طنین ربنای هرمزگان تا پاسی از شب/جایگاه ویژه دعای ۱۰۰بند در رمضان

خبرگزاری مهر - گروه استانها، روزه داری در استان هرمزگان از ماه شعبان شروع می شود زیرا معتقدند روزه های واجبی دارند که نتوانسته اند در سالهای گذشته بگیرند و یا روزه های مستحبی دارند تا ثواب ببرند.

وقتی به انتهای ماه شعبان می رسید عده ای از قدیم الایام عادت دارند که غروب آن روز دربالای پشت بام و جاهای بلند و برخی هم با دستگاههای مدرن به انتظار دیدن ماه رمضان می نشینند تا ماه نو را خود ببیند ومطمئن شوند.

با قطعی شدن ماه رمضان استان هرمزگان حال و هوای رمضان به خود می گیرد خوردن و آشامیدن در ملاء عام برچیده می شود و تا غروب هر روز به حرمت این ماه عزیز کسی به خود اجازه نمی دهد در بین مردم روزه خواری کند.

دراین ماه آیین های زیادی از جمله خواندن قرآن و دعاهای مستحبی ، نمازهای قضا و نماز و دعا برای پدر ومادر و درگذشتگان اجرا می شود. ربنای هرمزگان که از سحرگاهان آغاز می شود تنها با خوردن افطاری به پایان نمی رسد و تا پاسی از شب ادامه دارد.

به شب های قدر که معروف به شب های ضربت خوردن و شهادت حضرت علی (ع) هم است شب های قتل هم می گویند که علاوه برآیین های یاد شده آیین های سوگواری شهادت مولای متقیان هم برگزار می شود.

خواندن ۱۰۰ رکعت نماز مستحبی

همچنین خواندن ۱۰۰رکعت نماز مستحبی و دعای معروف جوشن کبیر یا ۱۰۰بند در بین ساکنان این خطه در شب های قدر از اهمیت وجایگاه خاصی برخوردار است.

مردم در دعای ۱۰۰بند که همراه با هر بار جمله «الْغَوْثَ الْغَوْثَ خَلِّصْنَا مِنَ النَّارِ یَا رَبِّ»  به پایان می رسد به نخی که همراه دارند یک گره می زنند و پس از پایان دعا نرخ را در جای مناسب نگه می دارند و اعتقاد دارند که کسی که این نخ را به همراه داشته باشد و یا در خانه نگه داری کند با مشکل مواجه نمی شود.

از شب بیست ویکم رمضان آیین های ختم قرآن و فاتحه اموات نیز به مدت ۹ شب در این استان به انجام می شود و دراین شب ها برخی از مردم به یاد درگذشتگان خود به ویژه پدر و مادر، خواهر و برادر مراسم یاد بودی برگزار می کنند.

این برنامه ازاین قرار است که یک تا چند قاری معروف به ملا به منزل خود دعوت می کنند و هریک، یک جز قرآن را به نیت ثواب به روح اموات تلاوت می کنند.

این رسم سابقه دیرینه در نزد هرمزگانی ها دارد که هنوز برخی از آن یاد می کنند و معتقدند که اموات آن ها در ماه رمضان چشم انتظار هستند و این رسم در سال دوبار انجام می شود.

می گویند سرمنشا و خاستگاه این رسم قرآنی، نوعی گرامیداشت یاد وخاطره اموات ودرگذشتگان است و روح آنها با این کار شاد می شود.

این مناسبت نوعی احترام به اموات و به یاد آنها بوده و معتقدند روح آنها در این مجلس حاضر و انتظار دارد که بازماندگان به یاد آن ها باشند و درشرایط عادی برخی از مردم درشب های دوشنبه وجمعه نیز پس از خوردن مقداری غذا یا میوه با خواندن یک سوره حمد و سه بار سوره اخلاص ازمردگان خود یاد می کنند.

این رسم موجب می شود که اعضای یک فامیل که برخی مواقع به بیش از ۱۰۰نفر می رسند در یک شب در منزل یکی از اقوام جمع شوند و این رسم یک نوع دیدوبازدید و احوالپرسی از هم دیگر هم تلقی می شود.

تدارک افطاری معمولا برعهده یک تا چند خانواده در یک محل است که از لحاظ مالی فشاری به دیگر اعضای خانواده وارد نیاید

از موضوع فاتحه اموات که بگذریم به خوراکی ها و شیرینی ها دراین ماه در هرمزگان بپردازیم که رنگین ترین بخش سفره افطار را تشکیل می دهد.

بیشتر مردم عادت دارند بطور معمول افطاری خود را با آب جوش یا چای کم رنگ و خرما و رطب بازکنند که دراین فصل خرمای تازه اعم از خزیزی ، مرداسنگ ، زرد و هلیلی در بازار موجود است.

به هنگام افطار خوراکی های دیگر مثل فرنی ، شیرینی و نان های محلی و همچنین رنگینه در سر سفره خودنمایی می کند که بیشتر مردم افطار خود را با این خوراکی ها اول باز می کنند و سپس نماز مغرب وعشا می خوانند و پس از یکی دوساعت شام صرف می کنند.

رمضان در جزیره قشم

بردباری، خونگرمی، میهمان‌نوازی و تحمل در برابر کمبودها و سختی شرایط آب و هوا از ویژگی‌های خاص و خصلت‌های پاک مردم جزیره قشم است. به لطف این ویژگی است که مردم قشم در اتفاقات و حوادث به کمک یکدیگر می‌شتابند و در غم و شادی هم شریک می‌شوند.

مردم جزیره سخت پایبند اصول دین اسلام هستند و به همین مناسبت، آداب و رسوم آن‌ها نیز بیشتر پیرامون مراسم مذهبی و برگزاری جشن‌ها و اعیاد دینی است و دیگر مراسم نیز تا حدودی تحت شعاع این اعتقاد است.

در شب‌های رمضان ضیافت‌های بسیاری توسط مردم قشم برپا می‌شود و از فقرا و نیازمندان و دوستان دعوت به عمل می‌آید که در این ضیافت‌ها شرکت کنند.آنچه زیباترین جلوه میهمانی در این ماه مبارک را به نمایش می‌گذارد، سفره‌های فراهم آمده از دست پخت زنان خانه‌دار با غذاهای محلی و خوراکی‌های خوش عطر و طعم است که بر دست مردان و زنان به سوی مساجد حمل می‌شوند.

در ماه رمضان مردم قشم از غذاها و دسرهایی مصرف می‌کنند که در ماه‌های دیگر سال کمتر و یا اصلاً استفاده نمی‌کنند.

مراسم علم شمشیری

در ۱۹ ماه مبارک رمضان مراسم علم شمشیری که از قدمت نهصد ساله برخوردار است برگزار می‌شود این مراسم نشان از آن دارد که شیعه از دیرباز در جزیره قشم سکونت داشته و شیعیان قشمی جزو اولین کسانی هستند که ساختار شهری قشم را به وجود آورده‌اند.

در این مراسم کهن شیعیان قشمی علم شمشیری را با پای پیاده از شهر قشم به روستای حمیری در ۱۲ کیلومتری قشم می‌برند و غروب همان روز قبل از اذان مغرب باز می‌گردانند.

در روستای حمیری هم عده زیادی از مردم روستا و معمولاً جمع زیادی از مردم بندرعباس و از شهر قشم به روستای حمیری می‌روند و منتظر آمدن علم شمشیری می‌شوند و بعضی از آن مردم نذری می‌دهند و غذا پخت می‌کنند و گوسفند می‌کشند و از آن گوشت غذا تهیه می‌کنند و به فقرا می‌دهند.

به اعتقاد مردم قشم علم شمشیری از نجف اشرف آمده و یک نمونه آن در بارگاه امیر مؤمنان علی(ع) وجود دارد که جفت علم در قشم است. روی تکه فلزی و چوبی آن به خط کوفی نگاشته شده است. مسجد علی‌بن ابیطالب(ع) شهر قشم محل قرار دادن یا استقرار علم شمشیری است.

مراسم مولودی

در قشم در طی سال، ۴ روز مولودی خوانده می‌شود. مولودی از جمله مراسم مذهبی است و در مسجدها برگزار می‌شود. روزهای مولودی‌خوانی که در جزیره قشم برگزار می‌شود، عبارتند از:

 اهل سنت مراسم تولد پیامبر(ص) را در روز ۱۲ ربیع‌الاول و شیعیان در روز ۱۷ ربیع‌الاول برگزار می‌کنند و دولت جمهوری اسلامی از روز ۱۲ تا ۱۷ ربیع‌الاول را بین مسلمانان هفته وحدت اعلام کرده است. معراج پیامبر(ص) شب ۲۷ رجب جشن گرفته می‌شود، عید فطر هم اول شوال برگزار می‌شود و دو جزیره قشم، عید قربان را ۱۰ ذیحجه گرامی می‌دارند.

مراسم مولودی بعد از نماز عشاء، از حدود ساعت ۲۰ تا ۲۳ در مسجدهای قشم، شروع می‌شود و خاتمه می‌یابد. در این مراسم، که عموماً شب‌ها انجام می‌شود، یک نفر مولودی می‌خواند و دیگران جواب می‌دهند.

یکی از آخرین و مهمترین اعمال ماه رمضان، نماز عید فطر و پذیرایی از میهمانان خدا با سفره‌های رنگی در جزیره قشم است در این روز در منزل همه قشمی‌ها به روی دوست و ناشناس باز است و همه می‌توانند از آن سفره بهره ببرند

مردم قشم شیعه و سنی در ساعات اولیه روز عیدفطر به مساجد خود می‌روند و نماز عید را برپا می‌دارند بلندگوهای مساجد از ساعت اولیه صبح «لبیک ـ لبیک اللهم لبیک» را پخش می‌کنند. مردم هم با زمزمه این عبارت به سمت مساجد سرازیر می‌شوند.

در این روز دل انگیز زیباترین لباس‌ها برتن جوانان و مردم قشم است و در این روز مردها و جوانان عطرهای خوش بو و مخصوص به خود می‌زنند و به نماز می‌روند. قبل از این مردها و جوانان و زنان به پیرایش و آرایش خود اهمیت می‌دهند و بدون استثنا مردها موها را اصلاح می‌کنند.

بعد از نماز عید فطر مردم قشم سری هم به اهل قبور می‌زنند و فاتحه می‌خوانند.

در سفره روز عید فطر انواع شیرینی‌هایی که توسط بانوهای قشمی درست شده که بسیار خوشمزه هم است دیده می‌شود.از جمله خوردنی‌ها بر سر سفره عید فطر می‌توان به انواع کمپوت‌ها مثل: آناناس و خوخ و انواع آجیل و میوه و نخودجوش داده شده با طعم و سلیقه‌های مختلف اشاره کرد.

بعدازظهر هم نوبت زن‌های قشمی است. زن‌هایی که در طول روز در عید فطر از میهمانان پذیرایی کرده‌اند و آنان در عصر آن روز بهترین لباس‌های دوخته شده محلی خود را می‌پوشند و به خانه همدیگر می‌روند و تبریک عید می‌گویند و این مراسم تا شب ادامه دارد.