خبرگزاری مهر - گروه استانها، هومن رفیعی بندری*؛ اهمیت و نقش شوراها در ساختارهای اجتماعی به ویژه در مسائل فرهنگی ،سیاسی و اقتصادی از یک سو و ملاحظه آن در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از سوی دیگر و کار آمدی آن در نهاد های اجتماعی بر کسی پوشیده نیست استفاده از سیستم مدیریتی و نظارت دقیق در برنامه ریزی شهری میتواند راهگشای بسیاری از مسائل موجود در این عرصه باشد.
شوراها به عنوان یک نهاد مردمی باهدف سازماندهی و برنامه ریزی، نظارت و بالا بردن سطح کیفی و کمی در زمینه های اجتماعی ، فرهنگی وسیاسی و ارتقای آنها و بهره وری با هزینه کمتر پا به عرصه وجود نهاده است . البته بهبود این روند به صورت مطلوب وقتی میتواند مثمر ثمر واقع شود که شوراها علاوه براتکا به قوانین موجود ،در امر توسعه شهری ومدیریت بهینه و ارتباط تنگاتنگ بابافتهای مختلف شهر ،در رفع موانع و مشکلات موجود در عرصه های مختلف شهری بکوشند.
بررسی مشکلات و موانع موجود در عرصه های مختلف شهری از طرف شوراها که به عنوان سیستم مدیریتی و نظارت بر کار آمد بودن امور اجرایی (شهرداریها)می توانند زمینه های توسعه شهری به لحاظ ساختار فیزیکی و غیر فیزیکی شهرها را بهبود بخشد.
شوراها یکی از مظاهر مهم دموکراسی و مردم سالاری در کشور هستند . اگر ظرفیت حقیقی شوراها به درستی شناسایی و به کار گرفته شوند ،میتوانند به آرزوهای دیرینه جامعه در جهت تمرکز زدایی از دولت و گسترش دایره مشارکت مردم در امور خود جامه عمل بپوشانند.
به دیگر بیان مردم میتوانند از طریق شوراها الگوی مشارکت را در عرصه های زندگی شهری و روستایی فراگیر کنند وباتداوم حضور خود در حوزه های تصمیم گیری سرنوشت خود رابه درستی رقم بزنند مدیریت شورایی موید این واقعیت است که افراد یک ملت به درجه ای از آگاهی و مسئولیت پذیری رسیده اند که بتوانند بین بد و خوب تمایز قایل شوند و در باره منافع و مضار ،امور داوری کنند.
به دلیل اهمیت مدیریت شورایی در کشور اصولی چند از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به موضوع شوراها وتبیین جایگاه قانونی این نهاد اختصاص یافته است ۰اصل ششم قانون اساسی با استناد به دستور قرآن کریم "امرهم شورا بینهم "و"شاورهم فی الامر"شوراها را از ارکان تصمیم گیری و اداره امور کشور می داند ۰براساس اصل ۱۰۲این قانون ،شورای عالی استانها میتوانند در حدود وظایف خود طرحهایی تهیه و مستقیما"یا از طریق دولت به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد کنند و این طرحها باید در مجلس مورد بررسی قرار گیرند.
اصل ۱۰۳قانون اساسی متذکر می شود :استانداران ، فرمانداران ، بخشداران و سایر مقامات کشوری که از طرف دولت تعیین می شوند ، در حدود اختیارات شوراها ملزم به رعایت تصمیمات آنها هستند.
در اصل ۱۰۶:انحلال شوراها جز در صورت انحراف از وظایف قانونی غیر ممکن است .واما اصل ۱۰۴قانون اساسی دامنه حضور و تاثیر گذاری شوراها را حتی به واحدهای تولیدی ف کشاورزی ف آموزشی و مانند اینها تسری داده و تشکیل شوراهایی مرکب از اعضای این واحد ها را مجاز می شمارد.
آنچه در مورد شوراهای اسلامی شهر و روستا لازم به تذکرو تعمق و دقت است ،این است که باید تمامی ظرفیتهای شوراها مورد استفاده قرار بگیرد و باز بینی قوانین شوراها در راس برنامه های توسعه قرار گیرد چون با تمر کز زدایی مدیریت و کوچک شدن دستگاه عظیم اداری و اجرایی دولت ،یقین"با سرعت بیشتر و هزینه کمتری به توسعه سیاسی ،فرهنگی ،اجتماعی ،اقتصادی و...دست خواهیم یافت.
شورای اسلامی شهرها و در کنار آن شهرداریها به عنوان دوبازوی نظارتی و اجرایی نظام مدیریت شهری، نقش موثر و اساسی در روند اداره شهرها دارند بنابراین بدون تردید شورای اسلامی شهرها کارآمدترین ابزار برای مدیریت شهری در راستای نهادینه شدن مشارکت مردم در ساختار تصمیم گیری محلی هستند.
لذا مدیریت شهری شامل یک سلسله سیاستگذاری ها، برنامه ریزی ها و اقداماتی است که به طور هماهنگ توسط شوراها، شهرداریها، دولت ، نهادهای قانونگذاری ، بخش خصوصی و مردم با محوریت شهرداری و با نظارت و هماهنگی شوراهای اسلامی شهر صورت می گیرد تا بتواند مشکلات ناشی از شهرنشینی را کاهش داده و شهرها را به چشم انداز ترسیم شده آنها برساند و منجر به توسعه پایدار و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان شود.
به تعبیری دیگرعملکرد مدیریت شهری به لحاظ اجرایی مشابه فعالیت یک موسسه و یا یک نهاد وسیع و بزرگی محسوب می گردد که در آن مشکلات و موانع، بسیار متنوع و گسترده می باشند که شهرداریها جزء عناصر مهم آن به شمار می آیند لذا سیستم مدیریت شهری به جهت ماهیت متنوع و چند عملکردی ، باید به نحوی طراحی و اجرا شود که تمام عناصر و وظایف امور اجرایی و برنامه ریزی و سیاستهای کلان را مورد توجه قرار داده و در ارتقاء جایگاه توسعه و گسترش شهرها موثر باشند.
کاندیدای پنجمین دوره انتخابات شورای شهر بندرعباس
نظر شما