به گزارش خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر ، در ايران نيز هر ساله ده ها مانور به ويژه از سوي جمعيت هلال احمر با همكاري سازمان هاي امدادرسان و ارائه كننده خدمات در سطوح مختلف ، با شيوه هاي متنوع به اجرا در مي آيد كه در حال حاضر فراگيرترين آنها از بعد كمي به صدا در آمدن زنگ زلزله در تمامي مدارس كشور ، در زمان واحد است.
اگرچه برپايي مانورهاي امداد و نجات به شكل علمي و جديد آن در ايران در مقايسه با برخي كشورهاي جهان، از سابقه چنداني برخوردار نيست، اما عواملي مانند قرار گرفتن ايران در صدر كشورهاي بلاخيز و قرار گرفتن مداوم در شرايط اضطراري ناشي از بروز بلاياي طبيعي به ويژه زلزله و سيل سبب شده كه عمليات امداد و نجات در ايران و به تبع آن انجام تمرين هاي ارائه خدمات در شرايط اضطراري از كميت قابل مناسبي برخوردار باشد.
از سوي ديگر ، براساس مطالعات و تحقيقات بين المللي، دانش جديد مديريت بحران و مراحل چهارگانه آن شامل پيشگيري، آمادگي، مقابله و بازسازي؛ انجام مانورهاي مختلف براساس هر چهار مرحله از سوي كارشناسان اين امر، توصيه مي شود.
در عين حال ، باتوجه به اينكه از ميان بحران هاي ناشي از بلاياي طبيعي، زلزله به دلايل مختلف از جمله ابعاد وسيع تخريب ساختمان ها، تأسيسات و شبكه هاي حمل و نقل و تلفات بالا، همواره بيشترين دغدغه مسئولان و مديران جوامع بوده است، از اين رو انجام مانورهاي آمادگي در مقابل زلزله شايع ترين تمرين آمادگي در كشورها به شمار مي آيد.
همچنين با در نظر گرفتن اين نكته كه شرايط اضطراري و بحران ممكن است در هر زماني رخ دهد؛ بنابراين، علاوه بر مسوولان ستاد حوادث غير مترقبه و مديريت بحران كشور و ديگر ارگان هاي دخيل در اين زمينه، مردم نيز بايد همواره براي مقابله با اين گونه حوادث و بلاياي طبيعي آمادگي لازم را داشته باشند.
به گزارش مهر ، بايد توجه داشت كه مانورها ، عملكرد سازمان ها و افراد را مشخص مي كنند و معياري براي سنجش اجرايي بودن و عملكرد برنامه مديريت حوادث هستند. لذا در اين راستا اجراي تمرين و مانور مي تواند گامي موثر براي آزمايش، ارزيابي و تجديد نظر قراردادن مستمر نحوه اجراي برنامه هاي از پيش تعيين شده در زمينه تكامل اجزا و كليات طرح هاي مقابله با بلاياي طبيعي باشد.
مطالعات و نتايج حاصل از تحقيقات بعمل آمده در زمينه كاهش بلاياي طبيعي بيانگر اين نكته است كه مانورها يا تمرين هاي رسيدن به آمادگي بر حسب زمان، مكان و اهداف آن تقسيم بندي شده و اجرا مي شود طوريكه با توجه به شرايط جغرافيايي كشور به لحاظ وقوع حوادث غير مترقبه، اين گونه مانورها مي بايست طوري طراحي شود تا براساس مقابله با بحران ناشي از يك زلزله فرضي و با مشاركت آحاد مردم انجام شود.
از سوي ديگر ، با توجه به اين امر كه تقريبا نيمي از جمعيت كشور را كودكان و نوجوانان تشكيل مي دهند ، چنانچه زلزله شديدي در ساعات حضور دانش آموزان در مدارس رخ دهد و آمادگي براي اين پديده وجود نداشته باشد ، تلفات جاني و جراحات بسياري به همراه خواهد داشت. بنابراين ، انجام مانور ايمني در برابر زلزله در مدارس كشور از اولويت خاصي برخوردار است.
به گزارش مهر ، نخستين مانور عملكردي محدود مديريت بحران در 29 مهر 1380 در محدوده منطقه 17 تهران انجام شد و تا امروز تعداد زيادي از اين مانورهاي پيرامون مقابله با زلزله و پيشگيري از آن در كشور برگزار شده اما هنوز اطلاعات دقيقي نسبت به ميزان آگاهي و آمادگي مردم براي مقابله با اين پديده طبيعي در دست نيست.
مهم ترين اهداف برگزاري مانورها در اكثر جوامع، ارزيابي عملكرد برنامه عملياتي برخي از اجزاي طرح جامع مديريت بحران شهر تهران، مشاهده و ارزيابي نحوه استفاده از تجهيزات فيزيكي، تقويت سياست ها و روش هاي عملياتي تعيين شده، آزمايش ميزان آمادگي و هماهنگي بين سازمان هاي مسئول و نيز برآورد كيفي و كمي منابع است.
علاوه بر اين ، ايجاد آمادگي بيشتر براي مقابله بلاياي طبيعي و كنترل آنها، مشخص نمودن نقاط ضعف برنامه ريزي هاي ارائه شده، بهبود بخشيدن به هماهنگي بين سازمان هاي مسئول، تعيين نقش ها و مسئوليت ها، اطمينان يافتن از قابليت هاي اجرايي طرح، آزمايش نمودن طرح ها و نظام هاي مديريت بحران در شرايط واقعي و نشان دادن كاربرد سيستم جامع مديريت بحران در شهر از ديگر اهداف دولت ها در برگزاري مانورهاي شبيه سازي وقوع حوادث غير مترقبه است.
بهره گيري از سامانه فرماندهي حادثه (ICS) از ديگر مواردي است كه در طول برگزاري مانورهاي حوادث طبيعي و نحوه مقابله با آنها، نوع كاربرد و نحوه استفاده از آن مدنظر قرار مي گيرد. به طوريكه در طرح جامع مديريت بحران شهر تهران براي آنكه مشخص شود چگونه بايد هنگام وقوع يك حادثه، امدادگران و نيز خدمات رسانان وارد عمليات شوند و چه شيوه مديريتي بايد اعمال شود، از سامانه فرماندهي حادثه(ICS) بهره مي گيرند.
بايد در نظر داشت كه ساختار مورد استفاده در مانور مديريت بحران، سامانه فرماندهي حادثه است كه سازمان هاي مسئول با استفاده از برنامه هاي عملياتي خود نسبت به پياده كردن آن اقدام مي كنند.
به گزارش مهر ، حال اين سئوال مطرح مي شود كه يا اصول سامانه فرماندهي حادثه در ايران، براي كليه سازمان ها و ارگان هاي مربوطه به طور شفاف و دقيق، مشخص شده است. يا اينكه با گذشت زمان از وقوع زلزله هايي نظير رودبار، بم و لرستان آيا بانك اطلاعات جامعي از اين حوادث گردآوري شده تا براي برنامه ريزي هاي مدون و دقيق تري نسبت به گذشته به كار گرفته شود.
البته اين نكته نيز قابل تأمل است كه هر سال در ايران، هفته اي به نام هفته كاهش بلاياي طبيعي در نظر گرفته مي شود اما به هنگام وقوع حوادث غير مترقبه و طبيعي سازمان هاي مربوطه در اين امر، از توان كافي براي امداد و نجات جان انسان هاي آسيب ديده برخوردار نبوده و بسياري از وقايع تلخي كه طي اين حوادث شاهد آنها بوده ايم، در موارد بعدي نيز تكرار شده و تجربيات قبلي عبرتي براي برنامه ريزي صحيح تر نبوده است.
كارشناسان مربوطه در اين امر همواره خواستار آن هستند كه مسئولان مربوطه حوزه مديريتي قابل كنترلي براي پيشگيري و مقابله با حوادث طبيعي در نظر گرفته و با ايجاد اماكن و پايگاه هاي مشخص بتوانند مديريت جامعي بر منابع موجود داشته باشند تا تحت يك سيستم فرماندهي واحد ، انجام عمليات امداد و نجات و سازماندهي آنها متناسب با نوع و ميزان حوادث صورت گيرد.
نظر شما