورد استفاده قرار مي دهند.
وي با اشاره به اينكه سازمان جنگل ها در قالب طرح هاي جنگل داري مجاز به بهره برداري از يك تا دو ميليون هكتار از جنگل ها است ، مي گويد : سالانه به طور متوسط يك درصد جنگل هاي شمال كشور تخريب مي شود كه البته با احتساب يك ميليون و 800 هزار هكتار جنگل هاي شمالي مي توان گفت سالانه بين 18 تا 30 هزار هكتار از اين جنگل ها در حال تخريب است.
به اعتقاد وي ساماندهي دام و جنگل نشينان ، هدايت و ارزيابي زيست محيطي پويا،مهار معدن سازي و جلوگيري و برخورد با تغيير كاربري ها از راهكار هاي مناسب كاهش تخريب در جنگل هاي شمال است.
نجفي با اشاره به اينكه اتفاق نظر بين دستگاههاي دولتي و سازمان ها در خصوص حفاظت و احياي پوشش هاي گياهي به وجود آمده است ، اظهار مي كند : طي سه چهار دهه گذشته فقط حدود 300 هزار هكتار از جنگل ها در كشور احيا و توسعه يافته است ، در حاليكه با توجه به روند تخريب و اينكه ايران بر روي خط خشك جهان قرار دارد بايد به سرعت عمليات احيا يي و توسعه درختكاري را با مشاركت مردمي دربخش شمالي كشور و منطقه البرز گسترش داد.
اما معاون سازمان جنگل ها و مراتع تخريب جنگل ها را خاص تمام كشور ها بويژه كشورهاي در حال توسعه دانسته و مي افزايد: امروزه تخريب جنگل را در اغلب كشور ها به دليل رشد جمعيت ، تامين نياز هاي غذايي و معيشتي، تغيير شيوه هاي زندگي و گسترش طرح هاي عمراني و توسعه اي قابل مشاهده است ، ولي در ايران ميزان تخريب در حال كاهش ودر مقابل احياي پوشش هاي جنگلي رو به افزايش است.
به اعتقاد وي تخريب در كشور در حال توسعه از يك سو به دليل وابستگي معيشت دامداران و جنگل نشينان به جنگل و از سوي ديگر بواسطه اجراي طرح ها و پروژه هاي عمراني در زمينه احداث سد ، برق، آب، راه ، معادن و غيره به طور كامل قابل كنترل نيست.
مهندس نصرتي با اشاره به وجود حدود 80 هزار خانوار جنگل نشين و 7/5 ميليون واحد دامي در داخل جنگل ها تصريح مي كند: 10 هزار خانوار دامدار و جنگل نشين به همراه 3/4 ميليون واحد دامي رها شده در جنگل ها وجود دارند كه تاكنون نيز 800 هزار واحد دام از جنگل خارج شده و مابقي نيز در قالب طرح خروج دام خارج خواهند شد و روستا هاي بالاي 20 خانوار جمعيت نيز ظرف مدت شش سال آينده از حاشيه جنگل خارج مي شوند.
وي در خاتمه مي افزايد : تصويب قانوني در سال 73 از سوي مجلس شوراي اسلامي مبني بر واگذاري بخشي از اراضي جنگلي كه افراد تا سال 73 انرا به تملك خود درآوردند از جمله مشكلات و عوامل مهم تخريب جنگل ها به شمار مي رود كه البته در كنار آن سازمان را نيز با چالش جدي در اين زمينه و خروج جنگل نشينان از جنگل كرده و در همين راستا پرونده هاي زيادي در محاكم قضايي تشكيل يافته است.
نظامي مدير كل اداره حفاظت محيط زيست استان گيلان نيز با بيان اينكه مساحت جنگل هاي اين استان 565 هزار هكتار است مي گويد : علي رغم تخريب هاي صورت گرفته هنوز سازمان جنگل ها معتقد است حرف مرد يكي است ، زيرا آمار فوق مربوط به 20 سال پيش است و از آن تاريخ نيز ضمن انجام تخريب ها وبهره برداري هاي مختلف سطح زيادي از جنگل هاي گيلان به زير كشت توتون و تنباكو رفته است.
به گفته وي بيش از 50 درصد جنگل هاي اين استان در قالب طرح هاي بهره برداري مورد استفاده چوب تراشان قرار گرفته ، وي تصريح مي كند : در صورت تصويب نهايي طرح صيانت از جنگل ها نظارت سازمان محيط زيست بر تمام ابعاد لحاظ شده و برداشت هاي جديد نيز ازتاريخ تصويب تحت نظارت اين سازمان قرار مي گيرد.
نظامي ورود دهها هزار دام به مناطق جنگلي گيلان را از ديگر عوامل تخريبي برشمرده و اظهار مي كند : متاسفانه دام ها با از بين بردن پوشش هاي سطحي و نهال هاي در حال رويش روند تخريب خاك و جنگل را تشديد مي كنند و در كنار آن معضل قاچاق چوب، بهره برداري هاي غير اصولي و عدم پايبندي بهره برداران به تعهدات خود و وجود قوانين ناقص نيز در اين امر تاثير زيادي دارد.
همچنين مهندس اكبر پور ، مدير كل اداره منابع طبيعي استان گلستان نيز مساحت جنگل هاي اين استان را 430 هزار هكتار عنوان كرده و مي گويد : از اين ميزان 50 هزار هكتار آن دستكاشت بوده و 100 هزار هكتار نيز در قالب طرح هاي جنگل داري مورد بهره برداري قرار مي گيرد.
وي در خصوص تخريب جنگل هاي سطح استان گلستان متذكر مي شود: بيشترين ميزان تخريب جنگل هاي اين استان به سال هاي قبل از انقلاب ، زماني كه مسولين وقت جنگل ها را در عرصه هاي 50 هكتاري به وابستگان رژيم مي فروختند بر مي گردد و اين افراد نيز با قطع درختان زمين آنرا براي مصارف كشاورزي مورد استفاده قرار مي دادند البته در يك دوره از بعد انقلاب نيز روند تخرييب شدت گرفته بود.
وي در ادامه برخلاف گفته هاي برخي مسئولان ، روند تخريب جنگل در اين استان را روبه كاهش توصيف و خاطرنشان مي كند: به طور مثال از سال 80 به اين طرف ميزان تبديل جنگل به عرصه هاي ديگر به صفر رسيده است و تخريب هاي ديگر بسيار ناچيز و كيفي مانند حضور دام درجنگل يا بهره برداري هاي سنتي روستاييان و جنگل نشينان است.
مدير كل اداره منابع طبيعي استان گلستان در خاتمه اظهار مي كند : سالانه بين دو تا چهار هزار هكتار جنگل كاري در سطح استان صورت مي گيرد و امسال نيز بالغ بر چهار هزار و 200 هكتار از مساحت جنگل هاي استان گلستان احيا شده است.
قاچاق چوپ بلاي جان جنگل هاي كشور!
قاچاق چوب در كشور به يك كلاف سردرگم و در عين حال به صورت يك تجارت مهم درآمده است ، به طوري كه درآمد هاي هنگفت و بادآورده اين امر ، بسياري از ساكنان حاشيه جنگل ها و جنگل نشينان را وسوسه كرده تا با توجه به پايين بودن هزينه جرم با مجازات ريسك اين كار را پذيرفته و با عضويت در باند هاي قاچاق چوب به قطع درختان و هدر دادن منابع ملي بپردازند در حاليكه بيش از دولت و نيروهاي انتظامي نظامي اين جنگل نشينان هستند كه بيشترين نقش را در حفاظت از جنگل ها مي توانند ايفا كنند.
معاون محيط طبيعي سازمان حفاظت محيط زيست معتقد است : فقر و بيكاري ساكنان حاشيه جنگل ها، ضعف امكانات نظارتي بخش دولتي، عدم قاطعيت برخي محاكم قضايي در برخورد با قاچاقچيان چوب، بي تفاوتي جنگل نشينان و مردم از جمله عومل گسترش اين پديده در كشور به شمار مي رود.
مهندس نجفي در ادامه عدم توجه كارخانجات و صنايع به خريد چوب هاي داراي شناسنامه و هويت را از ديگر عوامل موثر در تشويق افراد به قاچاق چوب برشمرد و تصريح مي كند : بسياري از صنايع و افراد بدون توجه به مسايل قانوني چوب هاي قاچاق شده را خريداري مي كنند.
به گفته وي در بسياري از موارد قاچاقچيان و سودجويان از طريق تباني از مجوز هاي صادره سوء استفاده مي كنند و يا در مواردي نيز اين باندها اقدام به سوء استفاده از جنگل نشينان مي كنند.
اما در اين ميان معاون سازمان جنگل ها و مراتع ضمن غير قابل كنترل خواندن پديده قاچاق ، ميزان قاچاق چوب در جنگل هاي شمالي كشور در حال كاهش خواند وتصريح مي كند : در شمال كشور حدود 1050 نفر از نيروهاي حفاظتي سازمان جنگل ها با كمك 700 نفر از نيروهاي مجريان طرح ها و 500 نيروي بسيجي و سپاهي از جنگل ها حفاظت مي كند و اين پوشش حفاظتي براي مناطق تحت پوشش طرح جنگل داري كافي است و مابقي اراضي نيز براي در امان ماندن از پديده قاچاق بايد تحت پوشش اين طرح قرار گيرد.
مهندس كاظم نصرتي همچنين با بيان اينكه يكسري مناطق بحراني در سطح جنگل هاي شمال كشور وجود دارد ، مي افزايد : اين مناطق و گلوگاهها و راههاي فرعي آن طي سال هاي اخير با كمك نيروهاي سپاه و بسيج شناسايي شده است و همچنين براي كنترل قاچاق يكسري از قاچاقچيان چوب نيز به دستگاه قضايي شده اند.
وي معتقد است: آمار هايي كه از سوي برخي اشخاص حقيقي و حقوقي ارايه مي شود كاملا كذب و غير كارشناسانه است زيرا اغلب اين افراد به خاطر مشكل شخصي و رد درخواست غير معقولشان از سوي سازمان يا از روي نا آگاهي اقدام به اعلام آمار هاي غير واقع در خصوص تخريب جنگل ها يا قاچاق چوب مي كنند و اگر گفته هاي انها صحت داشت تاكنون طي اين سال ها جنگلي در كشور باقي نمانده بود.
معاون سازمان جنگل ها و مراتع همچنين مدعي مي شود : برخي از روزنامه ها نيز براي افزايش تيراژ يا جذب خواننده اقدام به چاب آمارها و مطالب خلاف واقع مي كنند و بعضي از موسسات و دستگاهها نيز كه به دنبال زمين و جنگل براي خود يا اقوام شان هستند به دروغ به عنوان حفاظت به انتشار مطالب صد در صد دروغ مي پردازند.
بهره برداري هاي غيراصولي توسط سازمان جنگل ها
يكي از دغدغه هاي اصلي مسئولان سازمان حفاظت محيط زيست و بسياري از كارشناسان در خصوص جنگل هاي شمال ميزان و نحوه بهره برداري از جنگل هاي شمال است كه مجوز آن از سوي سازمان جنگل ها و مراتع به پيمانكاران و صنايع مختلف داده مي شود و به نوعي بسياري ازاين افراد به انحاء مختلف اعلام مي كنند سازمان مذكور استاندارد ها ، قوانين و اصل حفاظت و صيانت از جنگل ها را در اعطاي مجوز ها رعايت نمي كند و در بسياري از موارد نيز برخي از پيمانكاران و بهره برداران در قالب اين مجوز ها به دليل نبود كنترل و نظارت كافي اقدام به سود جويي هايي مي كنند و در نتيجه بر اثر هجوم بي رحمانه و بهره برداري غير كارشناسانه از مناطق جنگلي تخريب آن به مرحله حادي نزديك شده است به طوري كه بسياري از سيل هاي اخير كه در استان هاي شمالي از جمله گلستان و گيلان بوقوع پيوسته در اثر اين اقدامات و برداشت بي رويه از جنگل توسط كارخانجات اطراف آن بوده است.
ولي در اين ميان نظر مسئولان سازمان جنگل ها و مراتع برخلاف اين مدعا بوده و اين مطالب و گفته ها را دروغ و در راستاي خصومت شخصي يا سازماني برخي افراد و دستگاهها به خاطر برآورده نشدن منافع شخصي شان مي دانند و مدعي اند كه بهره برداري از جنگل هاي شمال به شيوه اي صحيح ، اصولي و با رعايت حساسيت هاي لازم صورت مي گيرد .
مهندس كاظم نصرتي معاون جنگل هاي سازمان جنگل ها و مراتع نيز در اين باره مي گويد: اينكه سازمان در بهره برداري از جنگل بر پيمانكاران نظارت نمي كند يا به سرعت درختان را قطع مي كند دروغ و كذب محض است زيرا در مكان هاي اجراي طرح كيفيت و ميزان برداشت پايين آمده و عمدتا كار اصلاح بهداشتي انجام مي دهيم .
وي با بيان اينكه در 70 درصد موارد از چوب هاي شكسته، خشك و افتاده استفاده شده است ، مي افزايد: بسياري از پيمانكاران و بهره برداران به خاطر اصرار و پافشاري سازمان بر استفاده از درختان خشكيده و شكسته فرياد شان درآمده است اما برخي افراد برپايه اطلاعات دروغين مشاوران خود اقدام به جوسازي مي كنند تا با بدست گرفتن مديريت جنگل ها دوستان و اقوام خود را از مزاياي مختلف آن بهره مند سازند.
وي مي گويد : هم اكنون مدارك و اسنادي از اين آقايان در دست داريم كه ثابت مي كند از منابع طبيعي و جنگل ها با صدور مجوز هايي براي آشنايان خود سوء استفاده كرده اند.
معاون سازمان جنگل ها همچنين مي افزايد : تاكنون 330 هزار هكتار جنگلكاري در سطح جنگل هاي شمال كشور صورت گرفته و امسال نيز بين 8 تا 10 هزار هكتار توسعه جنگل خواهيم داشت.
همچنين يك مسئول ديگر در سازمان جنگل ها و مراتع با اذعان به اينكه بهره برداري هاي ما فرهنگ قديم را ندارد ، مي گويد : هر چند بهره برداري ها با روش هاي جديد و مطابق با احيا نيست ولي تخريب جنگل را به همراه ندارد.
مدير كل اداره منابع طبيعي استان گلستان نيز مي افزايد : ادعا نمي كنيم كه به طور صد در صدي بر فعاليت تمام بهره برداران نظارت مي كنيم ولي با شديد ترين سيستمدر بهره برداري و مديريت جنگل كنترل و نظارت مي كنيم ولي برخي ها بهره برداري از جنگل را چماقي كرده و برسر ما مي كوبند و از اين طريق در مردم ترس ايجاد مي كنند.
نظر شما