خبرگزاری مهر- گروه استانها: قلعه جلال‌الدین در فاصله پنج کیلومتری غرب شهرستان گرمه، یکی از برجسته‌ترین قلعه‌های نظامی خراسان شمالی محسوب می‌شود.
این قلعه بر روی تپه‌ای نسبتاً مرتفع سنگی که در حدفاصل بین گرمه و جاجرم قرار دارد با مصالحی چون سنگ و ملاط ساروج و گاها آجر ساخته‌شده و دارای پلانی ۶ گوش با ۶ برج مدور در اطراف آن است که درب ورودی آن در ضلع جنوب واقع‌شده و در سال‌های گذشته نیز عمارتی در بالای این درب مشاهده می‌شد.
قلعه جلال‌الدین که ارتفاع برج‌ها و دیوارهای آن حدود ۱۲ متر است؛ درواقع در داخل از چهار اتاق در میان این برج‌ها ساخته‌شده و خمره‌هایی نیز در بدنه دیوارهای داخلی و قطور قلعه برای جمع‌آوری آب و آذوقه ایجادشده است.
در ضلع جنوبی و سمت راست درب ورودی این قلعه راه‌پله‌ای برای دسترسی به برج‌ها برای انجام کارهای نگهبانی وجود دارد و روزنه‌هایی نیز در تمام طول دیوارهای اطراف و برج‌ها ایجادشده است.
قلعه جلال‌الدین که ارتفاع برج‌ها و دیوارهای آن حدود ۱۲ متر است؛ درواقع در داخل از چهار اتاق در میان این برج‌ها ساخته‌شده و خمره‌هایی نیز در بدنه دیوارهای داخلی و قطور قلعه برای جمع‌آوری آب و آذوقه ایجادشده است.چشمه‌ای آب شیرین نیز موسوم به چشمه جلال‌الدین در پایین قلعه در قسمت جنوب غربی آن وجود دارد که آب آن به‌طرف جنوب شرق و به سمت دشت‌های تشنه جاجرم جریان دارد.
موقعیت ساخت بنا در بلندی کوهی ستبر، با دیوارها، برج و باروهای مرتفع، قلعه جلال‌الدین را به دژی مستحکم و نفوذناپذیر تبدیل می‌کرده است، دژی که شکوه و عظمت آن در حال حاضر نیز با اجرای طرح‌های نوین گردشگری در این محدوده، شوکت و زیبایی خاصی یافته و همه‌ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند.
چشمه‌ای آب شیرین نیز موسوم به چشمه جلال‌الدین در پایین قلعه در قسمت جنوب غربی آن وجود دارد که آب آن به‌طرف جنوب شرق و به سمت دشت‌های تشنه جاجرم جریان دارد.
در خصوص اینکه قلعه جلال‌الدین به چه شخصیتی منتسب می‌شود؛ ۱۲ نظریه مختلف وجود دارد، یکی از این نظریه‌ها این قلعه را به جلال‌الدین سلجوقی، دیگری به جلال‌الدین بنیان‌گذار سلسله جلالیه و نظریات دیگر نیز به افراد و شخصیت‌های تاریخی و نظامی مختلفی منتسب می‌کنند، اما نظریه‌ای که در حال حاضر مطمئن‌تر و محتمل‌تر از بقیه به نظر می‌رسد؛ نظریه‌ای است که این قلعه را یک قلعه نظامی مربوط به قرن هفتم هجری (حدود ۸۰۰ سال پیش) شناخته و آن را به سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه منتسب می‌دارد.
قلعه جلال‌الدین درگذشته دو یا سه‌طبقه بوده و گفته می‌شود که یک تونل یا راه زیرزمینی مخفی، این قلعه را به شهر جاجرم مربوط می‌ساخته است.بر اساس این نظریه این قلعه به دستور سلطان جلال‌الدین و در عصر حمله مغول به ایران، در جریان جنگ‌وگریزهای سلطان جلال‌الدین و درزمانی که وی پس از مرگ پدرش در جزیره آبسکون (آشوراده کنونی) از جانب مازندران به سمت شرق ایران حرکت کرده تا خود را برای مقابله با سپاهیان مغول آماده سازد، ساخته‌شده است.
قلعه جلال‌الدین درگذشته دو یا سه‌طبقه بوده و گفته می‌شود که یک تونل یا راه زیرزمینی مخفی، این قلعه را به شهر جاجرم مربوط می‌ساخته است.
وجود یک چشمه پر آب در دل کویر و در پای تپه این قلعه می‌تواند یکی از مهم‌ترین دلایل بنای قلعه در این مکان باشد
این قلعه درگذشته دو یا سه‌طبقه بوده و گفته می‌شود که یک تونل یا راه زیرزمینی مخفی، این قلعه را به شهر جاجرم مربوط می‌ساخته است. وجود یک چشمه پر آب در دل کویر و در پای تپه این قلعه می‌تواند یکی از مهم‌ترین دلایل بنای قلعه در این مکان باشد، از دیگر دلایل بنای این قلعه در این مکان می‌توان به موقعیت استراتژیکی و مشرف بودن آن بر سراسر منطقه اشاره کرد.
در سال ۹۱ و هم‌زمان با ایام‌الله دهه فجر طرح گردشگری قلعه جلال‌الدین شهرستان گرمه مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان شمالی دراین‌باره در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: اجرای این طرح گردشگری شامل آب‌رسانی، نورپردازی، ساخت ۱۰ چشمه سرویس بهداشتی، ساختمان نگهبانی و توقفگاه خودرو در مجاورت موزه قلعه جلال‌الدین است.
محمد سویدانلویی می‌افزاید: با مرمت قلعه جلال‌الدین و تبدیل فضای آن به موزه، برای رفاه گردشگران در بازدید از این اثر تاریخی، اجرای طرح گردشگری مزبور اجرا شد که برای این طرح، افزون بر دو میلیارد و ۱۲۵ میلیون ریال هزینه شد.
این اثر تاریخی در سوم بهمن سال ۱۳۵۶ با شماره ثبت ۱۵۷۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
شهرستان گرمه در فاصله ۱۷۰ کیلومتری جنوب غربی بجنورد مرکز خراسان شمالی واقع‌شده است.
نظر شما