خبرگزاری مهر - گروه استانها: ماه رمضان ماه مهمانی خداوند، ماه نزول قرآن و از شریف‌ترین ماه‌های سال است، دراین ماه درهای بهشت گشوده می‌شود و عبادت در این ماه فضائل زیادی دارد.
این ماه با خود برکات بسیاری به همراه دارد و از قدیم‌الایام به‌واسطه ارزش این ماه آداب‌ورسوم مختلفی در شهرها و روستاهای مختلف کشور برای این ماه مبارک برقرار بوده است.
آداب‌ورسوم ماه مبارک رمضان یکی از مباحث مهم فرهنگ مردم است که متاسفانه در زندگی شهری و ماشینی، بسیاری از این سنت‌های زیبا به بوته فراموشی سپرده‌شده و بسیاری دیگر نیز کم‌رنگ‌تر شده‌اند ولی ازآنجاکه این رسوم زمینه‌ساز همبستگی در جامعه اسلامی است، اهمیت فراوانی نیز دارد.
هرساله با آغاز ماه رمضان یک روح معنوی در استان چهارمحال و بختیاری حاکم می‌شود. مردم استان چهارمحال و بختیاری احترام خاصی برای این ماه مبارک قائل هستند و در این استان نیز همانند سایر استانها آداب‌ورسوم ویژه‌ای وجود دارد.
بیشتر آداب‌ورسوم چهارمحالی‌ها در مناطق مختلف این استان شبیه به هم است اما در برخی نقاط به‌واسطه نوع فرهنگ متفاوت است.
چاووش خوانی سحر
چاووش خوانی سحر، پختن انواع مختلف آش ها و غذاها، آیین سنتی کاکولی پژان و حنا و.... از سنت های ماه و آیین های مهم مبارک رمضان در این استان است.
هنوز در برخی از مناطق روستایی به خصوص در شهرستان کیار و اردل، یکی دو نفر در سحرگاهان ماه مبارک رمضان اقدام به چاوش خوانی می کنند.
مراسم چاووش خوانی یکی از سنت های مردم چهارمحال و بختیاری است که با آغاز ماه مبارک رمضان آغاز می شود و نهایت آن سحرخوانی و اذان های حلقومی است که در برخی از نقاط این استان در سحرگاهان ماه مبارک رمضان وجود دارد.
این سنت دیرینه اکنون در برخی مناطق رو به فراموشی است و رادیو و تلویزیون جای چاوش خوانان را گرفته است. بیش از این که بلندگو در مساجد باب شود، برخی از مردم با کوبیدن برطبل، نواختن بوق، زدن درب خانه مردم و به صدا درآوردن جرس ها آمدن سحرگاه رمضان را نوید می دادند.
آیین حنا بران
یکی دیگر از این سنت ها که در ماه مبارک رمضان در بین برخی از خانواده های مردم چهارمحال و بختیاری مرسوم است رسم حنا بران است.
برخی از خانواده ها، همزمان با عصرگاه بیست و هفتمین روز ماه مبارک رمضان آیین سنتی و دیرینه حنا بران را در چهارمحال وبختیاری اجرا می کنند.
زنان روزه دار و مومن شهرکرد از نیمه ظهر بیست و هفتم ماه مبارک رمضان با حضور در امامزادگان حلیمه و حکیمه خاتون اقدام به برگزاری این آیین می کنند.
زنان برخی از نقاط چهارمحال وبختیاری پس از اقامه نماز صبح، به امامزاده می آیند و حنا را تا عصر کنار ضریح امامزاده حلیمه و حکمیه نگهداری می کنند. آیین حنا بران در عصرگاه روز بیست و هفتم ماه مبارک رمضان قدمتی تاریخی دارد.
در این آیین، زنان ظرف حنا را در صحن امامزاده می چرخانند و هر کدام از آنها یک قاشق از محتوای حنای خشک را از ظرفی دیگر در ظرف خود می ریزند ، و از ظرف حنای خود نیز قاشقی به زنان دیگر هدیه می دهند.
براساس این سنت دیرین زنان هر مرادی که دارند را از خدا طلب می کنند و این آیین تا اذان مغرب در چهارمحال وبختیاری دارد و سپس ظرف حنا را به خانه خویش می برند.
زنان روزه دار ظرف حنای خشک را تا روز عید سعید فطر نگهداری می کنند و سپس آن را در روز عید فطر با آب یا گلاب مخلوط می کنند و حنای تر را بر کف دستان خود می کشند .
«اوماج» آش مخصوص رمضان در چهارمحال و بختیاری
آش «اوماج» یکی از مهم‌ترین آش‌هایی است که در چهارمحال و بختیاری در ماه مبارک رمضان پخته می‌شود.
آش «اوماج» از اسفناج و نخود خیس شده و خردشده و پیازداغ به همراه آرد و تخم‌مرغ و ادویه‌های محلی تهیه می‌شود .
کاردین
«کاردین» دیگر آشی است که در ماه مبارک رمضان پختن آن بیشتر از ماه‌های دیگر سال انجام می‌شود. این آش با گیاه کاردین که در ارتفاعات استان رویش دارد تهیه می‌شود. این گیاه ترش‌مزه است و آش پخته‌شده با این گیاه طعم ترش دارد.
در ماه مبارک رمضان همچنین آش کشک، آش دوغ، آش رشته نیز طبخ می شود، اما تفاوت آن این است که در برخی از این آش‌ها ازجمله آش دوغ گیاهان معطر خاص چهارمحال و بختیاری که در کوهستان‌های این استان رویش دارد استفاده می‌شود و طعم آن با آش‌های دیگر نقاط کشور متفاوت است.
«کالاجوش» غذایی ساده و پرانرژی در ماه رمضان
کالاجوش نیز یک نوع غذا است که بیشتر در ماه مبارک رمضان توسط چهارمحالی‌ها پخته می‌شود. ماده اصلی این غذا کشک، گردو، نعناع داغ، پیازداغ و کشمش است.
پختن نان‌های مختلف نیز در نقاط مختلف استان طی ماه مبارک رمضان از آداب مهم چهارمحالی‌ها به شمار می‌رود.
مردم روستاهای شهرستان سامان استان چهارمحال و بختیاری قبل از ورود به ماه مبارک رمضان و زمانی که می‌خواهند به استقبال ماه مبارک رمضان بروند به پخت نذری به نام «یوخا» می‌پردازند.
کاکولی پزون رسمی قدیمی در استان چهارمحال و بختیاری است
کاکولی پزون یکی از آداب قدیمی است که در سرتاسر این استان به ویژه در شهر فرخ شهر و شهرهای دیگر استان از جمله بروجن رایج است؛ در بروجن این نان به نام «کپچی» معروف است.
در شب ۲۷ ماه رمضان تمامی شهرهای این استان کاکولی پزان رادارند و در این شب هر خانواده با توجه به بضاعت مالی برای برآورده شدن حاجت و استجابت دعا به پخت کاکولی پرداخته و این نان را در بین مردم توزیع می‌کنند.
کاکولی نوعی نان است که خمیرش از شیر، آرد و خشکبار(گردو، کشکش، بادام) تشکیل شده و برای پختن آن بر روی این نان زرده تخم‌مرغ، گل‌رنگ، زعفران، رازیانه، سیاه‌دانه و بادیانه و...زده می‌شود و در تنور پخت می‌شود.
زنان استان چهارمحال و بختیاری، بیشتر به‌صورت گروهی کاکولی می‌پزند. در شهرکرد افرادی که کاکولی پخته‌اند در صحن مطهر امام زادگان، حلیمه و حکیمه خاتون، آنها رابین زائران، رهگذران و نمازگزاران پخش می‌کنند.
«درشتی» یکی از انواع مختلف نان‌های محلی شهرستان کوهرنگ است که با ترکیبات گیاهان دارویی منطقه مانند آویشن، شنبلیله و ... پخت می‌شود.
درشتی، نان کوچکی است که از ترکیبات آرد گندم، آرد جو، شیر، کشک، شنبلیله، کنجد، آویشن و... در شهرستان کوهرنگ چهارمحال و بختیاری پخت می‌شود.
فتیر
پختن «فتیر» نیز یکی از سنت های قدیمی است که به ویژه در شب ۲۱ ماه رمضان و شب‌های قدر، در شهرستان «بن» استان چهارمحال و بختیاری انجام می‌شود.
در این ایام، هر خانواده با توجه به بضاعت مالی، و با نیت برآورده شدن حاجت و استجابت دعا، به پخت و نذر فتیر پرداخته و این نذر را هنگام افطار در بین مردم روزه‌دار و همچنین احیاء کنندگان شب قدر توزیع می‌کنند.
جشن «سر روزه‌ای» یکی دیگر از آداب مهم چهارمحالی‌ها در ماه مبارک رمضان است.
در مراسم جشن سر روزه‌ای هدیه به همراه نان کاکولی، آش و... برای تازه‌عروس توسط خانواده داماد برده می‌شود و این جشن به مناسبت اولین ماه رمضان عروس و داماد گرفته می‌شود.
نظر شما