مهمانان برنامه‌هاي گفتگويي جذابيت رسانه‌اي ندارند

به گزارش خبرگزاري مهر، برپايي ميزگرد و گفتگوي ميان مهمان و مجري رايج ترين شكل برنامه سازي در شبكه هاي تمامي كشورهاي جهان است. در اين زمينه شبكه هاي مختلف تلويزيوني ما از سالها پيش استفاده بسيار گسترده اي از برنامه هاي گفتگويي كرده اند به نحوي كه طي سالهاي گذشته تبديل به شكل اجرايي متداول و حتي تا اندازه اي كليشه اي شده است. از حدود اواخر دهه 70 تلويزيون نسبت به اين نوع برنامه ها نگاه ديگري پيدا كرد و مساله جذب مخاطب را به عنوان يكي از اولويتهاي اصلي مد نظر قرار داد. بنابراين شكل برنامه هاي گفتگويي از اطلاع رساني صرف يا بحثهاي تخصصي بيرون آمد و توجه به مخاطب عام را اولويت دانست.

طي سالهاي گذشته برنامه هايي همانند "صندلي داغ"، "كوله پشتي"، "جزر و مد" به مساله جلب نگاه بينندگان توجه بيشتري از خود نشان دادند. اين برنامه ها به مساله ايجاد جذابيت و سرگرمي در كنار ارايه مفاهيم يا مطالب مشخصي توجه مي كنند. در اين ميان برنامه هاي گفتگويي دوره اي همانند "دوستانه" يا "پرسمان" كه به مسايل سياسي روز جامعه مي پردازند نيز براي مدت زماني محدود و با بهره گيري از مضموني مشخص توليد و پخش شدند. حتي اين برنامه ها نيز به مساله جذابيت توجه ويژه اي نشان مي دهند و انتقال مفهوم را در جذب توامان مخاطب جستجو مي كردند.

نمايي از مجموعه برنامه "كوله پشتي"

اما به نظر مي رسد اين نوع برنامه ها جاي اينكه رفته رفته جايگاه تعريف شده و مشخصي براي بينندگان تلويزيون پيدا كنند، آرام آرام جذابيت خود را از دست مي دهند و در ميان انبوه برنامه هاي تركيبي و سرگرم كننده تلويزيون به آساني فراموش مي شوند و جاي خود در برنامه ريزيهاي بينندگان براي تماشاي اين گونه آثار را از دست مي دهند. زماني "صندلي داغ" از چنان جذابيت و محبوبيتي برخوردار بود كه در نظر سنجي هاي تلويزيون رتبه هاي نخست را در ميان انبوه آثار تلويزيوني به خود اختصاص داد يا برنامه "دوستانه" در خرداد 84 طرفداران زيادي پيدا كرد و به خوبي توانست جاي خود را در مدت كوتاهي ميان بينندگان تلويزيون باز كند.

برنامه هاي گفتگويي بايد به برقراري ارتباطي 3 سويه توجه نشان بدهند. نخست اينكه بايد مجري از توانايي هاي ارايه چنين برنامه اي بر بيايد. دوم اينكه مهمان برنامه مطالب جذاب و تازه اي براي گفتن داشته باشد. در آخر هم بيننده از تعامل برقرار شده ميان مهمان و مجري لذت كافي را ببرد. حال هر كدام از اين ارتباطات دچار مشكل شود، روي جذابيت و نتيجه كار تاثير مستقيم مي گذارد. براي نمونه نگاهي بياندازيم به آخرين برنامه "صندلي داغ" كه تكرار بخش دوم گفتگو با بيژن نوباوه بود.

در اين برنامه نوباوه با پرسشهايي كه از سوي احمد نجفي مطرح مي شد به مسايلي درباره جنگ و جبهه به خصوص در زمينه ضبط تصاوير دفاع مقدس اشاره كرد كه در كمتر برنامه اي از آنها ياد شده بود. در اين قسمت براي اينكه برنامه تنوع بصري بيشتري پيدا كند، علاوه بر اينكه گوشه اي از گزارشهاي دوره دفاع مقدس نوباوه از تلويزيون پخش شد، گفتگويي كوتاه از كارگردان برنامه و نوباوه ارايه گرديد كه در آن گزارش تصويري پخش نشده اي از اين خبرنگار تلويزيوني روي آنتن رفت. در ادامه نيز به مشكلات جابجايي وسايل و امكانات فيلمبرداري در آن زمان اشاره شد كه با حرارت خاصي از سوي نوباوه بيان مي شد.

اين برنامه از جذابيت خاصي برخوردار بود. چون مطالبي از سوي برنامه ارايه مي شد كه پيش از آن كمتر ديده شده بود و براي بيننده اي كه آن دوران را از نزديك تجربه نكرده بود مي توانست تا اندازه اي آموزنده باشد. در عين حال مجري برنامه  علاوه بر اينكه فضاي ارايه مطالب را به همين سمت هدايت مي كرد، فضاي تاثيرگذاري به وجود آورده بود كه مي توانست هر بيننده اي را منقلب كند و در عين حال به مظلوميت و مقاومت جانبازان و رزمندگان عرصه دفاع مقدس پي ببرد. "صندلي داغ" در طول هفته دفاع مقدس گفتگوهاي ديگري نيز با رزمندگان جنگ در عرصه هاي مختلف انجام داده بود، اما هيچكدام از اين گفتگوها تا اين اندازه جذاب از آب در نيامد. اين مساله را بايد در برقراري ارتباط ميان مجري و مهمان و در عين حال توجه به بيان مطالب جديد و جذاب جستجو كرد.

مجموعه برنامه "جزر و مد" كه از ابتداي ماه مبارك رمضان پخش خود را آغاز كرده، جزو برنامه هاي گفتگويي است. اما با آنكه در زمان بسيار مناسبي پخش مي شود و اصولا" مخاطبان تلويزيون اين روزها توجه بيشتري به برنامه هاي رسانه ملي دارند، اما هنوز نتوانسته جايگاه خود را در ميان مخاطبان به شكلي گسترده و فراگير باز كند. يكي از دلايل اين امر را بايد در سطح كيفي برنامه جستجو كرد. حقيقت اينجاست كه برنامه به صورت متوسط عوام مخاطبان را به عنوان سطح متوسط بينندگان خود در نظر گرفته است. همين مساله باعث مي شود تا بسياري از مخاطبان جوان در برقراري ارتباط با برنامه دچار مشكل شوند. به خصوص جواناني كه امكان دستيابي به برنامه هاي مختلف جهاني را در اختيار دارند.

نكته ديگر در اين زمينه مهماناني است كه به برنامه دعوت مي شوند. اين مهمانان در بيشتر موارد حرف چنداني براي گفتن ندارند. به هيچ وجه رسانه را نمي شناسند و با آنكه حضور دوربين آنها را دستپاچه نمي كند، اما از آمادگي ذهني لازم براي ايجاد جذابيت برخوردار نيستند. البته چون برنامه به صورت زنده پخش مي شود، هيچ چيز قابل پيش بيني نيست. اما نبود مطالعه و دقت كافي در انتخاب مهمان به برنامه لطمه زده است. نگاهي به بخش گفتگو با سهيلا آرين در برنامه "كوله پشتي" به عنوان مصداق مقايسه اي مي تواند به خوبي اين مساله را روشن كند. هر چند كه آرين براي نخستين بار جلوي دوربين قرار مي گرفت، اما تسلطي كه بر بيان خود داشت و آمادگي ذهني او كه در سخنرانيهاي مختلف به دست آورده بود در عين حال تحت تاثير قرار گرفتن مجري، برنامه را به سمتي هدايت كرد كه مخاطبان بسيار زيادي پيدا كند.

دستاندركاران توليد برنامه هاي گفتگويي بايد پيش از دعوت مهمان به برنامه علاوه بر اينكه به تنوع مهمانان و پرسشهاي برنامه توجه ويژه اي نشان مي دهند، نبايد اين مساله را از نظر دور كنند كه ميزان تسلط بياني و مطالبي كه مهمان قصد بيان آنها را دارد بايد از نگاه بينندگان شيرين و جذاب باشد. نه آنكه دستاندركاران توجه به اهداف مضموني و محتوايي برنامه را به اندازه اي در اولويت قرار بدهند كه برنامه جذابيت خود را از دست بدهد. توجه به جذابيت مهمانان برنامه هاي گفتگويي حلقه گمشده ارتقا سطح كيفي اين نوع آثار است.